Prawo Dla Samorządu

Ocena prawna, czy zarządzanie przez radnego stowarzyszeniem narusza przepisy antykorupcyjne wymaga uwzględnienia szeregu okoliczności towarzyszących konkretnemu przypadkowi.

Przepisy formułujące zakazy i ograniczenia, co do podejmowanych przez radnych aktywności poza pracą w radzie gminy budzą od lat szereg wątpliwości prawnych w praktyce. W niedawno opublikowanym wyroku z dnia 2 lutego 2015 r. WSA w Krakowie (sygn. akt III SA/Kr 511/14) wskazał, że rozstrzygnięcie, czy pełnienie funkcji prezesa stowarzyszenia narusza zakaz prowadzenia działalności z wykorzystaniem mienia gminy wymaga oceny charakteru prowadzonej przez stowarzyszenie działalności, nieistotnym natomiast jest fakt, czy radny pełni honorowo funkcję prezesa tego stowarzyszenia i czy uzyskuje bezpośrednio z tego tytułu jakąkolwiek korzyść majątkową.

Powyższy wyrok zapadł w następującym stanie faktycznym i prawnym.

Wojewoda w drodze zarządzenia zastępczego stwierdził wygaśnięcie mandatu radnego gminy, uznając, że radny naruszył zakaz prowadzenia działalności gospodarczej z wykorzystaniem mienia gminnego. Wojewoda wskazał, że radny począwszy od dnia 9 marca 2007 r. pełnił funkcję prezesa Stowarzyszenia Ludowy Klub Sportowy „N’ i po objęciu mandatu nie zrzekł się w ustawowym terminie pełnionej funkcji, mimo iż stowarzyszenie prowadziło działalność z wykorzystaniem mienia gminy.

Wojewoda wskazał, że stowarzyszenie figuruje w rejestrze stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji i publicznych zakładów opieki zdrowotnej KRS. Klub nie jest natomiast wpisany do rejestru przedsiębiorców KRS, ale prowadzi działalność gospodarczą, o czym stanowi wprost jego statut. Zgodnie ze statutem Stowarzyszenia Klub realizując cele statutowe podejmuje m.in. działania polegające na organizacji i prowadzeniu działalności gospodarczej. Organ nadzoru podkreślił, że Klub zawarł z Gminą odpłatną umowę reklamowania i promocji, na mocy której miał świadczyć usługi o charakterze promocyjno-reklamowym na rzecz sponsora - Gminy. Równocześnie, Wojewoda wskazał, że Stowarzyszenie korzysta z mienia gminy na podstawie umowy użyczenia Ośrodka Sportu i Rekreacji oraz sali gimnastycznej w Zespole Szkolno-Gimnazjalnym.

Reasumując, organ nadzoru uznał, że co prawda Stowarzyszenie nie jest wpisane w rejestrze przedsiębiorców KRS, ale faktycznie prowadzi działalność gospodarczą z wykorzystaniem mienia gminy. Wojewoda podkreślił, że działalność prowadzona przez Stowarzyszenie spełnia przesłanki prowadzenia działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy z dn. 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej. Stowarzyszenie prowadzi bowiem działalność w sposób ciągły i zorganizowany, w efekcie czego osiąga zysk.

Na powyższe zarządzenie zastępcze Wojewody radny wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, zarzucając Wojewodzie błędną interpretację przepisów antykorupcyjnych.

