02.08.2013


Narzędzia ochrony krajobrazu w prezydenckim projekcie tzw. ustawy krajobrazowej

KATEGORIA: Przepisy

Do Sejmu trafił prezydencki projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu.

Dnia 1 lipca trafił do Sejmu prezydencki projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu. Głównym celem zaproponowanych rozwiązań jest wdrożenie zapisów Europejskiej Konwencji Krajobrazowej sporządzonej przez państwa członkowskie Rady Europy w dniu 20 października 2000 r. we Florencji, a ratyfikowanej przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 24 czerwca 2004 r. (w stosunku do Polski weszła ona w życie z dniem 1 stycznia 2005 r.). Do dnia dzisiejszego, mimo kilkukrotnych prób, konwencja nie została wdrożona.

Wiele zmian

Prezydencki projekt ustawy wprowadza zmiany do następujących ustaw:

1)    ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji,
2)    ustawy – Kodeks wykroczeń,
3)    ustawy o drogach publicznych,
4)    ustawy o podatkach lokalnych i opłatach lokalnych,
5)    ustawy – Prawo budowlane,
6)    ustawy – Prawo ochrony środowiska,
7)    ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym,
8)    ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami,
9)    ustawy o ochronie przyrody,
10)    ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.

Nowe definicje

Nowelizacja wprowadza definicję „krajobrazu” rozumianego jako postrzegana przez ludzi przestrzeń, zawierająca elementy przyrodnicze lub wytwory cywilizacji, ukształtowana w wyniku działania czynników naturalnych lub działalności człowieka. Ważnym pojęciem wprowadzanym przez ustawę jest również pojęcie „dominanty krajobrazowej” rozumianej jako obiekt o wiodącym oddziaływaniu wizualnym w krajobrazie.

Powszechna identyfikacja i waloryzacja krajobrazów

Jednym z głównych założeń proponowanych rozwiązań ma być wprowadzenie powszechnej identyfikacji i waloryzacji krajobrazów, jako zadania własnego samorządów wojewódzkich. Narzędziem do tego służącym ma być cykliczne (nie rzadsze niż raz na 20 lat) sporządzanie audytu krajobrazowego. Jak się podaje w uzasadnieniu do prezydenckiego projektu ustawy audyt ten ma pełnić trzy funkcje:

1)    w skali całego województwa dokonywać identyfikacji i scharakteryzowania typów krajobrazu przy wykorzystaniu klasyfikacji ustalonej w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw środowiska w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego;

2)    dokonać waloryzacji krajobrazu w skali całego województwa – celem waloryzacji jest określenie wartości wszystkich krajobrazów na obszarze województwa. W ten sposób nastąpi w szczególności wskazanie krajobrazów szczególnie cennych, czyli zgodnie z zaproponowaną w projekcie ustawy terminologią – krajobrazów priorytetowych;

3)    ustalić zagrożenia dla rozpoznanych krajobrazów priorytetowych i w oparciu o ich analizę zaplanować sposoby ich ochrony. Zastosowanie zaplanowanych rozwiązań będzie następowało na podstawie odrębnych aktów prawnych. Ustawa przewiduje zarówno znane już prawu polskiemu sposoby ochrony – takie jak np. ustanowienie parku krajobrazowego, czy obszaru chronionego krajobrazu; wprowadza również nowe narzędzie w postaci urbanistycznych zasad ochrony krajobrazu.

Co nowego?

Nowelizacja ustawy przewiduje wprowadzenie czterech podstawowych narzędzi sprzyjających ochronie krajobrazu, takich jak:

1)    urbanistyczne zasady ochrony krajobrazu,
2)    obostrzenia w procedurze wnoszenia dominant krajobrazowych,
3)    rozszerzenie zakresu ocen oddziaływania na środowisko,
4)    nowe regulacje dotyczące lokowania reklam (więcej na temat proponowanych zmian niniejszą ustawą dotyczących ładu reklamowego na terenach gmin – TUTAJ).

Urbanistyczne zasady ochrony krajobrazu

Urbanistyczne zasady ochrony krajobrazu są nową instytucją prawną. Zgodnie z zapisami projektu ustawy krajobrazowej mają być one określane w formie uchwały (będącej aktem prawa miejscowego) przez sejmik województwa i wyznaczać przy tym, w sposób szczegółowy, obszar, na którym ustalane zasady mają mieć zastosowanie. Treść zasad ma być dostosowana do wymogów ochrony konkretnego krajobrazu priorytetowego (definiowanego jako krajobraz szczególnie cenny dla społeczeństwa ze względu na swoje wartości przyrodnicze, kulturowe, historyczne lub estetyczno-widokowe i jako taki wymagający zachowania) i określać normy dotyczące ładu przestrzennego, takie jak np. nieprzekraczalne parametry i wskaźniki kształtowania zabudowy, maksymalna wysokość zabudowy, czy dopuszczalna kolorystyka obiektów budowlanych.

