Wykluczenie z przetargu na skutek milczenia wykonawcy

Brak odpowiedzi wykonawcy na wezwanie zamawiającego dotyczące przedłużenia terminu składania ofert jest równoznaczne z rezygnacją z udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego.

Krajowa Izba Odwoławcza [dalej również jako: KIO] w wyroku z dnia 9 września 2014 r. (sygn. KIO 1737/14) wskazała, że dla wyrażenia przez wykonawcę woli przedłużenia terminu związania ofertą konieczne jest złożenie przez niego stanowczego oświadczenia w tym przedmiocie i jednoznaczne potwierdzenie woli kontynuacji uczestnictwa w postępowaniu. Dla rezygnacji z dalszego udziału w postępowania wystarczające jest natomiast samo powstrzymywanie się od jakichkolwiek działań.

Rozstrzygany przez KIO stan faktyczny dotyczył postępowania o udzielenie zamówienia publicznego na świadczenie usług prawnych. Zamawiający w treści SIWZ wskazał, że wykonawcy, którzy złożą oferty, będą nimi związani przez okres 30 dni, a bieg tego terminu rozpocznie się wraz z upływem terminu do składania ofert. Następnie wezwał wykonawców do wyrażenia zgody na przedłużenie terminu związania ofertą o kolejne 30 dni. Odwołujący wykonawca nie udzielił żadnej odpowiedzi na wezwanie, na skutek czego zamawiający wykluczył go z udziału w postępowaniu. W związku z tym wykluczeniem i odrzuceniem oferty wykonawca wniósł odwołanie do KIO.

W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na regulację ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych [dalej również jako: ustawa Pr.z.p.] dotyczącą instytucji terminu związania ofertą, w szczególności na treść art. 85 ustawy Pr.z.p. Zgodnie z nim wykonawca jest związany ofertą od momentu upływu terminu składania ofert aż do momentu upływu terminu określonego w SIWZ. Jednocześnie dopuszczalna jest możliwość przedłużenie tego terminu. Zamawiający może wówczas zwrócić się do wykonawców z odpowiednim wnioskiem, przy czym może to zrobić tylko raz w określonym terminie (co najmniej 3 dni przed upływem terminu związania ofertą), oznaczając czas, o jaki okres związania ofertą ma ulec przedłużeniu (nie więcej niż 60 dni).

Zdaniem KIO, w świetle regulacji ustawy Pr.z.p. wyłącznie od decyzji wykonawcy zależy, czy przedłużeniu ulegnie termin związania go złożoną ofertą. Brak jednoznacznego stanowiska będzie natomiast uprawniał zamawiającego do wykluczenia z udziału w postępowaniu wykonawcy, który wezwany do wyrażenia zgody na przedłużenie terminu związania ofertą, takiej zgody wprost nie wyraził. W swojej argumentacji KIO wskazała, że to na wykonawcach ciąży obowiązek weryfikacji biegu terminu związania ofertą i podejmowania odpowiednich działań służących zabezpieczeniu ich interesów. Możliwość przedłużenia tego terminu daje im natomiast pewność, że tak długo jak będzie się utrzymywać stan związania ofertą, zamawiający będzie miał obowiązek uwzględnić ją przy rozstrzygnięciu postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Z drugiej strony instytucja ma zabezpieczać także interesy zamawiającego, którego przekonanie, że w przypadku wybrania określonej oferty wykonawca zawrze z nim umowę, a następnie zrealizuje zamówienie publiczne, będzie uzasadnione. Ponadto zamawiający w przypadku wyboru oferty, którą wykonawca był związany, będzie mógł na drodze sądowej dochodzić jej zawarcia.

Podsumowując, wykonawca, który wyraża zgodę na przedłużenie terminu związania ofertą musi złożyć odpowiednie oświadczenie woli w tym zakresie. W sytuacji, gdy takiej zgody nie wyraża, może albo złożyć stosowne oświadczenie, albo powstrzymać się od jakichkolwiek działań (tzn. wyrazić milczącą odmowę). Zamawiający zarówno w sytuacji odmowy wykonawcy, jak również braku odpowiedzi na wezwanie do wyrażenia zgody na przedłużenie terminu związania ofertą, może na podstawie art. 24 ust. 2 pkt 2) ustawy Pr.z.p. wykluczyć wykonawcę z udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego. Tym samym nie jest dopuszczalny wybór oferty, co do której upłynął termin związania jej treścią wykonawcy.

Takie stanowisko znajduje potwierdzenie w dotychczasowym orzecznictwie KIO m.in. w wyroku KIO z dnia 19 października 2010 r. (sygn. KIO 2204/10) czy w wyroku KIO z dnia 7 marca 2014 r. (sygn. KIO 276/14, KIO 302/14).

Ewa Skrzypczyńska

Radca prawny w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, specjalizuje się w prawie cywilnym, ze szczególnym uwzględnieniem prawa zobowiązań

Maciej Wruk

radca prawny w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, specjalizuje się w zakresie prawa cywilnego i gospodarczego ze szczególnym uwzględnieniem prawa zamówień publicznych

Tekst pochodzi z portalu Prawo Dla Samorządu