Prawo Dla Samorządu

Marszałek województwa jest uprawniony do występowania na rzecz klientów w sprawach wypłaty środków z tytułu umowy gwarancji ubezpieczeniowej w przypadku niewykonanej imprezy turystycznej.

Uprawnionym do dochodzenia od ubezpieczyciela zwrotu wpłat wniesionych tytułem zapłaty za imprezę turystyczną, w przypadku gdy z przyczyn dotyczących organizatora turystyki impreza turystyczna nie zostanie zrealizowana, jest jednak również klient biura podróży. Takie stanowisko potwierdził Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 19 maja 2016 r. (sygn. III CZP 18/16).

Niewykonana impreza turystyczna

Sprawa dotyczyła roszczenia o zwrot wniesionych przez klienta biura podróży wpłat tytułem zapłaty za imprezę turystyczną, która jednak nie doszła do skutku z uwagi na niewypłacalność organizatora turystyki. Rozpoznający sprawę na skutek apelacji ubezpieczyciela sąd II instancji powziął wątpliwość, czy klient niewypłacalnego biura podróży może samodzielnie dochodzić roszczeń w sporze z ubezpieczycielem zobowiązanym z tytułu gwarancji ubezpieczeniowej, czy też prawo ich dochodzenia przysługuje wyłącznie marszałkowi województwa.

Wątpliwość co do uprawnień klientów biura podróży

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 2) ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych (tj. Dz. U. z 2016 r., poz. 187 ze zm.; dalej również jako: u.u.t.) organizator turystyki jest zobowiązany zapewnić swoim klientom na wypadek niewypłacalności m.in. zwrot wpłat wniesionych tytułem zapłaty za imprezę turystyczną, w wypadku gdy impreza turystyczna nie została zrealizowana.

Przywołana wątpliwość powstała jednak z uwagi na treść art. 5 ust. 5 u.u.t., zgodnie z którym do występowania na rzecz klientów w sprawach wypłaty środków z tytułu umowy gwarancji ubezpieczeniowej na zasadach określonych w treści tej umowy uprawniony jest marszałek województwa.

Wątpliwości wywoływała również treść samej umowy gwarancji ubezpieczeniowej ustalona zgodnie ze wzorem umowy, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Ministra Sportu i Turystyki z dnia 21 kwietnia 2011 r. w sprawie wzorów formularzy umowy gwarancji bankowej, umowy gwarancji ubezpieczeniowej oraz umowy ubezpieczenia na rzecz klientów, wymaganych w związku z działalnością wykonywaną przez organizatorów turystki i pośredników turystycznych (Dz. U. z 2011 r., Nr 88, poz. 499). W jej treści jako beneficjenta gwarancji wskazano bowiem marszałka województwa.

Uprawnienia marszałka województwa

Zdaniem Sądu Najwyższego, który udzielił odpowiedzi na przedstawione pytanie prawne, powyższe oznacza jednak jedynie, że marszałek województwa ma ustawowe upoważnienie (pełnomocnictwo) do działania na rzecz klientów w sprawie wypłaty przez gwaranta kwot wpłaconych przez klientów na imprezę turystyczną.

Nie jest to przy tym jednoznaczne z tym, że beneficjentem umowy gwarancji w tym zakresie jest marszałek województwa i tylko on może żądać wypłaty należności. Beneficjentem umowy gwarancji (w znaczeniu materialnoprawnym) jest bowiem klient biura podróży, gdyż zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 2) u.u.t. umowa gwarancji ubezpieczeniowej to właśnie jemu ma zapewnić zwrot należności wpłaconych tytułem zapłaty za imprezę turystyczną. Nie mogą tego zmienić ani przepisy wykonawcze, ani postanowienia wzorów umów gwarancji ubezpieczeniowej.

W konsekwencji więc marszałek województwa jest uprawniony do występowania na rzecz klientów w sprawach wypłaty środków z tytułu umowy ubezpieczenia. Jednak w przypadku, gdy po uruchomieniu odpowiedniej procedury przez marszałka województwa i mimo wydania przez niego dyspozycji wypłaty należności na rzecz klienta, gwarant odmówi wypłaty środków, to zarówno marszałkowi, jak również klientowi biura podróży przysługuje legitymacja czynna do wystąpienia na drogę sądową przeciwko gwarantowi z roszczeniem o zapłatę.

Rola marszałka województwa w przypadku odwołanej imprezy turystycznej