18.05.2015


Kto będzie odpowiadał za sprowadzenie z zagranicy klientów upadłych biur podróży?

KATEGORIA: Przepisy

W dniu 28 kwietnia br. Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o usługach turystycznych.

Projekt nowelizacji ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych (tekst jedn. Dz. U z 2014 r. poz. 196 z późn. zm.) przyjęty w dniu 28 kwietnia br. przez Radę Ministrów zakłada dodanie do wskazanej ustawy przepisu stanowiącego wprost, że marszałek województwa, lub wskazana przez niego jednostka, odpowiada za sprowadzenie z zagranicznych wycieczek do kraju turystów, w sytuacji, kiedy organizator wycieczki okazał się niewypłacalny.

Omawiany projekt ma w założeniu stanowić odpowiedź na dyskusję, która wywiązała się po „czarnej serii” upadków biur podróży w 2012 r. Okazało się wtedy, że gwarancje bankowe, ustanawiane na wypadek niewypłacalności organizatora wycieczki i mające zapewnić powrót do kraju turystów pozostających na zagranicznych wycieczkach, są dalece niewystarczające. W konsekwencji, powstał problem, czy i jakie działania zobowiązane są podjąć organy władzy publicznej oraz czy i w jaki sposób sfinansować powrót turystów w zakresie niepokrytym przez ustanowione zabezpieczenia finansowe. W praktyce jego rozwiązania były różne. Gwoli przykładu, województwo mazowieckie dokonało przesunięć środków własnych w budżecie województwa na organizację powrotów turystów do kraju. Podjęte uchwały w tej sprawie zostały jednak zakwestionowane przez Regionalną Izbę Obrachunkową w Warszawie, która uznała je za wydane z rażącym naruszeniem prawa. Stanowisko RIO zostało podtrzymane w wyrokach zarówno Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, jak i Naczelnego Sądu Administracyjnego, który w wyroku z dnia 24 września 2014 r. (sygn. akt II GSK 1157/13) uznał, że w obowiązującym stanie prawnym sprowadzenie turystów do kraju, nie mieści się ani w kategorii zadań własnych, ani zadań zleconych wojewódzkiej administracji samorządowej, stąd przeznaczenie na ten cel środków budżetowych stanowi rażące naruszenie prawa. Obok sporów administracyjnych, problem braku dodatkowych źródeł finansowania organizacji powrotu turystów do kraju na wypadek niewypłacalności biur podróży w razie niewystarczającego poziomu gwarancji ustanowionych przez biura na ten cel, stał się także przedmiotem rozstrzygnięć sądów powszechnych. Część województw (m.in. województwo wielkopolskie) postanowiło wystąpić z pozwem przeciwko Skarbowi Państwa o zwrot poczynionych ze środków własnych wydatków na organizację powrotu turystów uznając, że stanowi ona zadanie zlecone z zakresu administracji rządowej. Stanowiska sądów powszechnych, co do zasadności tych powództw, nie są jednakże jednolite (np. za ich zasadnością opowiedział się SO w Warszawie, SA w Poznaniu uznał je natomiast za bezpodstawne).

Przyjęty przez Radę Ministrów projekt nowelizacji ustawy o usługach turystycznych ma na celu wypełnienie istniejącej w systemie prawnym luki, co do zakresu obowiązków spoczywających na marszałkach województw. Dodany do art. 5 przepis ust. 5a stanowić ma, że marszałek województwa, lub upoważniona przez niego jednostka jest uprawniona nie tylko do wydawania dyspozycji wypłaty gwarancji na pokrycie kosztów powrotu klientów do kraju, ale również ma obowiązek prowadzić działania związane z organizacją powrotu klientów z imprezy turystycznej do miejsca wyjazdu lub planowanego powrotu z imprezy.

Projekt nowelizacji w proponowanym kształcie spotkał się z dość chłodnym przyjęciem strony samorządowej. O ile pozytywnie należy ocenić wyraźne przyznanie marszałkom kompetencji w zakresie sprowadzania turystów do kraju w sytuacjach bankructw biur podróży, o tyle uzasadnione zastrzeżenia budzi brak rozstrzygnięcia ustawowego w zakresie zasad finansowania tych działań. W opiniach do projektu marszałkowie województw słusznie wskazują, że proponowana nowelizacja w istocie nie rozwiązuje podstawowego problemu związanego z organizacją powrotu turystów do kraju. Projektowana regulacja nie wskazuje bowiem zakresu finansowania organizacji powrotu klientów upadłych biur podróży do kraju w przypadku, kiedy gwarancje bankowe okażą się niewystarczające. Proponowana regulacja obliguje jedynie marszałka do prowadzenia bliżej nieokreślonych „działań związanych z organizacją powrotu klientów z imprezy turystycznej” nie wskazując, czy środki na taką działalność mają pochodzić ze środków własnych województwa samorządowego, czy też dotacji celowych z budżetu państwa.

Niewątpliwie, omawiany projekt będzie przedmiotem burzliwej debaty na etapie prac parlamentarnych, którą będziemy bacznie śledzić i na bieżąco informować o jej wynikach na łamach Portalu.



Autor:
Anna Kudra-Ostrowska

Doktor nauk prawnych, specjalizuje się w sprawach z zakresu prawa planowania i zagospodarowania przestrzennego i jemu pokrewnych (prawo budowlane, prawo geologiczne i górnicze, prawo ochrony środowiska, prawna ochrona krajobrazu, prawne uwarunkowania korzystania z dróg publicznych).



Tymoteusz Mądry

TAGI: Dyscyplina finansów publicznych, Zadania zlecone, Zadania własne, Nowelizacja, Samorząd,



Tekst pochodzi z portalu Prawo Dla Samorządu