Prawo Dla Samorządu

Rada gminy nie może w drodze uchwały innej, aniżeli studium lub plan miejscowy, regulować zasad lokalizowania elektrowni wiatrowych.

WSA w Łodzi w wyroku z dnia 7 maja 2015 r. wydanym w sprawie o sygn. akt II SA/Łd 1081/14 uznał, że brak jest podstaw prawnych do formułowania przez radę gminy w akcie prawnym innym niż studium czy miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, konkretnych zasad, wytycznych lub wniosków, co do lokalizowania elektrowni wiatrowych na terenie gminy.

Powyższy wyrok zapadł w następującym stanie faktycznym i prawnym.

Rada Gminy podjęła uchwałę w sprawie opinii dotyczącej odległości elektrowni wiatrowych od zabudowań mieszkalnych zawartych w wyłożonych do publicznego wglądu projektach studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy oraz dwóch miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego tej Gminy. W przedmiotowej uchwale Rada Gminy uznała, że wyznaczone w wymienionych projektach odległości elektrowni od zabudowań są niewystarczające ze względów zdrowotnych mieszkańców, wnioskując równocześnie o ich zwiększenie.

Uchwała została zaskarżona przez A. sp.k., która w skardze do WSA w Łodzi zarzuciła Radzie Gminy naruszenie szeregu przepisów, w tym przepisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, poprzez podjęcie uchwały bez wyraźnej podstawy prawnej, a przy tym w materii zastrzeżonej dla studium i miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego oraz z pominięciem procedury planistycznej. Strona zwróciła nadto uwagę, iż zaskarżona uchwała została podjęta już po upływie terminu do wniesienia uwag do projektu studium i miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, nadto jej podjęcie nie stanowi żadnego elementu procedury planistycznej – ani obligatoryjnego, ani nawet fakultatywnego. Skarżąca podkreśliła także, że podjęta przez Radę Gminy uchwała w sposób bezprawny i nieuzasadniony ogranicza wolność działalności gospodarczej prowadzonej przez Skarżącą na terenie Gminy. Skarżąca wyjaśniła, że jest przedsiębiorcą działającym na terenie Gminy, zajmuje się projektowaniem i budową elektrowni wiatrowych, a także jest właścicielem oraz posiadaczem działek objętych zakresem skarżonej uchwały.

W odpowiedzi na skargę Rada Gminy uznała skargę za niezasadną.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi uznał, że zaskarżona uchwala została podjęta bez podstawy prawnej, przez co narusza prawo w sposób istotny i wymaga wyeliminowania z obrotu prawnego.

W uzasadnieniu wyroku Sąd orzekający w sprawie uznał, powołując się na orzecznictwo sądowe, że uchwała rady gminy wprowadzająca wymóg lokalizowania elektrowni wiatrowych w określonej odległości od zabudowań stanowi akt prawa miejscowego. W dalszej kolejności wskazał, że każdy tego rodzaju akt wymaga wyraźnej, ustawowej podstawy prawnej. WSA uznał następnie, że w powszechnie obowiązujących przepisach prawa brak jest podstawy prawnej dla podjęcia zaskarżonej uchwały. Sąd wskazał w szczególności, że za taką podstawę prawną nie mogą zostać uznane przepisy formułujące zasadę domniemania właściwości rady gminy we wszystkich sprawach niezastrzeżonych do właściwości innych organów gminy (tj. art. 18 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym) jako że celem tego przepisu jest wyłącznie rozgraniczenie kompetencji organów gminy. Rada może zatem podejmować działania we wszystkich sprawach, które nie zostało zastrzeżone dla innego organu gminy, pod warunkiem, że te działania w ogóle mieszczą się w zakresie działania gminy. Sąd uznał dalej, że żadna ustawa nie upoważnia gminy do generalnego kształtowania zasad zagospodarowania przestrzennego z pominięciem instrumentów planistycznych – studium oraz miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Gdyby za taką podstawę uznać przepisy ustrojowe, zbędne okazałyby się wówczas przepisy ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym normujące treść i tryb uchwalania studium oraz miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

WSA w Łodzi wskazał także, że za podstawę podjętej uchwały nie można uznać przepisów konstruujących katalog zadań gminy (tj. art. 7 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym), gdyż nie są to przepisy o charakterze kompetencyjnym. Zdaniem Sądu, dla podjęcia zaskarżonej uchwały nie sposób znaleźć również podstawy w przepisach ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, które regulują kompleksowo zakres przedmiotowy i tryb podejmowania uchwał z zakresu gospodarki przestrzennej.

W związku z poczynionymi ustaleniami, WSA w Łodzi uznał, że zaskarżona uchwala została wydana bez podstawy prawnej, co przesądziło o konieczności stwierdzenia jej nieważności.

Wyrok jest nieprawomocny.

Omawiany wyrok wpisuje się w dotychczasową linię orzeczniczą sądów administracyjnych, gdzie podkreśla się, że lokalizacja elektrowni wiatrowych jest materią zastrzeżoną ustawowo dla regulacji studium i planu miejscowego. W orzecznictwie stwierdzano już m.in. nieważność uchwał rad gminy w przedmiocie: stanowienia o kierunkach działania wójta w sprawie zasad ustalenia lokalizacji budowy elektrowni wiatrowych na terenie gminy (wyroki WSA w Białymstoku z dnia 27 czerwca 2013 r., sygn. akt II SA/Bk 227/13 oraz z dnia 5 września 2013 r., sygn. akt II SA/Bk 418/13), czy wyznaczenia kierunków rozwoju energetyki opartej na odnawialnych źródłach energii na terenie gminy (wyrok WSA w Olsztynie z dnia 29 sierpnia 2013 r. sygn. akt II SA/Ol 612/13, wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 20 lutego 2014 r., sygn. akt II SA/Go 1116/13). Sądy w wymienionych orzeczeniach uznały, że zagadnienie lokalizacji elektrowni wiatrowych zostało całościowo uregulowane w przepisach ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, a wszelka ingerencja rady gminy w zasady lokalizacji elektrownii wiatrowych miałaby charakter nieuprawniony, rodząc ryzyko podejmowania rozstrzygnięć planistycznych z pominięciem prawem przewidzianej procedury i naruszeniem zasady zapewnienia udziału społeczeństwa w podejmowaniu tych rozstrzygnięć.

Wpływ rady gminy na zasady lokalizacji elektrowni wiatrowych