NSA wydał oczekiwany wyrok w sprawie zasad opodatkowania elektrowni wiatrowych w stanie prawnym obowiązującym w roku 2017. Rozstrzygnięcie nie wzbudza wątpliwości – jest to wyrok korzystny dla organów podatkowych.

Przypomnieć należy, że wątpliwości w sprawie opodatkowania wiatraków miały zostać ostatecznie wyjaśnione w dniu 24 września 2018 r. Wówczas jednak NSA odmówił wydania uchwały i przejął sprawę do rozpatrzenia w powiększonym, 7-mio osobowym składzie. W efekcie wydany został (dnia 22 października 2018 r.) komentowany wyrok.  

Przypomnieć trzeba na czym polegał spór o opodatkowanie wiatraków w roku 2017. Ustawą o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych ustawodawca znowelizował przepisy ustawy Prawo budowlane. W efekcie tej nowelizacji od początku 2017 r. (w przeciwieństwie do stanu prawnego obowiązującego w roku 2016) definicja budowli zawarta w art. 3 pkt 3 Prawa budowlanego nie odnosiła się wprost do elektrowni wiatrowych. Katalog budowli obejmował osobno wolno stojące urządzenia techniczne i części budowlane urządzeń technicznych wskazanych z nazwy. Elektrownie wiatrowe przed 1 stycznia 2017 r. należały do tej drugiej kategorii. Z początkiem stycznia 2017 r. m.in. usunięto elektrownie wiatrowe z katalogu urządzeń technicznych, których jedynie części budowlane stanowią budowlę. Powstały więc wątpliwości, czy ustawodawca od stycznia 2017 r. świadomie zdecydował o opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości elektrowni wiatrowej jako całości.

Naczelny Sąd Administracyjny rozpatrując skargę kasacyjną w powiększonym składzie stanął na stanowisku, zgodnie z którym w roku 2017 opodatkowaniu podlegać powinna cała elektrownia wiatrowa nie zaś tylko jej część budowlana. Stanowisko to w całości zbieżne jest z poglądem prezentowanym dotychczas przez organy podatkowe i potwierdzanym powszechnie przez wojewódzkie sądy administracyjne. Dopełnia także kontekst postanowienia z dnia 24 września 2018 r. Już wówczas sąd uznał bowiem, że w sprawie nie zachodzą wątpliwości uzasadniające wydanie uchwały.       

Czy wydany wyrok rozwiewa wszystkie wątpliwości? Komentowane rozstrzygnięcie mimo, iż wydane w poszerzonym składzie NSA nie będzie wiązać pozostałych składów orzekających. Merytorycznie zbieżne jest jednak ze wspomnianym już wcześniej orzecznictwem sądów wojewódzkich. Nie wydaje się zatem, aby sprawy analogiczne do tej stanowiącej przedmiot komentowanego wyroku miały być rozstrzygane inaczej. Z pewnością zmiany stanowiska nie należy spodziewać się po stronie gminnych organów podatkowych. Trudno byłoby też uznać, że linię orzecznicza zmienią wojewódzkie sądy administracyjne. Z pewnością stanowisko co do komentowanego rozstrzygnięcia poznamy po zakończeniu kolejnego postępowania przed NSA.

Jednocześnie omawiane rozstrzygnięcia otworzy ponownie dyskusję na temat obecnego stanu prawnego. Przypomnieć należy, że ustawodawca dokonał w omawianym zakresie kolejnej wolty, przywracając – ustawą przyjętą w trakcie roku budżetowego – z mocą wsteczną, od 1 stycznia 2018 r., zasady sprzed 2017 r., wedle których elektrownie wiatrowe są budowlami (i podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości) wyłącznie w zakresie części budowlanych. Zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami płynącymi z kręgów rządowych, przy takim rozstrzygnięciu, możliwe jest podjęcie ze stroną samorządową rozmów na temat rekompensat związanych z trybem uchwalenia ustawy zmieniającej prawo budowlane (i podatkową definicję budowli) z mocą wsteczną. Aktualne pozostają też wnioski skierowane na tym tle do Trybunału Konstytucyjnego przez niektóre gminy.

Niewątpliwie zmiany prawa obserwowane w ostatnich latach w zakresie opodatkowania elektrowni wiatrowych podatkiem od nieruchomości stanowią podręcznikowy przykład tego jak prawo podatkowe nie powinno być tworzone. Z jednej strony ich skutkiem była niepewność podatników tak co do samej treści obowiązku podatkowego, jak i jego wpływu na płynność finansową i możliwość bieżącego funkcjonowania. Z drugiej strony zmiany te negatywnie odbijały się na stabilności wpływów podatkowych gmin i angażowały organy podatkowe w czasochłonne i jałowe spory. Pozostaje tylko liczyć, aby podobnych przypadków w przyszłości było mniej, a najlepiej gdyby nie było ich wcale.