Odpowiedzialność odszkodowawcza Gminy w przypadku zlecenia wykonywania zadań publicznych

Umowa o wsparcie finansowe realizacji zadania publicznego może mieć taki sam skutek jak umowa o zlecenie wykonania takiego zadania.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z dnia 4 lipca 2014 r., sygn. V ACa 211/14, podjął się zadania właściwego określenia charakteru umowy o wsparcie finansowe wykonania zadania publicznego w kontekście odpowiedzialności Gminy za szkodę wyrządzoną przy jego wykonywaniu.

Przedmiotem sprawy, która zawisła przed Sadem Apelacyjnym w Gdańsku, była odpowiedzialność Gminy za szkodę doznaną przez nieletnią uczestniczkę ferii zimowych zorganizowanych przez zewnętrzną organizację przy wsparciu finansowym rzeczonej Gminy. Powódka doznała rozległych poparzeń ciała w wyniku rozlania się herbaty z dzbanka, który pękł wskutek działania wysokiej temperatury. W specyfikacji technicznej naczynia było wyraźnie zastrzeżone, że jest on przeznaczony wyłącznie do podawania zimnych napojów.

Powódka skonstruowała żądanie pozwu w oparciu o przepisy regulujące reżim odpowiedzialności deliktowej, z art. 417 § 2 kodeksu cywilnego zgodnie, z którym jeżeli wykonywanie zadań z zakresu władzy publicznej zlecono innej osobie prawnej, solidarną odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę ponosi ich wykonawca oraz zlecająca je jednostka samorządu terytorialnego. Natomiast pozwana Gmina stała na stanowisku, że umowa, jaką zawarła z organizatorem ferii zimowych nie była w istocie umową zlecająca wykonywanie zadania publicznego, ale jedynie umową o wsparcie finansowe jej realizacji w rozumieniu art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, czyli kwestionowała swoją legitymację procesową bierną.

W ocenie Sądu przez zadania publiczne należy rozumieć te, które mają na celu korzyść ogółu, a zatem zmierzają do zaspokojenia zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej, którą tworzą mieszkańcy gminy. Zgodnie z art. 9 ustawy o samorządzie gminnym, gmina w celu wykonania zadań może zawierać umowy z innymi podmiotami, w tym organizacjami pozarządowymi. Współpraca pozwanej Gminy z organizacjami pozarządowymi oraz innymi podmiotami została szczegółowo określona zarówno, co do zasad, jak i zakresu współpracy w rocznym programie, który stanowił załącznik do uchwały Rady Gminy. W § 5 programu zapisano, iż celem współpracy jest: realizacja ustawowych zadań przypisanych Gminie w ścisłym współdziałaniu z organizacjami. Na podstawie art. 5 ustawy z dnia 24 kwietnia o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, współpraca pomiędzy organami administracji publicznej i organizacjami pozarządowymi oraz zrównanymi z nimi podmiotami odbywa się miedzy innymi w formie zlecenia do wykonania jednego lub większej liczby zadań publicznych. Natomiast zlecenie zadania może nastąpić bądź przez: 1) powierzenie z jednoczesnym przekazaniem finansowania na realizację zadania oraz 2) wspierania z przekazaniem dofinansowania na realizację zadania. Podstawowym trybem zlecania realizacji zadań publicznych organizacjom pozarządowym i podmiotom wymienionym w art. 3 ust 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie jest otwarty konkurs ofert. Umowa zawarta przez organ administracji publicznej po rozpatrzeniu i przyjęciu najlepszej oferty może mieć zatem charakter umowy o powierzenie zadania publicznego, albo o wsparcie realizacji zadania publicznego. Zdaniem Sądu w tym konkretnym przypadku przedmiotem umowy było zlecenie realizacji zadania publicznego na poczet, którego przekazano dotację. W ocenie Sądu dla przesądzenia o odpowiedzialności Gminy treść art. 16 ust 1 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie nie ma znaczenia, gdyż przepis ten odnosi się bezpośrednio do realizacji zadań publicznych, a w tym przypadku niewątpliwie doszło do zlecenia wykonania takich czynności. Skoro zatem doszło zlecenia wykonania zadania publicznego to zgodnie z art. 417 § 2 kodeksu cywilnego solidarną odpowiedzialność za szkodę wyrządzona przy wykonaniu tego zadania poniesie Gmina.

Niniejsze orzeczenie precyzuje charakter prawny umów o zlecenie wykonywania zadań publicznych, jednocześnie podkreślając znaczenie solidarnej odpowiedzialności Gminy wyrażone w art. 417 § 2 kodeksu cywilnego.

Piotr Kołodziejczak

radca prawny w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, Partner, specjalizuje się w zakresie realizacji projektów inwestycyjnych, sporach sądowych, opracowywania i opiniowania umów

Emil Rogalski
asystent, interesuje się prawem cywilnym, ze szczególnym uwzględnieniem prawa rzeczowego i prawem pracy

Tekst pochodzi z portalu Prawo Dla Samorządu