05.07.2013


Wkład do spółki a udział w zysku

KATEGORIA: Praktyka

Regulacje dotyczące związku pomiędzy wysokością i rodzajem wkładów do spółki, a udziałem wspólników (akcjonariuszy) w zysku to jeden z elementów odróżniających od siebie poszczególne typy spółek.

Element ten ma niejednokrotnie istotne znaczenie dla wyboru przez wspólników określonego typu spółki dla realizacji zamierzonego przedsięwzięcia – tak aby możliwa była realizacja założeń dotyczących wzajemnej relacji wysokości wkładów poszczególnych wspólników do spółki i udziału w zyskach. Zagadnienie to regulowane jest odrębnie przez przepisy dotyczące poszczególnych typów spółek, które w konsekwencji różnicują m.in. ustalenie proporcji podziału zysku między wspólników, ustalenie kręgu osób uprawnionych do udziału w zysku, podstawy wypłaty zysku i możliwość swobody kształtowania tych kwestii przez wspólników (akcjonariuszy) w stosunku do regulacji kodeksowych. Warto również zaznaczyć, że o ile w przypadku każdego z typów spółek handlowych, do wniesienia wkładu zobowiązany jest każdy ze wspólników (akcjonariuszy), o tyle różne są wymogi dotyczące minimalnej wysokości tych wkładów, różne jest określenie ich dopuszczalnego przedmiotu, czy też wymaganego terminu faktycznego wniesienia. Zasygnalizujemy te zagadnienia na przykładzie spółek komandytowej, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i spółki akcyjnej.

Spółka komandytowa

W przypadku tej spółki brak jest określenia wymaganej wielkości wkładów poszczególnych wspólników do spółki. Możliwe jest również umowne określenie terminów wnoszenia wkładów przez wspólników. Jednakże w przypadku komandytariuszy spółki (wspólników, których odpowiedzialność za zobowiązania spółki jest ograniczona), dopóki umówiony wkład nie zostanie faktycznie wniesiony, przypadający im zysk w pierwszej kolejności przeznacza się na uzupełnienie wartości umówionego wkładu. Co do zasady, wspólnicy tej spółki uczestniczą w zysku zależnie od swojego statusu. Komplementariusze (wspólnicy odpowiadający za zobowiązania spółki bez ograniczenia) mogą mieć równy udział w zyskach bez względu na rodzaj i wartość wkładu. Komandytariusze natomiast uczestniczą w zysku spółki proporcjonalnie do swojego wkładu rzeczywiście wniesionego do spółki. Umowa spółki może jednak modyfikować powyższe zasady w stosunku do wszystkich lub tylko niektórych wspólników. W konsekwencji, udział wspólników spółki komandytowej w zysku może być dla wszystkich wspólników ustalony niezależnie od wartości i rodzaju wkładu wniesionego do spółki – jeżeli umowa spółki będzie tak stanowić. Przepisy dotyczące spółki komandytowej pozwalają na elastyczne uregulowanie powyższych zagadnień.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

Kapitał zakładowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością powinien wynosić co najmniej 5.000,00 zł, a wartość nominalna jednego udziału w kapitale zakładowym nie może być niższa niż 50 zł. Całość wkładów na kapitał zakładowy (jak również ewentualne wniesienie nadwyżki w przypadku obejmowania udziałów za cenę wyższą od wartości nominalnej) musi zostać wniesiona przed wpisem spółki do rejestru przedsiębiorców (i uzyskaniem w efekcie przez spółkę osobowości prawnej). Podobnie, całość wkładów musi zostać wniesiona przed wpisem do rejestru podwyższenia kapitału zakładowego. Jednocześnie – o ile umowa spółki nie stanowi inaczej - zysk przypadający wspólnikom dzieli się w stosunku do udziałów.

Co do zasady zatem, udział w zysku jest konsekwencją wielkości udziału wspólnika w kapitale zakładowym spółki. Zastrzeżenie o możliwości odmiennego uregulowania tej kwestii w umowie spółki nie oznacza przy tym, że dopuszczalne są dowolne odstępstwa od zasady. Kodeks spółek handlowych dopuszcza zróżnicowanie praw udziałowych poszczególnych wspólników, w tym przez uprzywilejowanie udziałów dotyczące prawa do dywidendy. Uprzywilejowanie udziałów w zakresie zysku może jednak nastąpić w ściśle wyznaczonych granicach. Na udział uprzywilejowany w zakresie dywidendy można przyznać uprawnionemu dywidendę, która przewyższa nie więcej niż o połowę dywidendę przysługującą udziałom nieuprzywilejowanym. Uprzywilejowane udziały – jeżeli będzie tak stanowić umowa spółki – mogą jednocześnie korzystać z pierwszeństwa zaspokojenia przed pozostałymi udziałami.

