Prawo Dla Samorządu

Zdaniem NSA w niektórych przypadkach dopuszczalne jest nadanie nazwy parkowi, który w całości nie jest własnością gminy.

Wyrokiem z dnia 4 października 2016r., (sygn. II OSK 2064/16) Naczelny Sąd Administracyjny uchylił w całości wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach oraz rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Śląskiego stwierdzające nieważność uchwały rady miasta w sprawie nadania nazwy parkowi położonemu w całości na terenie gminy, ale niebędącego w całości jej własności.

Powyższy wyrok zapadł w następującym stanie faktycznym i prawnym.

W sierpniu 2015 r. rada miasta na podstawie art.18 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym oraz uchwały rady miejskiej z marca 2011 r. w sprawie zasad stosowanych przy nadawaniu nazw ulicom, placom i innym obiektom miejskim podjęła uchwałę w sprawie nadania nazwy parkowi znajdującemu się na terytorium gminy.

Wojewoda Śląski rozstrzygnięciem nadzorczym stwierdził w całości nieważność owej uchwały, powołując się na naruszenie ww. artykułu w zw. z art. 7 i 64 Konstytucji RP oraz art. 13 ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych aktów prawnych. W jego opinii rada miasta nie miała podstawy prawnej do nadania nazwy parkowi, niebędącego własnością miasta, gdyż park składa się z trzech nieruchomości, z których tylko jedna należała do gminy. Dwie pozostałe działki zostały użyczone miastu przez tamtejszą parafię na czas nieokreślony. Organ nadzoru, akcentując, że prawo własności jest zagwarantowane w Konstytucji RP, a tym samym chronione przez państwo, uwydatnił konieczność respektowania tego prawa przez radę miasta w stosunku do innych jednostek. Ponadto wskazał, iż omawiany akt nie może zostać uznany za powszechnie obowiązujący, gdyż taki charakter mają akty wydane na podstawie kompetencji ustawowej, które w sposób generalny i abstrakcyjny określają reguły postępowania wyznaczonej grupie adresatów. W tym przypadku została wydana uchwała na podstawie uchwały tego samego podmiotu z marca 2011 r. w sprawie zasad stosowanych przy nadawaniu nazw ulicom, placom i innym obiektom miejskim, która nie jest aktem powszechnie obowiązującym na terenie gminy.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach rada miasta wniosła o uchylenie w całości rozstrzygnięcia nadzorczego Wojewody Śląskiego, zarzucając niewłaściwą interpretację ww. przepisów. Wojewoda Śląski w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie i podtrzymał swoje stanowisko.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z dnia 1 marca 2016r. o sygn. akt (IV SA/Gl 1137/15) powoławszy się na zasadę praworządności wynikającą z art. 7 Konstytucji RP, stwierdził, że rada miasta wykroczyła poza upoważnienie wyrażone w art. 18 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym. Sąd przyznał rację organowi nadzoru w kontekście formalnym - co do braku kompetencji ustawowej do wydania takiego aktu, wskazując również, że w sensie merytorycznym akt nie spełnia wymogów z powodu niezawierania żadnych norm generalnych i abstrakcyjnych, czyli takich, które dotyczą kręgu podmiotów określonych rodzajowo i odnoszą się do powtarzalnych sytuacji.

Zdaniem Sądu rada miasta nie działała w sferze imperium, ponieważ nie wskazała przepisu, z którego wynika upoważnienie ustawowe do wydania uchwały w sprawie nadawania nazwy parkowi, a z treści umowy użyczenia nie można wywieźć takiego uprawnienia.

Skargę kasacyjną od powyższego wyroku wniosła gmina, zaskarżając wyrok w całości i zarzucając zarówno naruszenie przepisów prawa procesowych i materialnych.

Wyrokiem z dnia 4 października NSA uchylił zarówno wyrok WSA w Gliwicach, jak i rozstrzygnięcie nadzorcze.

Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że Wojewoda Śląski stwierdził nieważność uchwały Rady Miasta, mimo braku ustawowych przesłanek do zastosowania tego środka nadzoru, tym samym naruszając art. 91 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym.

NSA wskazał, że choć nadawanie nazwy parkowi nie należy do wyłącznych kompetencji rady miasta wymienionych w art. 18 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym, to można takowe wyprowadzić z ww. ustawy. Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 12 tejże ustawy, zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy, a są to w szczególności sprawy zieleni gminnej i zadrzewień. Również na podstawie art. 40 ust. 2 pkt 4 owej ustawy, organy gminy mogą wydać akty prawa miejscowego w zakresie zasad i trybu korzystania z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej. Zdaniem NSA nadawanie nazwy parkowi miejskiemu można zaliczyć do korzystania z obiektu użyteczności publicznej, ma to bowiem „znaczenie powszechne, stanowiąc wyraz uporządkowania określonej przestrzeni miasta”. W związku z powyższym gmina spełniła wymogi formalne. NSA stwierdził też, że tego typu uchwała tworzy nową normę, skierowaną do nieograniczonego adresata i dotyczącą indywidualnie oznaczonego parku. Jest to zatem akt prawa miejscowego „generalny i zewnętrzny”, uznany za akt prawa miejscowego na podstawie spełnienia funkcji publicznoprawnych.

Na zarzut wykroczenia poza sferę imperium NSA nie znalazł uzasadnienia prawnego, wskazując, że źródłem uprawnień nie musi być jedynie prawo własności, ale również inne tytuły prawne, w tym prawo użyczenia. Podkreślić należy nieuwzględnienie przez organ nadzoru faktu, że proboszcz parafii, która przekazała działki leżące na terenie parku, wyraził pisemną zgodę na nadanie imienia, z wyraźnym wskazaniem, iż zgoda udzielona została na potrzebę przygotowania projektu uchwały. W tym przypadku gmina dysponująca takim prawem oraz zgodą właściciela gruntów, mogła podejmować wobec nich określone działania.

Na temat nadawania nazw obiektom niebędącym własnością gminy pisaliśmy również w artykule pt. „Nadanie nazwy placowi niebędącemu własnością gminy”

Kiedy nadanie nazwy parkowi niebędącemu własnością gminy jest dopuszczalne?