Prawo Dla Samorządu

Minister Środowiska, podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko, wskazuje spółdzielnie mieszkaniowe jako zobowiązane do składania deklaracji
i odprowadzania opłaty za odbiór i zagospodarowanie odpadów komunalnych.

Pomimo wydania interpretacji zamieszonej na stronie internetowej Ministerstwa Środowiska oraz wielu odpowiedzi na interpelacje i wystąpienia poselskie, nie gaśnie spór dotyczący tego, czy spółdzielnie mieszkaniowe są zobowiązane do składania deklaracji o wysokości opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz wnoszenia opłat za odpady komunalne do jednostki samorządu terytorialnego.

Ministerstwo Środowiska stoi na stanowisku, iż spółdzielnie są podmiotami zobowiązanymi do składania deklaracji, natomiast Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych [dalej: GIODO] twierdzi, iż w ustawie brak jest przepisu, który nakładałby taki obowiązek na spółdzielnie mieszkaniowe. Jego zdaniem spółdzielnie mieszkaniowe mogą służyć pomocą przy rozprowadzaniu deklaracji, ale samo jej złożenie obciąża osoby, których dane osobowe są przetwarzane w deklaracji.

W związku z dwiema rozbieżnymi interpretacjami, do Ministra Środowiska wpłynęła kolejna interpelacja poselska z prośbą o wyjaśnienie wątpliwości i wskazanie, która interpretacja przepisów jest właściwa przy wnoszeniu opłat.

W odpowiedzi na interpelacją, podsekretarz stanu w Ministerstwie Środowiska podkreślił, że próby uchylania się przez spółdzielnie mieszkaniowe od obowiązku składania deklaracji i odprowadzania opłaty za odbiór i zagospodarowanie odpadów komunalnych są niezgodne z przepisami ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach [dalej: u.c.p.g.].

Zgodnie z art. 6m ust. 1 u.c.p.g. właściciel nieruchomości jest zobowiązany złożyć do wójta (burmistrza, prezydenta miasta) deklarację o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi w terminie 14 dni od zamieszkania na danej nieruchomości pierwszego mieszkańca lub powstania na danej nieruchomości odpadów komunalnych.

Jak już wielokrotnie podkreślano w interpretacjach, właściciel nieruchomości, w rozumieniu u.c.p.g. to nie tylko podmiot, któremu służy własność nieruchomości, ale także współwłaściciele, użytkownicy wieczyści czy jednostki organizacyjne i osoby posiadające nieruchomość w zarządzie lub użytkowaniu. W przypadku nieruchomości zabudowanymi budynkami wielolokalowymi, w których ustanowiono odrębną własność lokali, obowiązki właściciela nieruchomości obciążają osoby, które sprawują zarząd nieruchomością wspólną, w rozumieniu ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali.

Powyższy przepis ma zastosowanie do spółdzielni mieszkaniowych, w przypadku, gdy w jej zasobach własność niektórych lokali została wyodrębniona. Zgodnie z art. 27 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych w takim wypadku spółdzielnia mieszkaniowa sprawuje zarząd nieruchomością wspólną.

Zdaniem Ministerstwa, u.c.p.g. wskazując obowiązki właściciela nieruchomości odwołuje się do pojęcia nieruchomości „gruntowej”, która jest jedna nie zaś do nieruchomości „lokalowej”, których w budynku wielolokalowym, jak sama nazwa wskazuje, jest wiele. W takim przypadku należy więc złożyć jedną deklarację i w ramach niej uiścić jedną (łączną za wszystkie lokale) opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi.

W ocenie Ministerstwa Środowiska obowiązujące przepisy są jednoznaczne i nakładają szereg obowiązków na właściciela nieruchomości, natomiast nie regulują stosunków między właścicielem a mieszkańcem nieruchomości. W praktyce oznacza to, że mieszkańców budynków wielolokalowych obowiązują, jak do tej pory, ustalenia zarządu wspólnoty bądź spółdzielni mieszkaniowej. Sytuacja jest zatem analogiczna do tej, gdy mieszkaniec wspólnoty bądź spółdzielni uiszczał opłatę za odbiór odpadów komunalnych na rzecz tej wspólnoty lub spółdzielni, natomiast właściciel nieruchomości – zarząd wspólnoty, bądź spółdzielni uiszczał opłatę na rzecz podmiotu, z którym zawierał umowę na odbieranie odpadów komunalnych.

Podsumowując, spółdzielnia mieszkaniowa lub osoba sprawująca zarząd nieruchomością wspólną składa jedną deklarację, a nie dla poszczególnych lokali oddzielnie) i uiszcza jedną opłatę i taką interpretację przepisów należy uznać za właściwą.

Odnosząc się do interpretacji GIODO, Minister wskazał, że interpretowanie pojęć występujących w u.c.p.g. wykracza poza zakres właściwości GIODO, a kwestie postępowania z odpadami komunalnymi nie należą do problematyki ochrony danych osobowych.

W związku z powyższym podtrzymane zostało stanowisko Ministerstwa Środowiska, wyrażane wielokrotnie m.in. w odpowiedziach na interpelację poselskie, iż spółdzielnie mieszkaniowe nie mają podstaw by uchylać się od obowiązków nałożonych na nie przez ustawę o utrzymaniu czystości i porządku w gminach w zakresie składania deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi powstającymi na zarządzanych przez nie nieruchomościach oraz uiszczania opłaty.

Należy mieć nadzieję, że wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 28 listopada 2013 r. (sygn. K 17/12) zakończy powyższy spór (patrz: artykuł z dnia 29 listopada 2013 r. „Trybunał Konstytucyjny zakwestionował część ustawy śmieciowej”). Nie znając szczegółowego uzasadnienia wyroku, odnosząc się tylko do treści komunikatu prasowego, należy zaaprobować stanowisko wyrażone przez Trybunał Konstytucyjny. Stwierdził on, iż „zakwestionowane przepisy (u.c.p.g. - przyp. red.) w związku z przepisami innych ustaw, a w szczególności o własności lokali oraz o spółdzielniach mieszkaniowych, pozwalają a casu ad casum ustalić kto jest zobowiązany do ponoszenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz złożenia deklaracji o wysokości tejże opłaty w wypadku nieruchomości zabudowanej budynkami wielolokalowymi lub w wypadku krzyżowania się praw rzeczowych i obligacyjnych na nieruchomości”¹. Trybunał nie dopatrzył się, więc kwalifikowanej niejasności w zakwestionowanych przepisach.

Problematyka dotycząca obowiązków spółdzielni mieszkaniowych w związku z nowelizacją ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach została szeroko omówiona w artykułach:

z dnia 24 czerwca 2013 r. „Spółdzielnia mieszkaniowa a rewolucja śmieciowa”,
z dnia 8 sierpnia 2013 r. „Kto ma rację w sporze spółdzielni mieszkaniowych z gminami?”.

¹ Komunikat prasowy dostępny jest na stronie internetowej TK.

Jeśli interesuje Cię ta tematyka i potrzebujesz wsparcia merytorycznego, czytaj dalej.

TAGI: Ustawa śmieciowa, Gospodarka odpadami, Ochrona danych osobowych, Deklaracja śmieciowa, Gospodarka komunalna, Odpady,

Ciąg dalszy sporu o obowiązki spółdzielni mieszkaniowych w związku z ustawą „śmieciową”