Prawo Dla Samorządu

Wojewoda Opolski wydał rozstrzygnięcie nadzorcze, w którym stwierdził nieważność zapisów statutu jednej z gmin, przewidujących możliwość odbywania przez radę gminy wspólnych sesji z radami innych jednostek samorządu terytorialnego.

„Rada może odbywać wspólne sesje z radami innych jednostek samorządu terytorialnego, w szczególności dla rozpatrzenia i rozstrzygnięcia wspólnych spraw” – przepis o powyższym brzmieniu znalazł się w rozdziale 8 załącznika nr 1 do uchwały, którą rada gminy przyjęła statut gminy. Regulacja w takim kształcie została zakwestionowana przez wojewodę.

W ocenie wojewody, zgodnie z art. 18 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym [dalej: u.s.g.], do wyłącznej właściwości rady gminy należy uchwalanie statutu gminy. Rada gminy, uchwalając statut, nie może jednak wykraczać poza ustawowo zakreślone granice przedmiotowe, wyznaczone przepisami u.s.g. W konsekwencji statut może stanowić o ustroju gminy (art. 3 ust. 1 u.s.g.), zasadach tworzenia, łączenia, podziału oraz znoszenia jednostki pomocniczej (art. 5 ust. 3 u.s.g.), zasadach i trybie działania komisji rewizyjnej (art. 18a ust. 5 u.s.g.), organizacji wewnętrznej i trybie pracy organów gminy (art. 22 u.s.g.), zasadach działania klubów radnych (art. 23 ust. 2 u.s.g.), zasadach uczestniczenia przewodniczącego organu wykonawczego jednostki pomocniczej w pracach rady gminy (art. 37a u.s.g.), uprawnieniach jednostki pomocniczej do prowadzenia gospodarki finansowej w ramach budżetu gminy (art. 51 ust. 3 u.s.g.). Z powyższego wynika, zdaniem organu nadzoru, że uchwalenie w statucie materii wykraczającej poza tak wyznaczone ramy skutkuje nieważnością regulacji.

Wojewoda wskazał ponadto, że podjęte przez radę gminy uchwały obowiązują wyłącznie na obszarze działania danej gminy, a przyjęte regulacje nie mogą normować struktury wewnętrznej innej gminy.

Organ nadzoru powołał się także na art. 94 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w myśl którego organy samorządu terytorialnego oraz terenowe organy administracji rządowej, na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawie, ustanawiają akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze działania tych organów, a zasady i tryb wydawania tych aktów określa ustawa.

Powołując się na wyżej przytoczone przepisy, w dniu 24 kwietnia 2014r. Wojewoda Opolski wydał rozstrzygnięcie nadzorcze (nr NK.III.4131.1.49.2014.AP, Dz. U. z 2013 r. poz. 94), w którym stwierdził, że zapis statutu, który umożliwia wspólne odbywanie sesji przez rady gmin, stanowi istotne naruszenie prawa.

Wojewoda wskazał brak delegacji ustawowej, która upoważniałaby radę gminy do uregulowania przedmiotowej kwestii. Podkreślił, że „brzmienie art. 22 ustawy o samorządzie gminnym wskazuje, że zawarte w statucie regulacje dotyczyć mają struktury i zagadnień wewnątrzgminnych, co oznacza, że nie mogą one normować trybu pracy organów niebędących organami tej gminy, a w szczególności organów innych gmin”. Regulacje dotyczące odbywania wspólnych sesji rady gminy z radami innych jednostek samorządu terytorialnego stanowią materię wykraczającą poza tak zakreślone granice swobody rady gminy w kształtowaniu treści statutu. Co więcej, taki zapis w sposób niedopuszczalny ingeruje w sferę funkcjonowania organu innej gminy.

W przedmiotowym rozstrzygnięciu Wojewoda nawiązał do wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z dnia 2 listopada 2009 r., sygn. akt II SA/Op 290/09, który zapadł na kanwie analogicznego stanu faktycznego.

Wspólne sesje rad gmin sprzeczne z prawem