Prawo Dla Samorządu

Projekt ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym (druk nr 1754) zakłada wprowadzenie modyfikacji zapisów dotyczących art. 28g ustawy z dn. 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. 1990 Nr 16 poz. 95) [dalej: usg] w postępowaniu w przypadku zaistnienia czasowej przeszkody w wykonywaniu zadań i kompetencji wójta.

Obecnie art. 28g ust. 3a usg wskazuje, że w przypadku gdy przemijająca przeszkoda w wykonywaniu zadań i kompetencji wójta zaistnieje przed złożeniem przez wójta ślubowania, jego zadania i kompetencje przejmuje osoba wyznaczona przez Prezesa Rady Ministrów. Następuje to w oparciu o procedurę wskazaną w art. 28h usg, na wniosek wojewody. Projektodawcy proponują uchylenie w przepisie 28g usg ustępu 3a.

Wnioskodawcy wskazują, że pozostawienie przepisów w obecnym kształcie może doprowadzić do sytuacji naruszenia zasady samorządności wyrażonej w art. 16 Konstytucji RP. Brak przepisów ograniczających czasowo możliwość zastępowania wójta przez osobę powołaną przez Prezesa Rady Ministrów może w praktyce spowodować, że funkcję tę do końca kadencji będzie sprawować osoba, która nie posiada mandatu społecznego (nie pochodzi z wyborów bezpośrednich). Bowiem zgodnie z obowiązującymi przepisami osoba wyznaczona przez Prezesa Rady Ministrów wykonuje zadania i kompetencje „nie dłużej niż do dnia wygaśnięcia mandatu wójta”. Jak wyjaśniają posłowie powołując się na poglądy doktryny narusza to konstytucyjną zasadę samodzielności samorządu terytorialnego. Teza ta znajduje odzwierciedlenie w opinii prawnej sporządzonej przez dra hab. Krzysztofa Skotnickiego z której wynika, że obecne sformułowanie art. 28g narusza postanowienia art. 169 Konstytucji RP. Z ustawy zasadniczej wynika bowiem, że organy stanowiące gminy pochodzą z powszechnych, równych, bezpośrednich i tajnych wyborów. Ustawy szczegółowe natomiast regulują zasady i tryb wyboru organów stanowiących i wykonawczych, które najogólniej rzecz biorąc wskazują, że są one wybierane w drodze wyborów. Odstępstwa od powyższej zasady mogą mieć miejsce jedynie w sytuacjach nadzwyczajnych, ale przede wszystkim powinny mieć one charakter przejściowy.

Impulsem do podjęcia prac legislacyjnych była również sytuacja mająca miejsce w Oświęcimiu, gdzie „prezydent-elekt” dzień przed złożeniem ślubowania uległ poważnemu wypadkowi. W związku z niezdolnością do pracy przez cztery kolejne lata, osoba powołana przez Prezesa Rady Ministrów do wykonywania obowiązków prezydenta-elekta sprawowała tę funkcję przez całą kadencję. Powyższa sytuacja była kontrowersyjna przede wszystkim ze względu na fakt pełnienia „zastępstwa” przez osobę nieposiadającą mandatu społecznego.

W związku z powyższym stanem faktycznym projektodawcy proponują wprowadzenie do ustawy o samorządzie gminnym limitów czasowych zastępowania organów wykonawczych gminy w dwóch sytuacjach. Po pierwsze projektodawcy proponują wprowadzenie w obrębie omawianego artykułu ust. 3b mówiącego o tym, że „Jeżeli okoliczności, o których mowa w ust. 1 trwają dłużej niż 6 miesięcy, wówczas jest to równoznaczne z wygaśnięciem mandatu wójta”. Z kolei w art. 29a ust.4 otrzymałby brzmienie: Uchylanie się od złożenia ślubowania oraz niemożność złożenia ślubowania z przyczyn określonych w art. 28g ust. 1, w terminie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia wyników wyborów wójta jest równoznaczna z odmową złożenia ślubowania”.

W ocenie projektodawców nowelizacja przede wszystkim odniesie pozytywny skutek w kontekście społecznym. Pozwoli to na usunięcie stanu niezgodnego z Konstytucją RP oraz spowoduje wzrost zaufania społeczeństwa wobec organów państwowych.

Projekt jest po pierwszym czytaniu w komisjach. Dnia 31 grudnia 2013 r. wpłynęło stanowisko rządu. Więcej na ten temat jak i cały proces legislacyjny mogą Państwo śledzić klikając TUTAJ.

Kto będzie pełnić funkcję wójta?