Samorządowy know-how jako wkład do spółki

Jednostka samorządu terytorialnego [dalej: JST], tworząc spółkę prawa handlowego, bądź przystępując do istniejącej już spółki ma obowiązek wniesienia wkładu. Jak wiadomo wkład do spółki może mieć charakter pieniężny bądź niepieniężny (aport).

Choć przepisy prawa nie zakazują istnienia spółek osobowych z udziałem JST, czego przykładem są chociażby przepisy ustawy o gospodarce komunalnej [dalej również jako: u.g.k.], które przewidują, że JST mogą tworzyć spółki komandytowe lub komandytowo-akcyjne dla realizacji przedsięwzięć z zakresu partnerstwa publiczno-prywatnego [PPP], to jednak JST głównie uczestniczą w spółkach kapitałowych. Dlatego też, przede wszystkim warto ustalić, co może być przedmiotem wkładu do spółki o kapitałowym charakterze, a więc do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością bądź akcyjnej.

Jak już zostało to wspomniane, wkład do spółki może być wkładem pieniężnym bądź niepieniężnym (aportem). Obecnie nie budzi większych wątpliwości zagadnienie, co może stanowić przedmiot wkładu niepieniężnego do spółki kapitałowej. Kodeks spółek handlowych nie zawiera wyliczenia, co może być przedmiotem wkładu niepieniężnego, lecz wskazuje, że w przypadku spółek kapitałowych prawo niezbywalne lub świadczenie pracy bądź usług aportem być nie może (art. 14 ust. 1 k.s.h.).

Zdolność aportowa know-how

Wskazać można, powołując się na ustalone w doktrynie kryteria zdolności aportowej, że wkładem niepieniężnym do samorządowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością czy akcyjnej może być wszystko - co nie jest świadczeniem pracy bądź usług - oraz przedstawia jakąś wymierną wartość ekonomiczną oraz jest zbywalne i przydatne dla spółki.

Wkładem niepieniężnym do samorządowej spółki z o.o. czy akcyjnej mogą więc być - oprócz rzeczy (jako aportu sensu stricto) - także inne prawa majątkowe, takie jak prawa rzeczowe czy prawa obligacyjne. Jako aport mogą być wnoszone do spółki także dobra niematerialne – takie jak np. licencje, wzory użytkowe, znaki towarowe, majątkowe prawa autorskie, a także know-how, bądź inne idee i projekty, o ile są odpowiednio udokumentowane (utrwalone). O zdolności aportowej (tradycyjnie rozumianego) know-how wypowiedział się Sąd Wojewódzki w Warszawie już w 1990 r. w postanowieniu z dnia 2 lipca 1990 r. (XIV GR 1/90, OG 1991, Nr 2, poz. 24).

Czym jest know-how?

Do chwili obecnej, ani ustawodawca polski, ani europejski nie stworzył definicji, która pozwalałaby rozwiać wszelkie wątpliwości związane z naturą know-how, jego cechami konstytutywnymi czy zakresem znaczeniowym pojęcia. Różnice poglądów ujawniające się w doktrynie w zasadzie wykluczają możliwość sformułowania jednej definicji know-how, która mogłaby liczyć na powszechną akceptację. Analiza podjęta w celu ustalenia, czy mamy do czynienia z know-how, w związku z powyższym powinna się opierać na ustaleniu „wspólnego mianownika” cech konstytutywnych know-how, określonych w poszczególnych definicjach.

W tradycyjnym ujęciu know-how obejmowało głównie wiedzę i doświadczenie techniczne, tzn. wiedzę pozostającą w związku z technikami wytwarzania i produktami. Obecnie przyjmuje się, że również wiedza i doświadczenie techniczno-organizacyjne, jak i te o charakterze czysto organizacyjnym, mogą być uznane za know-how[1].

W literaturze wskazuje się, że w obręb tzw. technicznego know-how wchodzą w szczególności, projekty wynalazcze, które są utrzymywane w tajemnicy[2], a w obręb tzw. nietechnicznego know-how wchodzi wiedza i doświadczenie o charakterze, np. handlowym, administracyjnym czy finansowym, które nadają się do praktycznego wykorzystania w działalności przedsiębiorstwa lub wykonywania zawodu. Za know-how o nietechnicznym charakterze można byłoby uznać zatem wiadomości dotyczące komercyjnej działalności przedsiębiorstwa, ale już nie sfery produkcyjnej[3].

Definicje know-how można znaleźć zarówno w aktach normatywnych o charakterze międzynarodowym[4], w ustawodawstwie UE[5], jak również (niejednokrotnie) w polskich aktach prawnych, w szczególności w ustawach podatkowych[6].

W polskim porządku prawnym kryteria uznania za know-how doprecyzowane są przez sądy administracyjne[7]. Przykładowo, NSA w wyroku z dnia 16 kwietnia 1998 r., I SA/Kr 917/97 stwierdził, że „przez know-how rozumie się zespół technicznych informacji, które są poufne, istotne i zidentyfikowane we właściwej formie”, a w wyroku z dnia 31 lipca 2003 r., III SA 1661/02 wyjaśnił, że termin „poufny” oznacza, że przedmiot umowy nie jest powszechnie dostępny i znany, termin „istotny” oznacza, że informacje są ważne i niebanalne, zaś termin „zidentyfikowany” oznacza, że know-how jest opisane lub utrwalone w taki sposób, aby możliwe było sprawdzenie, że spełnia ono kryterium poufności i istotności.

Mając powyższe na uwadze, można stwierdzić, że za know-how może być uznana: poufna, odpowiednio utrwalona wiedza lub doświadczenie o charakterze technicznym, handlowym, administracyjnym, finansowym lub innego rodzaju – o ile nadaje się do stosowania w działalności danego przedsiębiorstwa.

Jeżeli więc to JST jest posiadaczem cennej, poufnej wiedzy (np. ustalony i utrwalony program zarządzania) - niewykluczone, że wiedza ta posiada cechy umożliwiające uznanie jej za dobro niematerialne posiadające zdolność aportową. Co istotne, zdolność aportową dóbr niematerialnych – takich jak: wiedza, doświadczenie, idee, projekty - każdorazowo należy uzależniać od ich udokumentowania (utrwalenia), tylko wówczas bowiem możliwe jest ustalenie wyodrębnienia tego prawa niematerialnego i ustalenie jego wartości bądź przydatności dla spółki.

Weronika Hoffa
radca prawny, specjalizuje się w obsłudze spółek prawa handlowego, w tym spółek z udziałem jednostek samorządu terytorialnego

Tekst pochodzi z portalu Prawo Dla Samorządu