14.12.2016


Problemy gmin z gryzoniami

KATEGORIA: Wokanda

Zdaniem NSA, nałożenie obowiązku na właściciela nieruchomości w zakresie przeprowadzenia deratyzacji, skutkuje stwierdzeniem nieważności wyłącznie części regulaminu utrzymania czystości i porządku w gminie.   

Wyrokiem z dnia 13 września 2016 r., (sygn. II OSK 3026/14) Naczelny Sąd Administracyjny uchylił zaskarżony wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 3 lipca 2014 r. (sygn. akt II SA/Gl 465/14) oraz stwierdził nieważność § 22 ust. 2 zaskarżonej uchwały rady gminy z dnia 29 kwietnia 2013 r. w sprawie Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie gminy, w części nakładającej na właściciela nieruchomości obowiązek deratyzacji [dalej także: uchwała lub regulamin].  

Powyższy wyrok zapadł w następującym stanie faktycznym i prawnym.

Dnia 29 kwietnia 2013 r. Rada Gminy Gorzyce podjęła uchwałę nr XXIX/238/13 w sprawie regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Gorzyce, której załącznikiem był „Regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Gorzyce”.

Podstawę prawną uchwały stanowił art. 18 ust. 2 pkt 15, art. 40 ust. 1 i art. 42 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym [dalej także: u.s.g.] oraz art. 4 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach [dalej także: u.c.p.g.].

Powyższą uchwałę zaskarżył do WSA w Gliwicach Prokurator Rejonowy. W skardze prokurator wskazał, że § 22 ust. 2 regulaminu narusza art. 4 ust. 2 pkt 8 u.c.p.g. oraz § 135 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie „Zasad techniki prawodawczej”, polegający na przekroczeniu upoważnienia ustawowego poprzez zobowiązanie właścicieli nieruchomości do przeprowadzenia deratyzacji.

W tym miejscu należy wskazać, że art. 4 ust. 2 pkt 8 u.c.p.g. upoważnia radę gminy wyłącznie do wyznaczenia w regulaminie obszarów podlegających deratyzacji i terminów jej przeprowadzenia.

W odpowiedzi na skargę gmina wniosła o oddalenie skargi w całości.

Wyrokiem z dnia 3 lipca 2014 r. (sygn. II SA/Gl 465/14) WSA w Gliwicach stwierdził nieważności zaskarżonej uchwały w całości.

W uzasadnieniu sąd I instancji poruszył następujące kwestie.

WSA w Gliwicach wskazał na przekroczenie uprawnień przez organ stanowiący gminy przy uchwaleniu regulaminu. Sąd administracyjny podkreślił, że organy samorządu terytorialnego wydają akty prawa miejscowego, które obowiązują na obszarze działania tych organów, a ponadto są uchwalane w granicach upoważnienia ustawowego.

Warto również dodać, że WSA w Gliwicach podzielił wyrażony w orzecznictwie sądowoadministracyjnym pogląd, iż uchwalając akty prawa miejscowego w oparciu o normę ustawową, organ stanowiący musi ściśle uwzględnić wytyczne zawarte w upoważnieniu. Zdaniem Sądu „Odstąpienie od tej zasady narusza bowiem związek formalny i materialny między podejmowanym aktem a ustawą.”

Ponadto w uzasadnieniu wyroku WSA w Gliwicach poruszył problematykę związaną z wskazaniem właściciela nieruchomości jako podmiotu zobowiązanego do przeprowadzenia deratyzacji. Sąd w niniejszym wyroku wskazał, że z art. 4 ust. 2 pkt u.c.p.g. nie wynika uprawnienie organu stanowiącego gminy do nałożenia wspomnianego obowiązku na jakikolwiek podmiot. Powyższa regulacja prawna stanowi o tym, że rada gminy wyznacza obszary podlegające obowiązkowej deratyzacji oraz terminy jej przeprowadzenia. W związku z powyższym, sąd I instancji przyjął, że uchwalenie § 22 ust. 2 regulaminu w brzmieniu z dnia 29 kwietnia 2013 roku narusza normę kompetencyjną zwartą w art. 4 ust. 2 pkt 9 u.c.p.g.