Warto jednak zaznaczyć, że zasady dotyczące podziału zysku w stosunku do udziałów i możliwych odstępstw, dotyczą udziałów w kapitale zakładowym spółki. Na poczet kapitału zakładowego może natomiast zostać przekazana tylko część wartości wniesionych wkładów, odpowiadająca wartości nominalnej udziałów objętych przez wspólników. Ewentualną nadwyżkę (agio) przelewa się do kapitału zapasowego. Brak jest formalnych przeszkód ograniczających możliwość wnoszenia agio tylko przez niektórych wspólników. W takim wypadku część wartości wkładów wspólników do spółki, która zasila kapitał zapasowy, nie jest uwzględniana przy ustalaniu proporcji, w jakiej wspólnicy mogą dokonać podziału zysku spółki.

Spółka akcyjna

Kapitał zakładowy spółki akcyjnej powinien wynosić co najmniej 100.000,00 zł, a wartość nominalna jednej akcji nie może być niższa niż 1 grosz. Co do zasady akcje nie mogą być obejmowane (podobnie jak udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością) poniżej ich wartości nominalnej. Jeżeli akcje obejmowane są powyżej ich wartości nominalnej nadwyżka ceny emisyjnej akcji ponad wartość nominalną (agio) przelewana jest do kapitału zapasowego. Całe agio powinno być uiszczone przed zarejestrowaniem spółki. W przypadku akcji pokrywanych wkładami pieniężnymi akcje te powinny zostać opłacone przed zarejestrowaniem spółki, w wysokości co najmniej 25% ich wartości nominalnej.

Terminy i wysokość wpłat na akcje określa statut lub uchwała walnego zgromadzenia. Walne zgromadzenie może upoważnić zarząd do określenia terminów wpłat na akcje. Akcje obejmowane za wkłady niepieniężne (tzw. akcje aportowe) powinny zostać pokryte w całości nie później niż przed upływem roku po zarejestrowaniu spółki. Regulacje dotyczące podziału zysku w spółce akcyjnej są w części zbliżone do obowiązujących w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, w części zaś przewidują rozwiązania w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością nie występujące. Zasadniczo, zysk rozdziela się proporcjonalnie do liczby akcji. Jeżeli natomiast akcje nie są całkowicie pokryte (co może mieć miejsce w przeciwieństwie do udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością) zysk rozdziela się w stosunku do dokonanych wpłat na akcje. Jednocześnie jednak, statut spółki może przewidywać inny sposób podziału zysku, uwzględniający m.in. możliwość wydawania akcji uprzywilejowanych w tym zakresie. Akcje uprzywilejowane w zakresie dywidendy mogą przyznawać uprawnionemu dywidendę, która przewyższa nie więcej niż o połowę dywidendę przeznaczoną do wypłaty akcjonariuszom uprawnionym z akcji nieuprzywilejowanych. Ograniczenie możliwego uprzywilejowania w tym zakresie jest zatem analogiczne jak w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością. Możliwe jest dodatkowo wyłączenie wobec akcji uprzywilejowanej w zakresie dywidendy prawa głosu (akcje nieme). W takim przypadku nie mają zastosowania przepisy przewidujące ograniczenie uprzywilejowania i możliwe jest przyznanie uprawnionemu dywidendy, która przewyższa więcej niż o połowę dywidendę przeznaczoną do wypłaty akcjonariuszom uprawnionym z akcji nieuprzywilejowanych. Akcje nieme mogą również korzystać z pierwszeństwa zaspokojenia w tym zakresie. Akcjonariusz może jednak wykonywać przyznane mu szczególne uprawnienia związane z akcją uprzywilejowaną dopiero po zakończeniu roku obrotowego, w którym wniósł w pełni swój wkład na pokrycie kapitału zakładowego. Prowadzi to do wniosku, że jeżeli określony akcjonariusz objął zarówno akcje uprzywilejowane jak i akcje zwykłe to do wykonywania uprawnień z akcji uprzywilejowanych niezbędne jest wniesienie wkładu na pokrycie wszystkich akcji, a nie tylko na pokrycie akcji uprzywilejowanych.

Analogicznie jak w przypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, stosownie do planów dotyczących działalności spółki i jej faktycznych potrzeb finansowych, możliwe jest obejmowanie przez akcjonariuszy akcji po cenie wyższej niż nominalna i przelanie nadwyżki do kapitału zapasowego.

 



Autor:
Maciej Łukaszyk

radca prawny w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, specjalizuje się w prawie spółek oraz procesach reorganizacji i optymalizacji form prawnych prowadzenia działalności.


TAGI: NIK, Gospodarka komunalna,



Tekst pochodzi z portalu Prawo Dla Samorządu