Prawo Dla Samorządu

WSA w Gliwicach stwierdził, że gmina nie może przystąpić do spółki, której celem jest realizowanie zadań własnych przekazanych na rzecz związku międzygminnego, jak również zadań należących do innych gmin.

Problematyka przystępowania gmin będących członkami związków międzygminnych do spółek komunalnych tychże związków była już poruszana obszernie na łamach portalu w artykule pt. „Czy gmina będąca uczestnikiem związku międzygminnego może przystąpić do spółki utworzonej przez ten związek?”, w którym opisano wyrok WSA w Gliwicach z dnia 11 czerwca 2014 r., (sygn. akt IV SA/Gl 450/14,) w ocenie którego przystąpienie gminy do związku komunalnego wyklucza prawo tej gminy do przystępowania do spółek prawa handlowego realizujących czynności mieszczące się w sferze użyteczności publicznej, a pokrywające się z zadaniem własnym przekazanym związkowi. W analogicznym duchu wypowiedział się WSA w Gliwicach w wyroku z dnia 18 lutego 2015 r. (sygn. akt IV SA/GL 503/14), w którym stwierdził niezgodność z prawem uchwały rady gminy w przedmiocie przystąpienia do spółki komunalnej.

Powyższy wyrok zapadł w następującym stanie faktycznym i prawnym.

Rada gminy w drodze uchwały wyraziła zgodę na przystąpienie gminy do utworzonej przez związek międzygminny spółki komunalnej, prowadzącej działalność m.in. w zakresie poboru, uzdatniania i dostarczania wody oraz odprowadzania i oczyszczania ścieków.

O stwierdzenie nieważności tej uchwały wniósł wojewoda, wskazując, że została ona podjęta bez wymaganej legitymacji prawnej. W uzasadnieniu podkreślił, że konsekwencją przekazania zadań gminy do realizacji związkowi międzygminnemu jest przedmiotowe ograniczenie uprawnień gminy w tej sferze, co wynika z art. 64 ust. 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2013 poz. 594 z późn. zm., dalej także: u.s.g.). Skoro gmina należała do związku międzygminnego, na który scedowała realizację zadania własnego dotyczącego m.in. wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych to tym samym nie powinna wykonywać tego zadania publicznego w takim zakresie, w jakim realizuje je związek. Wojewoda podkreślił, że przekazanie zadań związkowi międzygminnemu na podstawie statutu ma ten skutek, że uprawnienie do tworzenia jednostek organizacyjnych oraz zawierania umów z innymi podmiotami w celu wykonywania tych zadań przechodzi na związek. Tym samym zdaniem wojewody, gmina nie może przystąpić do spółki, której działalność obejmuje przekazane na rzecz związku międzygminnego zadanie publiczne.

W odpowiedzi na skargę wójt gminy wniósł o jej oddalenie wskazując przy tym, że przywołany przez wojewodę przepis art. 64 ust. 3 u.s.g. nie oznacza, że gmina automatycznie pozbawia się wszelkich zadań publicznych związanych z przedmiotem działalności związku, do którego przystępuje.

W rezultacie rozpoznania sprawy WSA w Gliwicach uwzględnił skargę wojewody.

W uzasadnieniu WSA wskazał, że zgodnie z u.s.g., gmina może przystąpić do spółki prawa handlowego, jeżeli spółka taka będzie zajmować się wykonywaniem ciążących na niej zadań własnych w celu zaspokojenia zbiorowych potrzeb mieszkańców tej gminy. Nie może przy tym jednak dojść do sytuacji, w której spółka kapitałowa, do której przystępuje gmina prowadziłaby również działalność wykraczającą poza realizację zadań spoczywających na gminie. W takiej sytuacji również i gmina byłaby zaangażowana w działalność wykraczającą poza spoczywające na niej zadania, co jest na gruncie u.s.g. niedopuszczalne.

WSA stwierdził ponadto, że z tych samych powodów nie może dojść do sytuacji, w której wspólnikami tej samej spółki byłyby dwie lub więcej gmin, ponieważ każda z nich uczestniczyłaby pośrednio w wykonywaniu zadań publicznych spoczywających na pozostałych. Tym samym w ocenie Sądu przystąpienie gminy do spółki, której celem jest realizowanie zadań własnych należących do dziewięciu innych gmin budzi istotne zastrzeżenia.

Ustosunkowując się do pozostałych zarzutów Wojewody, WSA wskazał, że uczestnictwo gminy w związku międzygminnym i przekazanie mu do realizacji określonych zadań własnych nie prowadzi do wygaśnięcia kompetencji do ich wykonywania przez gminę w sposób nieodwracalny. Stwierdził przy tym jednak, że z art. 64 ust. 3 u.s.g. wynika, że dopóki gmina jest uczestnikiem związku międzygminnego, jej zadania stają się zadaniami własnymi związku, realizowanymi przez właściwe organy związku.

WSA wskazał ponadto, że gmina od chwili przystąpienia do związku do czasu wystąpienia z niego, nie może swobodnie dysponować na rzecz innego niż ten związek podmiotu składnikami majątkowymi przeznaczonymi do realizacji zadań przekazanych mu do realizacji. Tym samym gmina nie może wnieść aportem do spółki nieruchomości i urządzeń niezbędnych do wykonywania przekazanego związkowi przez gminę zadania publicznego.

Wyrok WSA jest prawomocny.

TAGI: Wyrok WSA, Mienie komunalne, Wodociągi i kanalizacja, Zadania własne, Spółka komunalna, Gospodarka komunalna,

Kolejny wyrok w sprawie uczestnictwa gminy w spółce utworzonej przez związek międzygminny