Termin do udzielenia przez wójta odpowiedzi na interpelację radnego choć wydaje się jasny i zrozumiały, w praktyce budzi wiele wątpliwości w zakresie możliwości jego wydłużenia. Warto zastanowić się jaki jest charakter tego terminu oraz do jakich konsekwencji prowadzi jego naruszenie.

Wprowadzenie

Przepis art. 24 ust. 4 u.s.g.[1] stanowi, że w sprawach dotyczących gminy radni mogą kierować interpelacje do wójta, natomiast ust. 6 u.s.g., że wójt, lub osoba przez niego wyznaczona, jest zobowiązana udzielić odpowiedzi na piśmie nie później niż w terminie 14 dni od dnia otrzymania interpelacji. Warto zaznaczyć, że w świetle przepisu art. 24 ust. 4 u.s.g., interpelacja dotyczy spraw o istotnym znaczeniu dla gminy.

Charakter terminu do udzielenia odpowiedzi na interpelację

Przepis art. 24 u.s.g. nie wskazuje żadnej sankcji w przypadku, gdyby wójt naruszył termin do udzielenia odpowiedzi na interpelację radnego. Należy go zatem traktować jako termin o charakterze instrukcyjnym[2].

Cechą charakterystyczną terminów instrukcyjnych jest brak konsekwencji procesowych ich niedopełnienia przez organ. Pełnią więc one rolę postulatów kierowanych do organów, których celem jest usprawnienie postępowania i które są obowiązane uwzględnić to w miarę możliwości, ale ich niedopełnienie nie skutkuje ani nieważnością czynności, ani żadnymi konsekwencjami dla toku postępowania. Wykonanie czynności z uchybieniem terminu instrukcyjnego nie jest także podstawą do uwzględnienia żądania uchylenia czynności w trybie kontroli instancyjnej.

Podkreślenia wymaga, że pojęcie terminu instrukcyjnego nie należy do języka prawnego, lecz prawniczego. Ustawa procesowa nie tylko nie używa tego pojęcia, ale także w żaden sposób nie określa expressis verbis skutków naruszenia terminu, jaki wyznacza organowi prowadzącemu postępowanie do dokonania danej czynności. Skoro więc skutki takie nie są w ustawie procesowej przewidziane, tradycyjnie przyjmuje się, że naruszenie tego terminu skutków żadnych nie rodzi.

Właściwość sądów administracyjnych w zakresie zobowiązania wójta do udzielenia informacji

W sprawach w zakresu udzielenia przez wójta odpowiedzi na interpelację radnego, brak jest kognicji sądów administracyjnych.

Przyjmuje się, że ww. odpowiedź stanowi czynność materialno-techniczną. W tej sytuacji nie będzie ona podlegała możliwości zaskarżenia, tak w toku instancji, jak również do sądu administracyjnego[3].

Co ważne, wynik rozpoznania interpelacji nie podlega właściwości sądów administracyjnych, bowiem nie mieści się w katalogu czynności i aktów poddawanych kontroli sądu – art. 3 § 2 p.p.s.a.[4]

Sankcja za naruszenie terminu do udzielenia odpowiedzi na interpelację radnego

Brak jest jednolitego poglądu co do właściwej sankcji za naruszenie terminu do udzielenia odpowiedzi na interpelację radnego:

1. Odpowiedzialność karna: Niewypełnianie przez wójta obowiązków informacyjnych wobec radnego może nosić znamiona przestępstwa z art. 231 k.k.[5], a ponadto w zbiegu z innymi zaniedbaniami prawnymi może uruchomić procedurę z art. 96 u.s.g. Natomiast adresaci uprawnień radnego niemający statusu funkcjonariusza publicznego mogą być narażeni na odpowiedzialność związaną z utrudnianiem czynności funkcjonariuszowi publicznemu. Jest to też na pewno delikt pracowniczy[6];
2. Odpowiedzialność dyscyplinarna: Naruszenie przepisu art. 24 u.s.g. może skutkować podjęciem działań dyscyplinujących przez organ nadzoru stosownie do art. 96 ust. 2 u.s.g. Takie działania wójta mogą być także negatywnie oceniane w procedurze udzielania mu wotum zaufania na podstawie art. 28aa u.s.g.[7];
3. Odpowiedzialność sądowoadministracyjna: Uznając, że udzielenie odpowiedzi na interpelację (zapytanie) stanowi nakazaną prawem czynność organu gminy, której dokonanie musi nastąpić w konkretnym, ustawowo określonym terminie, radny uprawniony jest do wniesienia skargi do sądu administracyjnego, określonej w art. 101a u.s.g.[8];
4. Brak sankcji: „Ugruntowane jest natomiast w orzecznictwie stanowisko, że niewypełnienie przez wójta obowiązków z art. 24 u.s.g. nie może być rozpatrywane w kategorii bezczynności, na którą służy skarga do sądu administracyjnego”[9]

Konkluzja

Należy przychylić się do poglądu, że z uwagi na konstrukcję oraz wykładnię językową przepisu art. 24 ust. 6 u.s.g., termin uregulowany w tym przepisie stanowi termin instrukcyjny. W związku z powyższym jego naruszenie nie generuje bezpośrednio negatywnych konsekwencji po stronie wójta w przypadku udzielenia odpowiedzi w terminie późniejszym. Może jednak prowadzić do konsekwencji pośrednich np. podjęciem w stosunku do wójta działań dyscyplinarnych przez organ nadzoru, a także mieć wpływ na nieudzielenie mu wotum zaufania.

[1] Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. Dz. U. z 2023 r. poz. 40 ze zm., dalej: u.s.g.).

[2] C. Martysz, Art. 24 [w:] Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, B. Dolnicki (red.), Warszawa 2021, LEX.

[3] P. Drembkowski, P. J. Suwaj (red.), Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, Warszawa 2023, Legalis.

[4] Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.). Zob. postanowienie WSA we Wrocławiu z dnia 16 grudnia 2020 r., IV SAB/Wr 360/20, Legalis; postanowienie WSA w Gliwicach z dnia 24 kwietnia 2023 r., III SA/Gl 228/23, LEX; postanowienie WSA we Wrocławiu z dnia 29 grudnia 2022 r., IV SAB/Wr 1049/22, LEX.

[5] Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (tekst jedn. Dz. U. z 2022 r. poz. 1138 ze zm.).

[6] S. Płażek, Art. 24 [w:] Ustawa o samorządzie gminnym, P. Chmielnicki (red.), Warszawa 2022, LEX.

[7] C. Martysz, Art. 24 [w:] Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, B. Dolnicki (red.), Warszawa 2021, LEX.

[8] S. Gajewski, A. Jakubowski, Instytucja interpelacji w jednostkach samorządu terytorialnego, „Samorząd Terytorialny 2012, nr 7-8, s. 94-105.

[9] P. Drembkowski, P. J. Suwaj (red.), Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, Warszawa 2023, Legalis.