28.06.2013


Nie taki termin oczywisty...

KATEGORIA: Praktyka

Organ nadzoru ma 30 dni na wydanie rozstrzygnięcia nadzorczego. Oczywisty termin w teorii, niejasny termin w praktyce.

Jednostki samorządu terytorialnego cieszą się dużą samodzielnością w wykonywaniu swoich zadań. Jednakże ich działalność podlega nadzorowi ze strony organów administracji rządowej. Organ nadzoru jako jedyny może w sposób istotny ingerować w działalność jednostki samorządu terytorialnego, jednakże jest on ograniczony czasowo, jeśli chodzi o wydanie rozstrzygnięcia. Ustawa o samorządzie gminnym podobnie jak dwie pozostałe ustrojowe ustawy samorządowe jasno wskazuje, że organ nadzoru ma 30 dni na wydanie i dostarczenie rozstrzygnięcia nadzorczego.

Jak obliczamy terminy?

Wskazane 30 dni liczymy od dnia doręczenia uchwały lub zarządzenia organowi nadzoru.

Przy czym dzień doręczenia nie jest wliczany do biegu terminu. Przy obliczaniu terminu wliczamy w kolejności wszystkie dni łącznie z niedzielami, świętami i innymi dniami ustawowo wolnymi od pracy. Nasuwa się pytanie, czy jeśli ostatni dzień na wydanie rozstrzygnięcia przypada w dzień ustawowo wolny, to czy jest on ostatnim dniem na wydanie rozstrzygnięcia, czy automatycznie następuje przesunięcie terminu na dzień kolejny?

Istnieją dwa przeciwstawne spojrzenia na tę kwestię. Z jednej strony powyższy termin można rozpatrywać w ujęciu materialnym. W tej sytuacji, opierając się na art. 91 u.s.g. WSA w Łodzi w wyroku z dn. 21 czerwca 2011 r., który uznał że termin ten nie może ulec przedłużeniu do dnia następnego1. Sąd uznał, że na terminy materialnoprawne czyli takie, które wywołują określone skutki prawne, organ nie może mieć wpływu.

Z drugiej strony jest to termin proceduralny, co oznacza, że jest on elementem pewnego procesu. W związku z tym, w oparciu o art. 57 par. 4 k.p.a., jeśli koniec terminu przypada na dzień ustawowo wolny od pracy to nie jest on wliczany, co automatycznie powoduje przesunięcie terminu na dzień kolejny2. W praktyce stanowisko sądów jest przychylne drugiemu z przedstawionych ujęć.

Nie taki termin oczywisty…

Przykład:

Uchwała rady gminy X w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego została doręczona wojewodzie dnia 27 listopada 2009 roku. W związku z tym termin na wydanie rozstrzygnięcia minął 28 grudnia 2009 roku. Sytuacja komplikuje się w momencie, gdy dnia 20 grudnia 2009 roku gmina przedłożyła wojewodzie uzupełnienie tej uchwały w dokumentację dotyczącą prac planistycznych. W tej sytuacji można postawić pytanie, czy termin zaczyna biec od daty dostarczenia pierwszego czy ostatniego dokumentu?

W wyżej wskazanym przykładzie orzecznictwo przychyla się do zasady rozpoczęcia biegu terminu od momentu dostarczenia pierwszego dokumentu3. Sąd w wyżej opisanej sytuacji uznał, że nie ma podstawy do opóźniania rozpoczęcia biegu terminu od momentu dostarczenia wojewodzie ostatniego z załączników. Takie działanie mogłoby spowolnić działania nadzorcze i opóźniać wydawanie rozstrzygnięć.              

Ograniczenia czasowe do wydania środka rozstrzygnięcia.

Termin ten kończy swój bieg w momencie doręczenia rozstrzygnięcia gminie, czyli realnego, fizycznego otrzymania przez gminę dokumentu. Jest on ostateczny, co oznacza, że nie podlega przywróceniu. Jeśli organ nie wyda rozstrzygnięcia w tym czasie, nie ma możliwości wydania go po tym terminie.

Prawda czy fałsz?

Z orzecznictwa wynika, że organowi nadzoru niewiele może pomóc tłumaczenie, że wydał on rozstrzygnięcie w terminie, ponieważ należy tutaj doprecyzować, że musi on w terminie 30 dni wydać ten akt i go dostarczyć. Oczywistym jest, że istnieje ryzyko, że jeśli organ wyda rozstrzygnięcie nadzorcze w trzydziestym, ostatnim dniu do wykorzystania swojej kompetencji, to jednostka samorządu terytorialnego nie otrzyma tego rozstrzygnięcia w wyżej wymienionym dniu.

Czy można zawiesić bieg terminu?

Co do zasady nie można, jednakże artykuł 12 ustawy o Regionalnych Izbach Rachunkowych pozwala na takie działanie. Sytuacja taka może mieć miejsce w przypadku wszczęcia postępowania nadzorczego przez Regionalną Izbę Obrachunkową, w sprawie uznania uchwały budżetowej organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego za nieważną w całości lub w części. W sytuacji, gdy wskazuje ona nieprawidłowości oraz sposób i termin ich usunięcia, można zawiesić bieg terminu do wydania rozstrzygnięcia. Jest to jednak sytuacja wyjątkowa, związana z faktem kontroli budżetu przez RIO; należy więc pamiętać, że w innych przypadkach termin ten należy traktować jako zawity, bez możliwości zawieszenia.

Czy można przedłużyć bieg terminu?

W tej sytuacji wyrok NSA w Warszawie z dnia 19 lipca 2011 r. rozwiewa wątpliwości wskazując, że po upływie terminu na wydanie rozstrzygnięcia nadzorczego kompetencja organu nadzoru wygasa, co powoduje, że termin ten nie może zostać przedłużony4.

Jakie następstwa niesie wydanie rozstrzygnięcia po terminie?

Sądy administracyjne w tej kwestii nie pozostawiają wątpliwości uznając, że akt nadzoru stwierdzający nieważność uchwały organu gminy wydany już po tym terminie jest rozstrzygnięciem zapadłym z naruszeniem przepisów o właściwości.

Upływ terminu powoduje wygaśnięcie kompetencji organu nadzoru do samodzielnego stwierdzenia nieważności uchwały. Wydanie rozstrzygnięcia nadzorczego po terminie powoduje naruszenie przepisów o właściwości. Zgodnie z zasadą praworządności organy państwa są uprawnione do działania w zakresie swojej właściwości oraz kompetencji, a ich nadużycie traktowane jest jako rażące naruszenie prawa.

Reasumując, uchybienie przez wojewodę lub RIO związane z terminem z art. 91 u.s.g. jest wystarczającą podstawą do uchylenia rozstrzygnięcia nadzorczego5. Innymi słowy, po upływie 30 dni od dnia doręczenia wojewodzie uchwały jego upoważnienie do stwierdzenia jej nieważności wygasa. W takim wypadku może on jedynie zaskarżyć uchwałę do sądu administracyjnego6.

----------------------------------------------------------

1. Wyrok WSA w Łodzi z dnia 21 czerwca 2011 r. III SA/Łd 385/11,  LEX nr 1088044.

2. Wyrok NSA w Warszawie z dnia 11 stycznia 2012 r. I OSK 2012/11,  LEX nr 1107472.

3. Wyrok NSA w Warszawie z dnia 5 kwietnia 2011 r. II OSK 54/11.

4. Wyrok NSA w Warszawie z dn. 19 lipca 2011 r. I OSK 684/11, LEX nr 1082800.

5. Wyrok WSA w Poznaniu z dnia 17 kwietnia 2007 r. II SA/Po 39/07, LEX nr 507228.

6. Wyrok NSA w Warszawie z dnia  5 kwietnia 2011 r. II OSK 54/11.



Autor:
Martyna Kabacińska
absolwentka Wydziału Prawa i Administracji UAM, wspiera KN Ad Rem, uczestniczy w inicjatywach związanych z prawem administracyjnym.

TAGI: NIK, Rozstrzygnięcie nadzorcze,



Tekst pochodzi z portalu Prawo Dla Samorządu