Ponadto sąd podkreślił, że stwierdzenie nieważności par. 22 ust. 2 regulaminu oznacza, iż regulamin nie zawiera terminów przeprowadzenia deratyzacji, tym samym nie wykonuje delegacji z art. 4 ust. 2 pkt 8 u.c.p.g. Dlatego też WSA w Gliwicach stwierdził nieważność zaskarżonej uchwały w całości.

Skargę od powyższego wyroku wniosła gmina, zaskarżając ww. wyrok w całości.

Wyrokiem z dnia 13 września 2016 r. Naczelny Sąd Administracyjny uchylił w całości zaskarżony wyrok oraz stwierdził nieważność § 22 ust. 2 zaskarżonej uchwały w części nakładającej na właściciela nieruchomości obowiązek deratyzacji.

W uzasadnieniu NSA wskazał, że w orzecznictwie sądowym do naruszeń prawa dających podstawę do zastosowania sankcji nieważności zalicza się:

  1. naruszenie właściwości organu,
  2. brak podstawy do podjęcia danego rodzaju uchwały (zarządzenia),
  3. przekroczenie granicy wyznaczonej przepisami prawa regulacji,
  4. błędna wykładnia przepisu dającego podstawę do podjęcia uchwały w zakresie merytorycznej treści regulacji,
  5. naruszenie procedury podjęcia uchwały.

W przypadkach wskazanych w pkt 1-2 oraz 5 sąd administracyjny jest uprawniony do zastosowania sankcji nieważności całej uchwały. Natomiast w pozostałych sytuacjach, sąd obowiązany jest do rozważenia ograniczenia zastosowania sankcji nieważności uchwały w części. 

NSA przychylił, się do uzasadnienia WSA w Gliwicach, iż podjęta uchwała jest sprzeczna z art. 4 ust. 2 pkt 8 u.c.p.g. w zakresie, w jakim nakłada na właścicieli obowiązek deratyzacji. Ponadto sąd administracyjny dodał, iż „wyznaczenie obszaru deratyzacji nie obejmuje aspektu podmiotowego przez wprowadzenie zapisu, że na terenie nieruchomości przeprowadzana jest przez właściciela”.

Tym samym należy wysnuć wniosek, że niedopuszczalne jest określenie w regulaminie podmiotów, na których ciążyć ma obowiązek deratyzacji. Wynika to m.in. z faktu, że zakres obowiązków właścicieli nieruchomości wskazany został bezpośrednio w ustawie.

NSA podkreślił, iż „nie jest zasadne stanowisko, że niezgodność z prawem w części § 22 ust. 2 regulaminu powoduje istotne naruszenie prawa uzasadniające stwierdzenie nieważności całej uchwały. Zakres wadliwości dotyczy wyłącznie aspektu podmiotowego wykonania obowiązku deratyzacji. Usunięcie z par. 22 ust. 2 regulaminu regulacji aspektu podmiotowego nie pozbawia tej regulacji możliwości prawnej obowiązywania i stosowania. Nie można zatem przyjąć, że prowadzi do braku w regulaminie obowiązkowej regulacji, co czyni regulamin niezgodny z prawem w całości”.

Jest to kolejny artykuł opublikowany na łamach Portalu, dotyczący gminnych regulaminów utrzymania czystości i porządku, a także realizacji zadań w zakresie deratyzacji:

  1. Regulaminowa walka z gryzoniami”,
  2. Deratyzacja w regulaminie utrzymania czystości i porządku, czyli jak nie wpaść w pułapkę”.


Autor:
Maciej Kiełbus

Partner, prawnik w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, specjalizuje się w zakresie prawa administracyjnego, w szczególności prawa samorządowego



Beniamin Rozczyński

prawnik w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, specjalizuje się w zakresie prawa administracyjnego ze szczególnym uwzględnieniem upraszczania i elektronizacji procedury administracyjnej oraz prawa samorządowego i prawa nieruchomości


TAGI: Gospodarka odpadami, Odpady, Ustawa śmieciowa, Wyrok NSA,



Tekst pochodzi z portalu Prawo Dla Samorządu