05.12.2016


Wpis stosunkowy od skargi na decyzję o ustaleniu odszkodowania

KATEGORIA: Wokanda

Zdaniem NSA, od skargi na decyzję o ustaleniu odszkodowania za wywłaszczenie nieruchomości, która została wydana na podstawie art. 129 ust. 5 u.g.n., pobiera się wpis stosunkowy.

Zdaniem NSA, od skargi na decyzję o ustaleniu odszkodowania za wywłaszczenie nieruchomości, która została wydana na podstawie art. 129 ust. 5 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami [dalej: u.g.n.], pobiera się wpis stosunkowy, o którym mowa w art. 231 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi [dalej: p.p.s.a.] (sygn. akt: I OPS 1/16).

Powody podjęcia uchwały

Uchwała podjęta została na wniosek Prezesa NSA. We wniosku Prezes NSA wskazywał, że analiza orzecznictwa NSA dotyczącego wpisu sądowego w sprawach, w których przedmiotem była odrębna decyzja o ustaleniu odszkodowania za wywłaszczenie nieruchomości, wydana na podstawie art. 129 ust. 5 u.g.n., ujawniła istnienie niejednolitej praktyki orzeczniczej w kwestii, czy w tego rodzaju sprawach należy uiścić wpis stały, czy stosunkowy.

Zgodnie z art. 230 p.p.s.a., od pism wszczynających postępowanie przed sądem administracyjnym w danej instancji pobiera się wpis stosunkowy lub stały. W myśl art. 231 p.p.s.a., wpis stosunkowy pobiera się w sprawach, w których przedmiotem zaskarżenia są należności pieniężne. W innych sprawach pobiera się wpis stały.

Dotychczasowe orzecznictwo

Do tej pory w orzecznictwie sądowoadministracyjnym zarysowały się dwie linie interpretacyjne.

Zgodnie z pierwszą z nich, skarga na odrębną decyzję o ustaleniu wysokości odszkodowania za wywłaszczoną nieruchomość podlega wpisowi stałemu, o którym mowa w § 2 ust. 3 pkt 5 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2003 roku - w sprawie wysokości oraz szczegółowych zasad pobierania wpisu w postępowaniu przed sądami administracyjnymi [dalej: rozporządzenie], tj. wpisowi w wysokości 200 zł. Decyzja taka, jak wskazuje się, jest nierozerwalnie związana z odjęciem prawa własności lub prawa użytkowania wieczystego nieruchomości w następstwie jej wywłaszczenia, niezależnie od tego, czy odszkodowanie to przyznawane jest jednocześnie z decyzją o wywłaszczeniu, czy też wydawane jest odrębne orzeczenie w tym przedmiocie. Ustalenie odszkodowania ma charakter akcesoryjny wobec wywłaszczenia, bez którego nie ma przedmiotu jej ustalenia.

W myśl drugiej, od skargi na decyzje o ustaleniu wysokości odszkodowania za wywłaszczoną nieruchomość należy uiścić wpis stosunkowy. Wysokość wpisu zależy w takim przypadku od wysokości należności pieniężnej objętej zaskarżonym aktem i wynosi:

  1. do 10 000 zł – 4% wartości przedmiotu zaskarżenia, nie mniej jednak niż 100 zł;
  2. ponad 10 000 zł do 50 000 zł – 3% wartości przedmiotu zaskarżenia, nie mniej jednak niż 400 zł;
  3. ponad 50 000 zł do 100 000 zł – 2% wartości przedmiotu zaskarżenia, nie mniej jednak niż 1 500 zł;
  4. ponad 100 000 zł – 1% wartości przedmiotu zaskarżenia, nie mniej jednak niż 2 000 zł i nie więcej niż 100 000 zł (§ 1 rozporządzenia).

W orzeczeniach prezentujących ww. stanowisko podkreśla się, że nie można utożsamiać spraw, w których przedmiotem zaskarżenia jest decyzja ustalająca odszkodowanie, ze sprawami, w których skargi dotyczą decyzji zawierających orzeczenie o wywłaszczeniu i ustaleniu odszkodowania, jako obligatoryjnym elemencie decyzji o wywłaszczeniu.

Motywy rozstrzygnięcia

W uchwale z dnia 3 października 2016 roku (sygn. akt: I OPS 1/16), NSA stwierdził, że jeżeli zaskarżony akt (czynność) przyznaje lub odbiera (ogranicza) uprawnienie bądź też nakłada lub zdejmuje (ogranicza) obowiązek, których przedmiotem jest skonkretyzowana w tym akcie (czynności) kwota pieniężna, to przedmiotem zaskarżenia jest należność pieniężna w rozumieniu art. 231 i art. 216 p.p.s.a. Zatem strona powinna wówczas uiścić od pisma wszczynającego postępowanie w danej instancji wpis stosunkowy ustalony na podstawie wcześniej oznaczonej w tym piśmie wartości przedmiotu zaskarżenia.

W sprawie, której przedmiotem jest wyłącznie odszkodowanie za wywłaszczenie nieruchomości, choć znajduje ona podstawę w stosunku publicznoprawnym, rozstrzyga się wyłącznie o uprawnieniu właściciela nieruchomości do żądania naprawienia szkody. Wywłaszczenie nie jest zatem przedmiotem takiej sprawy w postępowaniu administracyjnym i sądowoadministracyjnym, ale ustalenie odszkodowania. Uznać zatem należy, że decyzja o ustaleniu odszkodowania posiada odrębny byt, jest formalnie i materialnie odrębną sprawą od sprawy w przedmiocie wywłaszczenia i jako taka bezpośrednio wiąże się z ustalanymi świadczeniami pieniężnymi, określając jedynie należność pieniężną w postaci odszkodowania. Decyzja taka kreuje jedynie należność pieniężną w postaci odszkodowania. Z takiej decyzji można wprost wyprowadzić obowiązek uiszczenia określonej kwoty pieniężnej.

Uchwała ujednolici zasady uiszczania wpisów od skarg na decyzje o ustaleniu odszkodowania za wywłaszczenie nieruchomości, jednakże, wysokość wpisu stosunkowego w takich sprawach jest mniejsza od wpisu stałego jedynie w przypadkach, w których wartość przedmiotu zaskarżenia nie przekracza 5.000 złotych. W pozostałych zaś, skarżący będą musieli uiścić wyższą kwotę, niż w przypadku wpisu stałego.

Podjęta uchwała będzie wiązać sądy administracyjne w sposób pośredni. Zgodnie z art. 269 § 1 p.p.s.a., jeżeli jakikolwiek skład sądu administracyjnego rozpoznający sprawę nie podzieli stanowiska zajętego w uchwale, to będzie musiał przedstawić powstałe zagadnienie prawne do rozstrzygnięcia odpowiedniemu składowi – nie będzie mógł jej nie zastosować.



Autor:
Wojciech Gwóźdź

radca prawny w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, specjalizuje się w zakresie prawa administracyjnego ze szczególnym uwzględnieniem gospodarki nieruchomościami


TAGI: Odszkodowanie, Uchwała NSA, Wywłaszczenie,



Tekst pochodzi z portalu Prawo Dla Samorządu