Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj

Wyrokiem z dnia 18 lipca 2013 r. (sygn. II OSK 1401/13) Naczelny Sąd Administracyjny uchylił wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 20 lutego 2013 r. (sygn. IV SA/Po 1061/12) i zarządzenie zastępcze Wojewody Wielkopolskiego [dalej również: Wojewoda, organ nadzoru] z sierpnia 2012 r. w sprawie wygaszenia mandatu radnego Miasta T.

Powyższy wyrok zapadł w następującym stanie faktycznym i prawnym.

W maju 2006 r. przyszły radny Rady Miejskiej (mandat objął w listopadzie 2010 r.), prowadząc działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej, zawarł z Towarzystwem Budownictwa Społecznego Sp. z o.o. [dalej: TBS] umowę na pełnienie funkcji inwestora zastępczego realizacji przedsięwzięcia budowlanego. Umowa ta została zawarta w wyniku przetargu nieograniczonego na pełnienie funkcji inwestora zastępczego dla realizacji tego przedsięwzięcia.

Z uwagi na to, że Gmina posiada w TBS 100 % udziałów w kapitale zakładowym, pismem z kwietnia 2012 r. Wojewoda Wielkopolski, działając na podstawie art. 85, art.. 88, art. 91, art. 98a ustawy o samorządzie gminnym [dalej: u.s.g.] oraz art. 12 ust. 4 ustawy o gospodarce komunalnej zwrócił się do Burmistrza o przesłanie dokumentów potwierdzających prowadzenie działalności gospodarczej przez radnego w związku z wykonywaniem umowy.

Po analizie otrzymanych dokumentów Wojewoda, stwierdził, że w jego opinii nastąpiło naruszenie art. 24f ust. 1 u.s.g., stanowiącego, że prowadzenie działalności gospodarczej z wykorzystaniem mienia gminy jest niedopuszczalne, co w przypadku wystąpienia takiego zdarzenia, skutkuje wygaszeniem mandatu radnego.

W związku z tym w czerwcu 2012 r. Wojewoda skierował do Rady Miejskiej wezwanie do podjęcia w tej sprawie uchwały w terminie 30 dni od daty jego doręczenia. Rada nie podjęła stosownej uchwały. W związku z tym organ nadzoru w sierpniu 2012 r. wydał w tym zakresie zarządzenie zastępcze, w którym stwierdza się wygaśnięcie mandatu radnego Rady Miejskiej.

We wrześniu 2012 r. Rada Miejska wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu skargę na powyższe zarządzenie, wnosząc o jego uchylenie. W uzasadnieniu do skargi podkreślono, że radny zawarł umowę na pełnienie funkcji inwestora zastępczego w wyniku wygranego postępowania przetargowego, w trybie ustawy o zamówieniach publicznych. Ponadto umowa ta została zawarta jeszcze w trakcie trwania poprzedniej kadencji, przed objęciem przez radnego tej funkcji, a Rada Miejska wiedziała o tym fakcie i nie miała żadnych wątpliwości, że nie zachodzi przeszkoda w pełnieniu mandatu, określona w art. 24f u.s.g. Wskazano również, że radny nie prowadził działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy, w której uzyskał mandat oraz nie zarządza taką działalnością, ani nie jest przedstawicielem czy pełnomocnikiem w prowadzeniu takiej działalności. Radny, prowadząc własną działalność jest wyłącznie inwestorem zastępczym, a wykonywanie takiej umowy nie stanowi ani prowadzenia działalności gospodarczej z wykorzystaniem mienia gminy, gdyż prowadząc swoją działalność wykorzystuje mienie własnej firmy, a nie gminy.

Ponadto umowa została zrealizowana w grudniu 2009 r., kiedy to zostało wypłacone wynagrodzenie z tytułu jej zawarcia, a radny objął mandat dopiero w listopadzie 2010 r. Umowa obowiązywała dalej tylko z uwagi na zawarte w niej zapisy dotyczące okresów gwarancyjnych, z których wynika, że przedstawiciele firmy prowadzonej przez radnego uczestniczą w przeglądach gwarancyjnych.

Wyrokiem z dnia 20 lutego 2013 r. (sygn. IV SA/Po 1061/12) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu oddalił skargę Rady Miejskiej stwierdzając, że przytoczone w niej argumenty nie zasługiwały na uwzględnienie.

Sąd wskazał, że zakaz określony w art. 24f u.s.g. ma charakter bezwzględny i nie pozwala na miarkowanie jego intensywności czy też zasadności do konkretnej sprawy. W ocenie WSA w Poznaniu zakaz ten ma charakter antykorupcyjny i służy wyeliminowaniu sytuacji, gdy radny przez wykorzystywanie swojej funkcji uzyskiwałby nieuprawnione korzyści dla siebie lub bliskich. Ponadto przepis ten pełni istotną rolę w kształtowaniu pożądanej postawy społecznej, w której służba dla lokalnej społeczności samorządowej powinna być pozbawiona niebezpieczeństwa faworyzowania interesu indywidualnego, prywatnego w sytuacji, gdy z pierwszeństwa powinien korzystać interes ogółu. Przepis ten powinien w związku z tym, zdaniem Sądu, sprzyjać kształtowaniu standardu rzetelnego i uczciwego wykonywania obowiązków radnego. Z tego względu wszelkie wątpliwości związane z jego interpretacją, czy też z wykładnią art. 43 u.s.g., wskazującego, czym jest „mienie komunalne”, nie powinny prowadzić do obejścia powyżej wskazanych celów i do działalności niezgodnej ze standardami wykonywania mandatu radnego.

Od powyższego wyroku Rada Miejska oraz radny wnieśli skargi kasacyjne, wnosząc o uchylenie wyroku WSA w Poznaniu oraz zaskarżonego zarządzenia zastępczego.

Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 18 lipca 2013 r. (sygn. II OSK 1401/13) uchylił wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu i zarządzenie zastępcze Wojewody, aczkolwiek nie przychylił się do wszystkich podniesionych w skargach kasacyjnych zarzutów.

Zdaniem NSA zasadniczą kwestią był fakt, że umowa została zrealizowana jeszcze przed objęciem mandatu przez radnego (wraz z wypłatą wynagrodzenia) i bez znaczenia jest fakt, że obowiązywała ona w dalszym ciągu z uwagi na zapisy gwarancyjne.

Niniejszy artykuł jest kolejnym z serii dotyczących przepisów antykorupcyjnych oraz ograniczeń w prowadzeniu działalności gospodarczej przez osoby prowadzące funkcje publiczne: „Nie każde naruszenie przepisów skutkuje utratą mandatu”, „Czy wójt może być przedsiębiorcą?”, „Radny czy przedsiębiorca – kiedy trzeba dokonać wyboru” oraz „Samorządowe przepisy antykorupcyjne uderzają także we współmałżonka”.

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj