Prawo Dla Samorządu

Rewolucja śmieciowa wywołuje rozbieżne interpretacje sądów administracyjnych dotyczące właściwości organów nadzoru.

Rewolucyjna zmiana systemu gospodarki odpadami komunalnymi zainicjowana ustawą z dnia 1 lipca 2011 roku o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. Nr 152, poz. 897 ze zm.) [dalej: ustawa nowelizująca] stanowi nie lada wyzwanie dla organów samorządu terytorialnego (szczebla wojewódzkiego i gminnego) czy dla organów nadzoru (wojewodowie i regionalne izby obrachunkowe). Z jednoznaczną interpretacją zawartych w niej przepisów poważne trudności mają także sądy administracyjne, o czym najlepiej świadczą rozbieżne interpretacje dotyczące właściwości organów nadzoru w zakresie niektórych „uchwał śmieciowych”.

W ocenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie, wyrażonej w prawomocnym wyroku z dnia 28 grudnia 2012 roku (sygn. I SA/Lu 932/12) uchwała w sprawie wzoru deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi składanymi przez właściciela nieruchomości, podejmowana na podstawie art. 6m znowelizowanej ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach [dalej: u.c.p.g.], podlega nadzorowi regionalnych izb obrachunkowych. W ocenie Sądu uchwała ta mieści się w zakresie kompetencji RIO określonych w art. 11 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych. Zgodnie z tym przepisem, w zakresie działalności nadzorczej właściwość rzeczowa regionalnych izb obrachunkowych obejmuje uchwały i zarządzenia podejmowane przez organy jednostek samorządu terytorialnego w sprawach podatków i opłat lokalnych, do których mają zastosowanie przepisy ustawy - Ordynacja podatkowa. Nie ulega przy tym wątpliwości, iż zgodnie z art. 6q u.c.p.g. w sprawach dotyczących opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi stosuje się przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa, z tym że uprawnienia organów podatkowych przysługują wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta.

Zdaniem WSA w Lublinie „kontrola legalności takiej uchwały mieści się we właściwości regionalnych izb obrachunkowych, ponieważ przedmiot uchwały mieści się w pojęciu „sprawy podatków i opłat lokalnych”, o których mowa w art. 11 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 7 października 1992 roku o regionalnych izbach obrachunkowych [dalej: ustawa o RIO]. Przedmiot uchwały należy uznać za objęty zakresem „spraw podatków i opłat lokalnych”, o których mowa w tym przepisie.

Sąd dokonując analizy przedmiotowej kwestii odniósł się także do postanowień Konstytucji RP oraz Europejskiej Karty Samorządu Lokalnego.

Powyższa interpretacja jest zgodna ze stanowiskiem Krajowej Reprezentacji Regionalnych Izb Obrachunkowych wyrażonym w uchwale Nr 5/2012 z dnia 29 maja 2012 roku oraz uchwale Nr 10/2012 z dnia 27 września 2012 roku w sprawie objęcia nadzorem uchwał jednostek samorządu terytorialnego wydawanych na podstawie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.

Odmienne stanowisko w przedmiotowej kwestii wyraził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w nieprawomocnym wyroku z dnia 11 kwietnia 2013 roku (sygn. II SA/Ol 137/13). W ocenie tego Sądu uchwała w sprawie wzoru deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi składanej przez właścicieli nieruchomości, nie jest uchwałą organu gminy w sprawie finansowej, w rozumieniu przepisów o regionalnych izbach obrachunkowych. Uchwała ta bowiem nie mieści się w żadnej z kategorii spraw określonych w art. 11 ustawy o RIO. Zdaniem WSA w Olsztynie istotą zaskarżonej uchwały jest tylko wzór deklaracji, o której mowa w art. 6n u.c.p.g., a nie sprawy finansowe w rozumieniu przepisów o regionalnych izbach obrachunkowych. W konsekwencji zdaniem Sądu to wojewoda jest uprawniony do jej badania w ramach nadzoru sprawowanego nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego. Takie stanowisko w ocenie WSA w Olsztynie znajduje potwierdzenie w art. 10 ust. 1 ustawy nowelizującej, w którym sam ustawodawca postanowił, że jeżeli rada gminy nie podejmie w terminie 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy, m.in. uchwały, o której mowa w art. 6n ust. 1 u.c.p.g., wojewoda wzywa ją do podjęcia uchwały, wyznaczając termin na jej podjęcie. Po bezskutecznym upływie tego terminu wojewoda wydaje w tej sprawie zarządzenie zastępcze. Przyjęte w tym trybie zarządzenie wywołuje skutki prawne, takie jak akt prawa miejscowego. Przepis ten zdaje się wskazywać jednoznacznie, że organem nadzoru w odniesieniu do przedmiotowej uchwały może być jedynie wojewoda, co przesądza o tym, że organ ten posiada legitymację do wniesienia skargi.

Powyższa interpretacja jest zgodna ze stanowiskiem Prezes Regionalnej Izby Obrachunkowej we Wrocławiu wyrażonym w piśmie z dnia 20 listopada 2012 roku (znak: WIAS-447-10/2012) oraz późniejszym stanowiskiem Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji wyrażonym w piśmie z dnia 6 grudnia 2012 roku

W przedmiotowej sprawie została wniesiona skarga kasacyjna, wskutek czego sporne zagadnienia w najbliższym czasie zostaną rozstrzygnięte przez Naczelny Sąd Administracyjny. Czas pokaże, za którym z zaprezentowanych orzeczeń opowie się sąd II instancji. Ważne, by sprawa ta została rozstrzygnięta jak najszybciej, gdyż interpretacja w tym zakresie rzutuje na przyszłe postępowania w tego typu sprawach.

Wszystkie cytowane w niniejszym artykule orzeczenia dostępne są w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych: http://orzeczenia.nsa.gov.pl

Jeśli interesuje Cię ta tematyka i potrzebujesz wsparcia merytorycznego, czytaj dalej.

TAGI: Ustawa śmieciowa, Gospodarka odpadami, Wyrok WSA, Gospodarka komunalna, Odpady,

Sporna właściwość organów nadzoru w sprawach uchwał śmieciowych