Dr Jędrzej Bujny radca prawny
22.01.2015
KATEGORIA: Przepisy
W dniu 21 października 2014 r. Rada Ministrów przyjęła projekt założeń nowej ustawy - Prawo wodne.
Przyjęte przez Radę Ministrów w dniu 21 października 2014 r. założenia zakładają wprowadzenie szeregu nowych rozwiązań administracyjnych i zgodnie z zamierzeniami projektodawców mają służyć „osiągnięciu fundamentalnego celu Ramowej Dyrektywy Wodnej, jakim jest pełna realizacja zlewniowej polityki gospodarowania wodami spełniającej kryteria funkcjonalności i bezpieczeństwa oraz zrównoważonego rozwoju, efektywności ekonomicznej, trwałości ekosystemów i akceptacji społecznej”. Podkreślić należy, że projektodawcy postawili sobie za cel, aby nowa ustawa zaczęła obowiązywać 1 stycznia 2016 r., co w świetle przyszłorocznych wyborów parlamentarnych wydaje się zadaniem niezwykle ambitnym.
Obszar projektowanych zmian
Zgodnie z założeniami ustawodawców projektowane regulacje skupiają się na trzech obszarach tematycznych. Są to mianowicie:
Melioracja szczegółowa zadaniem własnym gmin
Niezwykle kontrowersyjną zmianą jest proponowane usytuowanie w założeniach do nowej ustawy utrzymania urządzeń melioracji wodnych szczegółowych jako zadania własnego gmin. Jak wskazują gminy, projektowana zmiana w tym zakresie wiązać się będzie ze znacznymi kosztami administracyjnymi. Co więcej, zdaniem gmin, cieki wodne, których dotyczą owe zadania nie zamykają się w granicach jednej gminy dlatego też właściwszym byłoby przekazanie owych zadań powiatom. Wątpliwości w oczach gmin budzi także możliwość wykonywania zadań własnych gminy na terenach należących do osób prywatnych, jak miałoby to miejsce w przypadku utrzymywania urządzeń melioracji szczegółowej.
Zgodnie z założeniami projektu, pieniądze na ten cel gminy pozyskają poprzez zastąpienie dotychczasowych składek na rzecz spółek wodnych opłatą uiszczaną przez właścicieli gruntów, którzy odnoszą korzyści z urządzeń melioracji wodnych, wprost do budżetu gminy. W dodatku do końca 2020 r. gminy otrzymają także dotację z budżetu państwa, której celem będzie dofinansowanie wydatków bieżących związanych z utrzymywaniem wód i urządzeń wodnych.
Projektowane zmiany w tym zakresie wywoływały jednak protesty organizacji zrzeszających gminy już na etapie prac nad projektem założeń. Można zatem zakładać, że także na etapie prac nad projektem ustawy dyskusje nie umilkną a wręcz przybiorą na sile.
Zmiana struktury prawno-organizacyjnej organów
Największe projektowane zmiany mają dotknąć regulacje w zakresie struktury organów odpowiedzialnych za gospodarkę wodami. Zgodnie z założeniami nowej ustawy, likwidacji ma ulec szereg organów właściwych w sprawach gospodarowania wodami. Zniesieniu ma podlegać 7 dyrektorów regionalnych zarządów gospodarki wodnej oraz 8 dyrektorów urzędów żeglugi śródlądowej wraz z obsługującymi owe organy urzędami. Konsekwencją planowanych zmian będzie oczywiście także likwidacja rad gospodarki wodnej regionów wodnych działających do tej pory właśnie przy dyrektorach zarządów gospodarki wodnej.
W miejsce zniesionych organów ma zostać powołanych 6 dyrektorów urzędów gospodarki wodnej regionów wodnych wraz z obsługującymi ich urzędami oraz funkcjonującymi przy nich organami konsultacyjno-doradczymi. Powołane mają zostać także dwie zupełnie nowe osoby prawne, mianowicie Zarząd Dorzecza Wisły oraz Zarząd Dorzecza Odry. Przy tych dwóch jednostkach także zostaną powołane organy konsultacyjno-doradcze. Kompetencje nadzorcze nad wszystkimi nowymi podmiotami ma sprawować podobnie jak dotychczas organ na poziomie centralnym, czyli Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej.
Zgodnie z założeniami projektodawców zmniejszenie liczby organów odpowiedzialnych za gospodarowanie wodami ma przełożyć się na wzrost efektywności ich działania oraz optymalizacje wykorzystywania zasobów wodnych w poszczególnych gałęziach gospodarki. Ma ono także zracjonalizować wydatkowanie środków finansowych przeznaczonych na powyższe cele.
Kompetencje nowych organów
W związku ze zmianą struktury organów projekt założeń przewiduje także nowy podział zadań i kompetencji pomiędzy poszczególne podmioty.
Kompetencje dyrektorów urzędów gospodarki wodnej regionów wodnych mają zostać w większości przejęte od dotychczasowych dyrektorów regionalnych zarządów gospodarki wodnej z wyłączeniem jednak działań inwestycyjnych oraz utrzymania wód i pozostałego mienia Skarbu Państwa związanego z gospodarką wodną. W zakres ich kompetencji wchodzić będą także m.in. stanowienie prawa w zakresie gospodarki wodnej na poziomie prawa miejscowego, wydawanie pozwoleń wodnoprawnych z wyłączeniem tych wydawanych przez starostę oraz uprawnienia dotyczące ustalanie linii brzegu pozostające dotychczas w zakresie działań Marszałka Województwa.
Zadania i kompetencje dotyczące inwestycji oraz utrzymania wód i pozostałego mienia Skarbu Państwa związanego z gospodarką wodną znajdą się natomiast w zakresie działań Zarządów Dorzecza Wisły oraz Zarząd Dorzecza Odry. W gestii tych nowych podmiotów znaleźć mają się także m.in. wykonywanie praw właścicielskich Skarbu Państwa w stosunku do wód podległych owym zarządom, czy też kwestie związane z zapewnieniem sygnalizacji o zagrożeniach w sytuacji wystąpienia powodzi i zlodzenia rzek oraz oznakowywanie szlaków żeglownych na drogach wodnych.
Podsumowując, w założeniach nowego prawa wodnego zdecydowanie redukuje się liczbę organów odpowiedzialnych za gospodarowanie wodami w kraju. Celem proponowanych regulacji jest usprawnienie systemu gospodarowania wodami oraz racjonalizacja wydatków czynionych na ten cel. Uchwalone założenia zawierają jednak także kontrowersyjne zmiany związane z przekazaniem obowiązków z zakresu melioracji szczegółowej gminom. Niewątpliwie interesująca debata dot. nowego prawa wodnego będzie dalej uważnie monitorowana przez autorów naszego portalu. Dr Jędrzej Bujny radca prawny
Tymoteusz Mądry TAGI: NIK, Zadania własne, Prawo wodne,