Prawo Dla Samorządu

NSA stwierdził, że nadzór nad działalnością organów gminy może być sprawowany wyłącznie na podstawie kryterium zgodności z prawem powszechnie obowiązującym.

Dnia 29 lipca 2011 r. zawarte zostało pomiędzy Gminą S. a Powiatem Ż., na podstawie art. 5 ust. 5b ustawy o systemie oświaty [dalej: u.s.o.] porozumienie w sprawie utworzenia i prowadzenia Publicznego Powiatowego Gimnazjum w S. (Dz. Urz. Woj. Lubus. Nr 89, poz. 1797).

W § 5 ust. 2 tego porozumienia został zawarty zapis, że może ono ulec rozwiązaniu z dniem 31 sierpnia danego roku szkolnego, za uprzednim 3 letnim wypowiedzeniem przez jedną ze stron. Tymczasem Rada Miejska w S. dnia 12 lipca 2012 r., na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy o samorządzie gminnym [dalej również: u.s.g.] i art. 5 ust. 5b u.s.o. podjęła uchwałę Nr XXIX/198/2012 w sprawie odstąpienia od porozumienia pomiędzy Powiatem Ż. a Gminą S., nie zachowując terminu wypowiedzenia określonego w § 5 ust. 2 porozumienia.

Rozstrzygnięciem nadzorczym z dnia 9 sierpnia 2012 r. (nr NK-I.4131.276.2012.MGrz) Wojewoda Lubuski stwierdził nieważność uchwały Rady Miejskiej w S. w sprawie odstąpienia od porozumienia. W uzasadnieniu organ nadzoru stwierdził, że Rada Miejska w S. podjęła przedmiotową uchwałę z istotnym naruszeniem przepisów prawa, a w szczególności naruszając zapisy zawartego w dniu 29 lipca 2011 r. porozumienia, a zwłaszcza zapisu dotyczącego 3-letniego terminu odstąpienia od tego porozumienia.

Wojewoda wskazał, że porozumienie zawarte na podstawie art. 5 ust. 5b u.s.o. nie odnosi się do zadań publicznych ze sfery działalności oświatowej, lecz do konkretnej szkoły czy placówki (por. wyrok NSA z dnia 21 stycznia 2010 r., sygn. I OSK 1140/09; wszystkie wyroki przytaczane w artykule dostępne są w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych – www.orzeczenia.nsa.gov.pl). Porozumienie zawarte na podstawie tego przepisu nie jest porozumieniem międzygminnym, o którym mowa w art. 74 u.s.g., jednakże zdaniem organu, treść takiego porozumienia zawiera pewne cechy porozumienia międzygminnego (tak również: wyrok NSA z dnia 10 lutego 2012 r., sygn. I OSK 2195/11 oraz wyrok NSA z dnia 27 września 1994 r., sygn. S.A./Łd 1906/94, ONSA 1995, nr 4, poz. 161).

Na powyższe rozstrzygnięcie skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wlkp. złożyła Gmina S. WSA w Gorzowie wyrokiem z dnia 22 listopada 2012 r. (sygn. II SA/Go 790/12) oddalił skargę podzielając rozstrzygnięcie Wojewody, jak i jego uzasadnienie.

Na powyższy wyrok skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego złożyła Gmina S. NSA wyrokiem z dnia 6 czerwca 2013 r. (sygn. I OSK 447/13) uwzględnił skargę i uchylił zaskarżony wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wlkp. oraz rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Lubuskiego z dnia 9 sierpnia 2012 r., nr NK-I.4131.276.2012.MGrz.

Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że warunkiem wydania rozstrzygnięcia nadzorczego przez wojewodę jest wskazanie przez organ nadzoru przepisu (bądź przepisów) prawa powszechnie obowiązującego, który został naruszony uchwałą lub zarządzeniem organu gminy i wyjaśnienie, na czym to uchybienie polegało. Tymczasem, zdaniem Sądu, w rozpoznawanej sprawie ani organ nadzoru, jakim jest wojewoda, ani wojewódzki sąd administracyjny nie wykazały, na czym polegała niezgodność przedmiotowej uchwały Rady Miejskiej w S. z art. 5 ust. 5b u.s.o. Jedyna niezgodność wykazana przez organ nadzoru i sąd to niezgodność przedmiotowej uchwały z przepisami porozumienia między Gminą S. a Powiatem Ż., które nie jest aktem zawierającym przepisy powszechnie obowiązujące, a jedynie wiążącym strony między sobą.

Ponadto NSA wskazał, że, jak wynika z art. 85 u.s.g., nadzór nad działalnością gminną sprawowany jest na podstawie kryterium zgodności z prawem, dlatego też Wojewoda nie posiada kompetencji do badania zgodności doręczonej mu uchwały lub zarządzenia organu gminy z postanowieniami zawartego przez ten organ porozumienia, jeżeli ukształtowanie treści tych postanowień zostało pozostawione przez ustawodawcę woli stron porozumienia (jeżeli postanowienia te nie są określone przepisami ustawy). Natomiast w ustawie o systemie oświaty nie ma przepisu określającego wymagania, którym powinien odpowiadać określony przez strony sposób rozwiązania zawartego porozumienia.

Wypowiedzenie porozumienia o prowadzeniu szkoły