Wystawianie tytułów wykonawczych a upoważnienie z art. 39 ust. 4 ustawy o samorządzie gminnym

W zakresie zadań przekazanych w trybie art. 39 ust. 4 ustawy o samorządzie gminnym mieści się również wystawianie tytułów wykonawczych oraz zaświadczeń – tak orzekł WSA we Wrocławiu.

Wyrokiem z dnia 10 lutego 2015 r. (sygn. III SA/Wr 688/14 – analogicznie w wyroku o sygn. III SA/Wr 689/14) Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu uchylił zaskarżone postanowienie samorządowego kolegium odwoławczego oraz poprzedzające je postanowienie wójta w przedmiocie zwrotu tytułów wykonawczych wystawionych przez dyrektora gminnej jednostki organizacyjnej.

Powyższy wyrok zapadł w następującym stanie faktycznym i prawnym.

Rada gminy, na podstawie art. 39 ust. 4 ustawy o samorządzie gminnym, w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego upoważniła dyrektora gminnej jednostki organizacyjnej do załatwiania indywidualnych spraw z zakresu administracji publicznej, tj. do wydawania decyzji i postanowień wynikających z przepisów ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Następnie działając na podstawie przedmiotowej uchwały dyrektor gminnej jednostki organizacyjnej wystawił tytuły wykonawcze na dłużnika, który nie uiszczał „opłaty śmieciowej”, a mieszkającego na terenie innej gminy. Wójt tej gminy w drodze postanowienia zwrócił wystawione tytuły wykonawcze stwierdzając, że dyrektor gminnej jednostki organizacyjnej nie jest wierzycielem w tej sprawie, albowiem powyższa uchwała nie przenosi na niego kompetencji do wystawiania na podstawie przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji tytułów wykonawczych. Postanowienie to zostało następnie utrzymane w mocy przez samorządowe kolegium odwoławcze.

W związku z powyższym skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu na powyższe postanowienie wniósł dyrektor gminnej jednostki organizacyjnej zarzucając niewłaściwe zastosowanie przepisów ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach poprzez przyjęcie, że w zakresie wydawania decyzji i postanowień wynikających z tej drugiej ustawy nie mieści się wydawanie tytułów wykonawczych.

Wyrokiem z dnia 10 lutego 2015 r. (sygn. III SA/Wr 688/14) Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu uwzględnił skargę w całości i uchylił zaskarżone postanowienie samorządowego kolegium odwoławczego oraz poprzedzające je postanowienie wójta w przedmiocie zwrotu tytułów wykonawczych wystawionych przez dyrektora gminnej jednostki organizacyjnej.

Jak wskazał WSA we Wrocławiu w uzasadnieniu do wyroku istotą sprawy jest spór między skarżącym dyrektorem a samorządowym kolegium odwoławczym o to, czy skarżący miał kompetencję do wystawienia tytułu egzekucyjnego w rozpatrywanej sprawie, tj. czy podjęta przez radę gminy uchwała upoważniająca dyrektora do załatwiania indywidualnych spraw z zakresu administracji publicznej (tj. do wydawania decyzji i postanowień wynikających z przepisów ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach) obejmuje również wystawianie tytułów egzekucyjnych na podstawie przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji w tych sprawach.

Analizując sprawę Sąd wskazał, że choć powoływana uchwała rady gminy nie upoważniła expressis verbis dyrektora do podejmowania takich czynności, to z dokonanej wykładni przepisów stanowiących podstawę wydania tej uchwały (tj. ustawy o samorządzie gminnym oraz ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach) wynika, że dyrektor może, oprócz wydawania decyzji i postanowień, także podejmować inne działania w tym m.in. wystawiać tytuły wykonawcze oraz wydawać zaświadczenia w sytuacjach, gdy dotyczy to potwierdzenia faktów albo stanu prawnego, wynikających z prowadzonej przez ten podmiot ewidencji, rejestrów bądź z innych danych znajdujących się w jego posiadaniu.

