Gmina odliczy VAT od inwestycji nieodpłatnie przekazanej jednostce budżetowej

Nieodpłatne przekazanie inwestycji obejmującej kanalizację sanitarną gminnej jednostce budżetowej nie przekreśla prawa gminy do odliczenia VAT od wydatków poniesionych na jej realizację. Taki pogląd zaprezentował Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w wyroku z dnia 27 marca 2014 r. (sygn. akt I SA/Rz 95/14).

Rozstrzygnięcie sądu było konsekwencją skargi na interpretację indywidualną, w której Minister Finansów uznał, że gmina nie ma prawa do odliczenia VAT zawartego w fakturach dokumentujących wydatki na budowę kanalizacji.

Występująca z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej gmina wskazała, że jest zarejestrowanym podatnikiem VAT, a w latach 2008-2010 realizowała inwestycje polegające na budowie kanalizacji sanitarnej. Faktury VAT dokumentujące nabycie towarów i usług w ramach inwestycji wystawiane były na gminę. Powstałe w wyniku tych inwestycji środki trwałe stanowią majątek gminy, który został przekazany nieodpłatnie w zarząd gminnej jednostce budżetowej, która świadczy w imieniu gminy usługi komunalne w zakresie dostarczania wody i odprowadzania ścieków. Umowy na te usługi zawierane są między jednostką budżetową i odbiorcami usług.

Odnosząc się do powyższych okoliczności faktycznych organ przyjął, że brak jest podstaw do odliczenia VAT od wydatków gminy na inwestycję, ponieważ towary i usługi zakupione w ramach realizacji inwestycji nie są wykorzystywane przez gminę do wykonywania czynności opodatkowanych (generujących podatek należny). Jak wskazał organ, czynności opodatkowane wykonuje gminna jednostka budżetowa, która świadczy usługi komunalne w zakresie dostarczania wody i odprowadzania ścieków, jest zarejestrowana jako odrębny podatnik VAT, a od świadczonych usług odprowadza VAT należny. Brak jest zatem tożsamości podatnika dokonującego odliczenia i podatnika wykonującego czynności opodatkowane. Zdaniem organu, jedynie podatnik, u którego występuje podatek należny z tytułu wykonanych przez niego czynności może odliczyć podatek z tytułu dokonanych przez siebie zakupów służących tym czynnościom opodatkowanym (czyli podatek należny i naliczony występuje w deklaracjach tego samego podatnika).

WSA w Rzeszowie nie podzielił poglądu Ministra Finansów i uchylił zaskarżoną interpretację. Według Sądu pogląd zaprezentowany przez organ narusza fundamentalną dla konstrukcji VAT zasadę neutralności.

Jak podkreśla sąd, gminna jednostka budżetowa nie posiada odrębnej od gminy osobowości prawnej i mimo wyodrębnienia organizacyjnego nie prowadzi działalności gospodarczej w sposób samodzielny, czy też niezależny od gminy. Cechą charakterystyczną gminnej jednostki budżetowej jest brak własnego mienia. Wszelkie czynności wykonywane na podstawie umów cywilnoprawnych, które mogą być opodatkowane VAT wykonywane są przez taką jednostkę w imieniu i na rzecz gminy, w ramach limitu środków określonego w uchwale budżetowej. Odprowadzenie VAT należnego dokonywane jest z części budżetu gminy, która została przekazana do dyspozycji jednostki w planie finansowym. Z kolei zwrot VAT wpływa do budżetu gminy i nie powiększa ilości środków finansowych, będących w dyspozycji jednostki budżetowej.

W ocenie Sądu fakt, że gminna jednostka budżetowa świadcząca usługi w imieniu gminy jest w zakresie wykonywanych czynności odrębnym podatnikiem VAT nie stoi na przeszkodzie temu, by gmina odliczyła podatek naliczony przy nabyciu towarów i usług niezbędnych do realizacji nieodpłatnie przekazanej tej jednostce inwestycji. Sposób powiązania gminnej jednostki budżetowej z gminą oraz nieodpłatne przekazanie inwestycji gminnej jednostce budżetowej powoduje wprawdzie, że podatek naliczony oraz podatek należny rozbite są na dwa podmioty, które w stosunkach z osobami trzecimi występują jako odrębni podatnicy VAT, jednak – jak wyjaśnia Sąd – dla przyznania gminie prawa do odliczenia podatku naliczonego istotne jest to, że gminna jednostka budżetowa wykonuje usługi komunalne w jej imieniu, wykorzystując przy tym wytworzone przez gminę mienie. To, według Sądu uzasadnia przyznanie gminie prawa do odliczenia VAT z faktur dokumentujących wydatki inwestycyjne, mimo że działalność opodatkowana VAT przy wykorzystaniu inwestycji wykonywana jest nie bezpośrednio przez gminę, a przez jej jednostkę organizacyjną.

Piotr Koźmiński

radca prawny w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, jego zainteresowania obejmują obszar finansów publicznych oraz podatków i opłat lokalnych.

Tekst pochodzi z portalu Prawo Dla Samorządu