04.04.2017


Głosowanie imienne oraz wspólne sesje rad gmin w statucie gminy

KATEGORIA: Wokanda

Zdaniem Wojewody Kujawsko-Pomorskiego niedopuszczalny jest odmienny sposób regulowania kwestii głosowania imiennego oraz prowadzenia wspólnych sesji rad gmin, aniżeli wskazany w ustawie o samorządzie gminnym.

Rozstrzygnięciem nadzorczym nr 5/2017 z dnia 18 stycznia 2017 roku Wojewoda Kujawsko – Pomorski stwierdził nieważność § 3 ust 1 i 3 oraz § 44 statutu gminy [dalej także: statut], stanowiącego załącznik do uchwały rady gminy w sprawie uchwalenia statutu gminy.

Powyższe rozstrzygnięcie nadzorcze zapadło w następującym stanie faktycznym i prawnym.

Podstawę prawną kwestionowanej uchwały stanowi art. 18 ust. 2 pkt 1 ustawy o samorządzie gminnym [dalej także: u.s.g.], zgodnie z którym do wyłącznej właściwości rady gminy należy uchwalenie statutu gminy.

Rada gminy w § 30 ust. 1 statutu wskazała, że głosowanie imienne zarządza i przeprowadza przewodniczący obrad, na wniosek co najmniej 1/3 ustawowego składu rady, o ile przepisy ustaw lub niniejszy statut nie stanowią inaczej.

Jednocześnie w § 30 ust. 3 statutu organ uchwałodawczy gminy postanowił, że głosowanie imienne nie dotyczy głosowań o charakterze proceduralnym lub organizacyjnym, w tym przyjmowania porządku obrad.

Dokonując analizy legalności przytoczonych przepisów, wojewoda stwierdził, że wykraczają poza swobodę prawotwórczą rady gminy, a tym samym naruszają prawo.

Na wstępie organ nadzoru wskazał, że art. 14 u.s.g. reguluje kwestie podejmowania przez radę gminy uchwał zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu rady, w głosowaniu jawnym, chyba że ustawa stanowi inaczej. Wyjątkiem od tej reguły jest głosowanie z wyłączeniem jawności, które ma miejsce w przypadku wyboru przewodniczącego i wiceprzewodniczących rady gminy (art. 19 u.s.g.) oraz wyboru sołtysa i członków rady sołeckiej sołectwie (art. 36 u.s.g.).   

Wojewoda Kujawsko-Pomorski dodał, że kwalifikowaną postacią głosowania jawnego jest głosowanie imienne. Ustawa o samorządzie gminnym przewiduje jedynie dwie sytuacje, w których zachodzi imienne głosowanie, tj.: przeprowadzenie referendum w sprawie odwołania wójta z powodu nieudzielania absolutorium z wykonania budżetu gminy (art. 28a ust. 5 u.s.g.) oraz przeprowadzenie referendum w sprawie odwołania wójta z innych przyczyn (art. 28b ust. 4 u.s.g.).

Wojewoda uznał wprowadzony w statucie gminy mechanizm, zgodnie z którym 1/3 ustawowego składu rady decyduje o przeprowadzeniu głosowania imiennego, za sprzeczny z przepisami u.s.g. (m.in. art. 14 u.s.g.).

W powyższym zakresie organ nadzoru przywołał również wyrok Wojewódzkiego Sadu Administracyjnego w Lublinie z dnia 8 marca 2016 r., sygn. III SA/Lu 1366/15, w którym sąd stwierdził, że głosowanie jawne imienne stanowi szczególną formę głosowania jawnego wymagającego jednoznacznej identyfikacji oddających głos radnych, przepisaną wyjątkowym, uregulowanym w ustawie przypadkom, które sprowadzają się do referendum w sprawie odwołania osoby pełniącej funkcję organu wykonawczego gminy. Sąd dodał także, że regulacje ustawowe w kwestiach głosowania w radzie gminy są wyczerpujące i mają charakter bezwzględnie obowiązujących, a gminy nie mogą tych kwestii regulować odmiennie.

Wojewoda za sprzeczny z prawem uznał również przepis § 44 statutu, w którym organ uchwałodawczy gminy określił zasady organizowania i prowadzenia wspólnych sesji rad gmin.

Organ nadzoru stwierdził, że wskazana regulacja została przyjęta z przekroczeniem norm kompetencyjnych. Wojewoda Kujawsko – Pomorski podkreślił, że nie ma możliwości, aby na wspólnej sesji rady gmin mogły podejmować działania wywołujące skutki prawne. Zdaniem wojewody wspólne sesje należy traktować jako przeprowadzane w tym samym miejscu i czasie odrębne sesje poszczególnych rad, które mogą realizować własne kompetencje, podejmując odrębne uchwały.

Wojewoda wskazał również na wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 6 października 2016 r., sygn. II SA/Go 70/16, w którym sąd zauważył, że uregulowania obejmujące procedurę związaną z organizacją, trybem zawiadamiania, obiegiem i finansowaniem obrad przeprowadzanych wspólnie z radami innych jednostek samorządu terytorialnego wykraczają poza ramy delegacji ustawowej wynikającej z art. 22 w zw. z art. 3 ust 1 i art. 40 ust. 1 i 2 u.s.g. WSA w Gorzowie Wielkopolskim zaznaczył, iż każda rada gminy może podejmować uchwały obowiązujące wyłącznie na obszarze własnego działania  - co wynika wprost z art. 94 Konstytucji RP – a zatem w granicach gminy i niewykraczające poza jej obszar.

W świetle powyższego orzeczenia organ nadzoru uznał, że przytoczony przepis § 44 statutu narusza art. 22 ust 1 u.s.g., ponieważ wykracza poza zakres kompetencyjny organu uchwałodawczego gminy. Wojewoda podkreślił, że w statucie gminy nie można zamieszczać postanowień określających zasady organizowania i prowadzenia wspólnych sesji rad gmin.

Mając powyższe na uwadze, Wojewoda Małopolski stwierdził nieważność uchwały rady gminy w zakresie § 30 ust. 1 i 3 oraz § 44 statutu gminy, stanowiącego jej załącznik.



Autor:
Mateusz Karciarz

prawnik w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, doktorant na WPiA UAM, specjalizuje się w zakresie prawa administracyjnego, ze szczególnym uwzględnieniem prawa samorządowego



Beniamin Rozczyński

prawnik w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, specjalizuje się w zakresie prawa administracyjnego ze szczególnym uwzględnieniem upraszczania i elektronizacji procedury administracyjnej oraz prawa samorządowego i prawa nieruchomości


TAGI: Legislacja, Rada gminy, Rozstrzygnięcie nadzorcze, Samorząd,



Tekst pochodzi z portalu Prawo Dla Samorządu