Urbanistyczne zasady ochrony krajobrazu mają być wiążące przy opracowywaniu projektów studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, a także przy wydawaniu decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego, decyzji o warunkach zabudowy, pozwoleń na budowę oraz rozpatrywaniu zgłoszeń zamiaru wykonywania robót budowlanych.

Dominanty krajobrazowe

Ustawa ma wprowadzić obostrzenia w budowie obiektów budowlanych o charakterze dominant krajobrazowych, gdyż to one determinują w największym stopniu odbiór danego widoku. Proponuje się wprowadzenie wyraźnego zakazu lokalizowania obiektów budowlanych o charakterze dominant krajobrazowych na podstawie decyzji o warunkach zabudowy. W przypadku obiektów budowlanych lokalizowanych na podstawie decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego proponuje się nałożenie obowiązku uzgodnienia projektu decyzji z właściwym dyrektorem ochrony środowiska. Do czasu ustalenia dla obszarów parków krajobrazowych oraz obszarów chronionego krajobrazu urbanistycznych zasad ochrony krajobrazu ma być wprowadzony na tych obszarach generalny zakaz lokalizacji obiektów budowlanych o charakterze dominant przestrzennych.

Szerszy zakres przeprowadzania ocen oddziaływania na środowisko

Proponuje się, aby w odniesieniu do inwestycji, dla których przeprowadzenie oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko (lub na obszar Natura 2000) jest obowiązkowe, konieczne było przeprowadzenie analizy wpływu przedsięwzięcia na krajobraz.


 
Ochrona parków krajobrazowych i obszarów chronionego krajobrazu

Ponadto projekt dokonuje zmian porządkowych w przepisach dotyczących parków krajobrazowych i obszarów chronionego krajobrazu, takich jak:

1)    wyeksponowanie przesłanki likwidacji określonych form ochrony przyrody,

2)   określenie trybu tworzenia parku krajobrazowego położonego na terenie więcej niż jednego województwa (jednobrzmiąca uchwała sejmików) oraz nadawania statutu dla takiego parku (dokonywać ma tego sejmik tego województwa, na którego obszarze działania znajdować się ma większa część parku, w porozumieniu z pozostałymi sejmikami),

3) ustalenie trybu uzgadniania utworzenia nowej formy ochrony przyrody i przyjęcia domniemanego uzgodnienia projektu w przypadku braku wyrażenia stanowiska w terminie miesiąca,

4) przewidzenie trybu utworzenia nowej formy ochrony przyrody lub powiększenia istniejącej na wniosek gminy, której terenu wniosek miałby dotyczyć,

5)  wskazanie wpływu na ochronę krajobrazu jako przesłanki obowiązku uzgadniania z właściwym regionalnym dyrektorem ochrony środowiska projektów aktów planowania przestrzennego. Dodatkowo w odniesieniu do parków krajobrazowych nastąpić ma rozszerzenie przypadków wymagających uzgodnienia poprzez przyjęcie, że będą tego wymagały wszystkie projekty mające wpływ na ochronę przyrody lub krajobrazu – a nie tylko wpływ negatywny,

6)    uwzględnienie w katalogu potencjalnych zakazów zmiany sposobu użytkowania gruntów oraz doprecyzowanie, iż zakaz budowy obiektów budowlanych w pasie o szerokości 100 metrów od zbiorników wodnych dotyczy wyłącznie zbiorników naturalnych a nie sztucznych,

7) uwzględnienie wpływu obiektu na krajobraz przy ustalaniu zakresu zwolnień od zakazu realizacji w graniach form ochrony przyrody przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko,

8)  wprowadzenie możliwości ustanawiania zakazów i ograniczeń dotyczących umieszczania tablic, napisów, ogłoszeń reklamowych i innych znaków niezwiązanych z ochroną przyrody.

Podsumowanie

Proponowane przez Prezydenta zmiany mają na celu nie tylko zatrzymanie coraz szybszej degradacji polskiego krajobrazu, ale również poprawę jego jakości. Mimo szczytnych celów, jakie przyświecają projektowi ustawy, do zakończenia prac legislacyjnych jeszcze długa droga. Obecnie przedstawiony przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu znajduje się na etapie I czytania na posiedzeniu Sejmu oraz został skierowany do prac w komisjach sejmowych. Aktualny przebieg procesu legislacyjnego wraz z projektem ustawy (druk sejmowy nr 1525) można znaleźć TUTAJ.

 



Autor:
Agata Legat

radca prawny w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, Partner, specjalizuje się w prawie administracyjnym, ze szczególnym uwzględnieniem prawa budowlanego oraz planowania przestrzennego.



Mateusz Karciarz

prawnik w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, doktorant na WPiA UAM, specjalizuje się w zakresie prawa administracyjnego, ze szczególnym uwzględnieniem prawa samorządowego


TAGI: Ochrona środowiska, Ochrona przyrody, Prezydent RP, Nowelizacja,



Tekst pochodzi z portalu Prawo Dla Samorządu