Radny wskazał, że działalność Klubu jest związana głównie z działalnością sportową, a ona nie wyczerpuje znamion działalności gospodarczej. W ocenie skarżącego niesłuszny jest zarzut Wojewody prowadzenia przez Klub działalności reklamowej poprzez eksponowanie oznaczeń sponsorów w celach zarobkowych. Noszenie przez zawodników koszulek z zamieszczonymi oznaczeniami sponsorów była bowiem warunkiem realizacji celów statutowych. Radny podniósł nadto, że działalność ta miała charakter incydentalny, a nie jak wskazał Wojewoda – charakter ciągły, co potwierdza fakt, że umowy w przedmiocie przedsięwzięć promocyjno-reklamowych nie zostały zawarte z Gminą ponownie (tj. po ich wygaśnięciu). Wystawianie banerów reklamowych było również działaniem doraźnym, co w ocenie skarżącego odpiera zarzut spełnienia przesłanki związanej z ciągłością prowadzenia działalności gospodarczej.

Radny podkreślił w skardze także, że fakt uzyskania przez Stowarzyszenie dochodu nie oznacza jeszcze, że sam radny otrzymywał z tego tytułu jakiekolwiek korzyści. Skarżący podniósł, że nie osiągnął żadnego zysku z tytułu zarządzania Stowarzyszeniem, a funkcję prezesa pełnił honorowo. Skarżący wskazał również, że Stowarzyszenie nie otrzymało żadnego dochodu z wynajmowania sal gimnastycznych. Obiekty sportowe były wykorzystywanie wyłączenie do realizacji celów statutowych.

W odpowiedzi na skargę Wojewoda podtrzymał swoje stanowisko zawarte w zaskarżonym zarządzeniu zastępczym.

WSA w Krakowie wyrokiem z dn. 2 lutego 2015 r. (sygn. III SA/Kr 511/14) nie uwzględnił skargi radnego, uznając, że zaskarżone zarządzenie zastępcze Wojewody nie narusza prawa.

Sąd uznał, że radny nie dostosował się do wymogu zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej z wykorzystaniem mienia gminnego w przeciągu 3 miesięcy od dnia złożenia ślubowania, czego konsekwencją było wynikające wprost z przepisów prawa wygaśnięcie mandatu radnego.

WSA podzielił stanowisko Wojewody, że Stowarzyszenie prowadziło działalność gospodarczą z wykorzystaniem mienia gminy. Sąd wskazał, że umocowanie do prowadzenia działalności gospodarczej wynika wprost ze statutu Stowarzyszenia. Statut jasno wskazuje także, że na wpływy Klubu składają się wpływy z tytułu działalności gospodarczej. WSA w Krakowie stwierdził również, że działalność Stowarzyszenia ma charakter zorganizowany, ponieważ jest ona prowadzona w ramach Stowarzyszenia, które posiada określoną strukturę prawną, a także ma charakter ciągły, o czym świadczą terminy realizacji usług reklamowych w zawartych między Gminą a Stowarzyszeniem umowach. Reasumując, WSA w Krakowie stwierdził, że radny był prezesem Stowarzyszenia, które prowadziło działalność gospodarczą wykorzystując do tego mienie gminy.

Sąd uznał, że zarządzanie działalnością Stowarzyszenia, które osiąga dochody na podstawie zawartej z gminą umowy i prowadzi swoją działalność na nieruchomościach i w obiektach będących własnością gminy, rodzi ryzyko wykorzystywania stanowiska publicznego dla realizacji prywatnych celów tego Stowarzyszenia.

WSA w Krakowie podniósł, że dla oceny, czy radny naruszył zakaz prowadzenia działalności gospodarczej z wykorzystaniem mienia gminy nie ma znaczenia w niniejszej sprawie fakt pełnienia przez radnego jedynie honorowo funkcji prezesa stowarzyszenia i brak osiągania z tego tytułu bezpośrednich korzyści majątkowych.

Sąd, uznając zarzuty skarżącego za nieznajdujące usprawiedliwionych podstaw, oddalił skargę. Wyrok jest na dzień dzisiejszy nieprawomocny.

TAGI: Prawo wyborcze, Wybory samorządowe, Przepisy antykorupcyjne, Rada gminy, Radny, Zarząd, mandat, Samorząd,

Zarządzanie stowarzyszeniem a wygaśnięcie mandatu radnego