Niewielka ilość odpadów w regulacjach u.c.p.g.

Tytułowym zwrotem ustawodawca posłużył się w przepisach u.c.p.g. odnoszących się wprost do kontraktowej sfery gospodarki odpadami komunalnymi. Konkretyzując:

Zgodnie z ww. przepisami, w zakresie w jakim mowa jest o niewielkich ilościach odpadów zbieranych selektywnie, wykonawca w ofercie nie jest zobowiązany do wskazania instalacji w której nastąpi przetworzenie odpadów komunalnych , lecz może zadeklarować podmiot zbierający odpady, któremu zostaną one przekazane.

Doprecyzowanie w dokumentach zamówienia

Pojęcie „niewielkich ilości odebranych odpadów” nie zostało doprecyzowane przez ustawodawcę. Jak wskazano w odpowiedzi na interpelację nr 32130 w sprawie nowelizacji ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, „w opinii resortu środowiska sformułowanie <niewielkie ilości> powinno zostać określone indywidualnie przez gminę, biorąc pod uwagę m.in. całkowitą masę wytwarzanych w danej gminie odpadów, koszty transportu, organizację systemu odbierania odpadów komunalnych. Odpady selektywnie zebrane, jeżeli nie są zanieczyszczone innymi odpadami mogą stanowić surowiec nadający się do recyklingu. Nie w każdym regionie lub województwie istnieją zakłady recyklingu (np. papiernia czy huta szkła), dlatego też, aby obniżyć koszty transportu ustawodawca wskazał możliwość przekazywania odpadów podmiotowi zbierającemu odpady”.

Zbieżne stanowisko odnaleźć można w dorobku orzeczniczym KIO. Tytułem przykładu Izba w wyroku z dnia 14 marca 2023 r., KIO 515/23, uznała, że „po stronie Zamawiającego, który opisuje przedmiot zamówienia w określonych realiach, pozostaje wskazanie jak należy rozumieć niewielkie ilości odebranych odpadów selektywnie zbieranych. W każdym przypadku, w przypadku każdego Zamawiającego i prowadzonego postępowania o udzielnie zamówienia publicznego te <niewielkie ilości> będą inaczej definiowane i uzależnione od innych zmiennych charakterystycznych tylko dla tego Zamawiającego (…). Jednocześnie co należy podkreślić, (…) kluczowym jest kontrola Zamawiającego nad zagospodarowywaniem odpadów nawet w przypadku wskazania podmiotu odbierającego niewielkie ilości odpadów selektywnie zbieranych. (…) Każdy z podmiotów, tj. Zamawiający, Odwołujący oraz uczestnik postępowania na etapie odwoławczym starają się przedstawić swój punkt widzenia w odniesieniu do rozumienia pojęcia "niewielkie ilości". Potwierdza to, że nie ma spójności w interpretacji tego pojęcia a dla oceny niezbędne jest jego zdefiniowanie przez Zamawiającego na etapie prowadzenia postępowania. To natomiast pozwalałoby na ocenę złożonych ofert, w tym złożonych wyjaśnień w zakresie ceny oferty, w sposób pozwalający na ich faktyczne porównanie i przygotowanie z odniesieniem do porównywalnych założeń”[1].

Niedoprecyzowanie ww. pojęcia przez zamawiającego w dokumentach zamówienia będzie rodziło konieczność oceniania ofert z uwzględnieniem tego, że to co dla jednego podmiotu stanowi niewielką ilość, dla innego już taką może nie być. Powyższe rodzi ryzyko rozbieżności optyki po stronie poszczególnych podmiotów biorących udział w postępowaniu, w tym pomiędzy zamawiającym, a wykonawcami.

Warto wskazać, że „niewielka ilość odpadów” może stanowić całą wielkość strumienia danej frakcji odpadów. Potwierdziła to Izba w wyroku z dnia 21 marca 2023 r., KIO 628/23, uznając, że „oceniając, co stanowi <niewielką ilość> odebranych odpadów selektywnie zbieranych w rozumieniu art. 6d ust. 4 pkt 5) ucpg nie można brać pod uwagę, jaka część spośród odebranych od właścicieli nieruchomości odpadów komunalnych selektywnie zbieranych rodzaju szkło (o kodzie 15 01 07) jest przekazywana do podmiotu zbierającego te odpady. Gdyby tak czynić, to w przypadku, gdyby całość czy większość odebranych od właścicieli nieruchomości odpadów komunalnych selektywnie zbieranych tego rodzaju (o ww. kodzie) była przekazywana do podmiotu zbierającego te odpady, nie można byłoby uznać, że odpadów tych jest "niewielka ilość" w opisanym powyżej rozumieniu nawet wtedy, gdyby masa całości komunalnych selektywnie zbieranych tego rodzaju (o ww. kodzie) wynosiła 1 kg. Powyższa interpretacja prowadziłaby więc do absurdalnych wniosków, wobec czego nie może być uznana za właściwą.”

Uzupełniająco warto podkreślić, że jeżeli zamawiający nie ogranicza uprawnienia wykonawców względem regulacji wynikającej z art. 6d ust. 4 pkt 5) u.c.p.g., tj. nie wyłącza możliwości przekazywania niewielkich ilości odpadów zbieranych selektywnie podmiotom zbierającym odpady, powinien odpowiednio sporządzić wzór oświadczenia wykonawców, z uwzględnieniem pełnego brzmienia art. 6d ust. 4 pkt 5) u.c.p.g. Na przywołaną okoliczność wskazała Izba w wyroku z dnia 18 października 2022 r., KIO 2592/22, podzielając w całości stanowisko odwoławcze, i uznając, że „zamawiający w swojej argumentacji odnosi się do obowiązku podania w ofercie odpowiedniej instalacji, jednocześnie twierdząc, że wykonawca może samodzielnie podać w ofercie również więcej niż jedną instalację oraz odpowiednio podmioty zbierające zgodnie z art. 6d ust. 4 pkt 5 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Twierdzenia zamawiającego mogą w przyszłości negatywnie oddziaływać na wykonawcę. Dlatego też Izba nakazała zamawiającemu wprowadzenie w formularzu ofertowym odpowiedniego postanowienia dającego wykonawcom prawo do wpisania nazw podmiotów odbierających. Uzupełnienie takie zgodne jest z wyżej cytowanym przepisem, upewni również zamawiającego w sposobie świadczenia usługi przez wykonawców.”

Więcej o zamówieniowych aspektach zarządzania gospodarką odpadami komunalnymi, będziemy mieli przyjemność opowiedzieć Państwu dnia 20 września 2023 r. w trakcie 5. edycji konferencji Zamówienia publiczne w gospodarce odpadami (https://go.przetargipubliczne.pl/) na którą serdecznie zapraszamy.

[1] Zob. K. Różowicz, Konstytuujący charakter ofertowego zadeklarowania instalacji¸ „Przegląd Komunalny”, nr 6/2022