Tylko Rada Gminy wyznaczy inkasenta

Przepisy dotyczące opłat lokalnych ustanawiają możliwość zarządzenia ich poboru w drodze inkasa. Mimo wyraźnego wskazania w ustawie, że określenie inkasenta oraz wysokość wynagrodzenia za inkaso, powinno nastąpić w formie uchwały rady gminy, w praktyce zdarzają się przypadki podejmowania prób delegowania kompetencji w tym zakresie. Orzeczenie dotyczące tej kwestii wydał 20 lutego 2013 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach (sygn. akt I SA/Gl 1297/12).

Rozstrzygnięcie sądu było konsekwencją skargi prokuratora na uchwałę rady gminy, w treści której wskazano, że pobór opłaty targowej powierza się pracownikowi upoważnionemu przez wójta gminy, nie indywidualizując go w jakikolwiek sposób. Prokurator podniósł, że takie ukształtowanie trybu wyłaniania inkasenta nie odpowiada ustawie o podatkach i opłatach lokalnych, cedując w istocie uprawnienie do wyznaczenia inkasenta na wójta gminy.

Sąd ostatecznie stwierdził nieważność zaskarżonego przepisu uchwały i powołując się na dotychczasowe orzecznictwo w tym zakresie zaznaczył, że status inkasenta, którego obowiązkiem jest pobór opłaty targowej powinien bezpośrednio wynikać z wydanej na podstawie upoważnienia ustawowego uchwały rady gminy. Sąd jednocześnie podkreślił, że wyznaczenie inkasenta należy do wyłącznej kompetencji rady gminy i nie może być przez nią przenoszone na inne podmioty, w tym na pozostałe, upoważnione przez nią organy gminy.

Jednoznaczne wskazanie inkasenta pełni gwarancyjne funkcje, zarówno wobec samego inkasenta, jak i wobec opłacających opłaty. Z jednej bowiem strony, z funkcją tą wiążą się określone obowiązki i odpowiedzialność określonego podmiotu będącego inkasentem, z drugiej natomiast zobowiązani do uiszczenia opłaty lokalnej powinni mieć możliwość uzyskania jednoznacznej informacji, do czyich obowiązków należy pobór podatków.

Rada Gminy w całości uznała sformułowane w skardze zarzuty i już po jej wpływie do sądu usunęła nieprawidłowość w jej treści. Nie spowodowało to jednak umorzenia postępowania sądowoadministracyjnego, ponieważ WSA wskazał na brak możliwości odstąpienia od kontroli zaskarżonej uchwały. Jednocześnie sąd zauważył, że choć zarówno uchylenie lub zmiana uchwały, jak i stwierdzenie jej nieważności prowadzi docelowo do eliminacji wadliwej regulacji, to jednak rodzi odmienne następstwa prawne. Stwierdzenie nieważności uchwały rady gminy przez sąd rodzi bowiem skutki ex tunc, a zatem od chwili jej podjęcia.

Sąd w ostateczności stwierdził nieważność zaskarżonej jednostki redakcyjnej uchwały.  

Piotr Koźmiński

radca prawny w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, jego zainteresowania obejmują obszar finansów publicznych oraz podatków i opłat lokalnych.

Tekst pochodzi z portalu Prawo Dla Samorządu