Jednocześnie WSA we Wrocławiu wskazał, że analizując powyższą kwestię należy oprzeć w głównej mierze na wykładni art. 39 ust. 4 ustawy o samorządzie gminnym, który stanowi podstawę prawną podjętej przez radę gminy uchwały. Zgodnie z tym przepisem do załatwiania indywidualnych spraw z zakresu administracji publicznej rada gminy może upoważnić również organ wykonawczy jednostki pomocniczej oraz organy jednostek i podmiotów, o których mowa w art. 9 ust. 1. Takie też upoważnienie otrzymał dyrektor gminnej jednostki organizacyjnej, a zdaniem Sądu zakres tego upoważnienia dotyczy nie tylko spraw, które dotyczą indywidualnie określonego podmiotu i jego konkretnej sfery praw czy obowiązków załatwianych w formie decyzji czy postanowień. Sąd w tym zakresie zgodził się z argumentacją zawartą w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 listopada 2013 r. (sygn. II OSK 2409/13 – więcej na ten temat patrz artykuły: „Co może stanowić przedmiot upoważnienia przez radę gminy w trybie art. 39 ust. 4 u.s.g.?”, „Przenoszenie kompetencji wynikających z <ustawy śmieciowej>” oraz „Zarząd spółki komunalnej organem administracji publicznej”).

Jak wskazał WSA we Wrocławiu, art. 39 ust. 4 ustawy o samorządzie gminnym jest podstawą prawną dekoncentrację zewnętrznej kompetencji organu wykonawczego przez przyznanie takiej kompetencji innemu organowi. W związku z tym, powołując się na poglądy wyrażane w doktrynie, Sąd wskazał, że na podstawie powołanego przepisu można przekazać nie tylko władcze kompetencje do wydawania decyzji administracyjnych.

Podsumowując Sąd wskazał, że art. 39 ust. 4 ustawy o samorządzie gminnym w rozpatrywanej sprawie był podstawą do przekazania przez radę gminy dyrektorowi gminnej jednostki organizacyjnej kompetencji do załatwiania w formie decyzji i postanowień spraw z zakresu administracji publicznej w określanych tam rzeczowo zakresie objętym regulacją ustawy o utrzymywaniu czystości i porządku w gminach, a także do podejmowania działań związanych ściśle z tymi sprawami, akcesoryjnych, dokonywanych w innych formach prawnych, np. stanowiącego przedmiot niniejszej sprawy wystawiania tytułów egzekucyjnych.

Wyrok jest nieprawomocny.

Powyższy wyrok wpisuje się w najnowszą linię orzeczniczą sądów administracyjnych dopuszczającą przenoszenie szerokiego zakresu kompetencji wynikających z ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach na podstawie upoważnienia dokonywanego w drodze uchwały rady gminy wydanej na podstawie art. 39 ust. 4 ustawy o samorządzie gminnym. Szerzej temat ten poruszany był w artykule pt. „Przenoszenie kompetencji wynikających z <ustawy śmieciowej>”, artykule pt. „Co może stanowić przedmiot upoważnienia przez radę gminy w trybie art. 39 ust. 4 u.s.g.?” oraz artykule pt. „Zarząd spółki komunalnej organem administracji publicznej”.

Mateusz Karciarz

prawnik w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, doktorant na WPiA UAM, specjalizuje się w zakresie prawa administracyjnego, ze szczególnym uwzględnieniem prawa samorządowego

Maciej Kiełbus

Partner Zarządzający, prawnik w ZIEMSKI&PARTNERS Kancelaria Prawna Kostrzewska, Kołodziejczak i Wspólnicy w Poznaniu, specjalizuje się w zakresie prawa administracyjnego, w szczególności prawa samorządu terytorialnego oraz prawa odpadowego

Tekst pochodzi z portalu Prawo Dla Samorządu