Zakłady budżetowe też nie są podatnikami

Samorządowy zakład budżetowy nie jest na tyle samodzielny, by uznać go za odrębnego od gminy podatnika VAT. Powyższą tezę w uchwale poszerzonego składu sędziów przedstawił w poniedziałek Naczelny Sąd Administracyjny (I FPS 4/15).

Rozstrzygnięcie zapadło w sprawie, w której istotą sporu było prawo gminy do odliczenia od zrealizowanej inwestycji, która następnie przekazana została nieodpłatnie samorządowemu zakładowi budżetowemu. NSA uznał, że gmina posiada prawo do odliczenia podatku naliczonego od wydatków związanych z inwestycją, która wykorzystywana jest przez zakład, oczywiście o ile inwestycja ta wykorzystywana jest do świadczeń opodatkowanych VAT.

NSA rozpatrując sprawę, stwierdził, że dla podjęcia rozstrzygnięcia niezbędna jest szczegółowa analiza statusu zakładu budżetowego na gruncie VAT. Doprowadziło to Sąd do konkluzji, że zakład budżetowy, mimo iż posiada pewien stopień samodzielności, nie stanowi na gruncie VAT odrębnego od gminy podatnika. Decyduje o tym m.in. fakt, że zakład nie posiada osobowości prawnej, nie dysponuje własnym majątkiem oraz nie ponosi ryzyka. Stanowisko takie stanowi odstępstwo od poglądu powszechnie prezentowanego dotychczas w orzecznictwie.

Skutki wyroku można rozpatrywać co najmniej na dwóch płaszczyznach.

Po pierwsze, gminy powinny mieć możliwość dokonania odliczenia podatku naliczonego związanego z inwestycjami, które wykorzystywane były przez ich zakłady budżetowe.

Po drugie, w kontekście wrześniowego wyroku TSUE dotyczącego jednostek budżetowych i komunikatu ministra finansów, wszystko wskazuje na to, że do łącznego rozliczenia gminy dołączyć powinny również samorządowe zakłady budżetowe.

Co to oznacza? Na pewno jeszcze większe przedsięwzięcie organizacyjne w gminach, które będą musiały w swoich rozliczeniach uwzględnić wszystkie swoje jednostki organizacyjne (jednostki budżetowe oraz zakłady). Minister finansów we wspomnianym już komunikacie wydanym po wyroku TSUE wskazał, że centralizacja w gminach powinna nastąpić do połowy 2016 roku. Być może resort finansów uzna, że moment ten wymaga przesunięcia w czasie, gdyż pracy będzie zdecydowanie więcej. Jedno jest pewne. Skala przeobrażeń w zakresie rozliczania VAT w samorządach w ostatnim czasie nabiera ogromnych rozmiarów. W najbliższej przyszłości samorządy czeka okres wytężonej pracy oraz konieczność zaplanowania optymalnej strategii działania w celu scentralizowania rozliczeń VAT.

Dr n. pr. Paweł Grzybowski

Doktor nauk prawnych, w Kancelarii Prawnej Ziemski & Partners w Poznaniu specjalizuje się w zakresie prawa podatkowego, ze szczególnym uwzględnieniem procedury podatkowej

Michał Kostrzewa

Partner, radca prawny w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, specjalizuje się w zakresie optymalnych zasad rozliczeń podatku od towarów i usług, a także w funduszach unijnych.

Tekst pochodzi z portalu Prawo Dla Samorządu