23.10.2013


PROJEKT PREZYDENCKI: Stowarzyszenia i komitety aktywności lokalnej

KATEGORIA: Przepisy

Trwają prace legislacyjne nad projektem ustawy o współdziałaniu w samorządzie terytorialnym na rzecz rozwoju lokalnego i regionalnego oraz o zmianie niektórych ustaw, który 30 sierpnia br. trafił do Sejmu (więcej na ten temat w artykule: „Nowa jakość w gminie, czyli prezydencki projekt ustawy samorządowej już w Sejmie”).

Wśród szeregu proponowanych zmian na szczególną uwagę zasługują zapisy dotyczące stowarzyszeń oraz komitetów aktywności lokalnej.

Stowarzyszenie aktywności lokalnej jest odpowiedzią projektodawców na stwierdzony w ich ocenie deficyt form realizacji zadań przez członków społeczności lokalnej. W uzasadnieniu projektu wskazuje się bowiem, iż „Forma stowarzyszenia rejestrowego jest zbyt skomplikowana jak na przedstawione potrzeby, zwłaszcza jeśli aktywność członków miałaby się ograniczać do pojedynczego, jednorazowego przedsięwzięcia. Z kolei forma stowarzyszenia zwykłego uniemożliwia korzystanie ze wsparcia ze środków publicznych. Aby umożliwić uproszczoną realizację przez społeczeństwo obywatelskie drobnych przedsięwzięć przy wsparciu środków budżetu gminy lub powiatu proponuje się wprowadzić do prawa polskiego instytucję stowarzyszenia aktywności lokalnej, plasującego się między stowarzyszeniem zwykłym a stowarzyszeniem (rejestrowym).

Projekt ustawy zakłada, że status prawny stowarzyszeń aktywności lokalnej ma być wzorowany na konstrukcji stowarzyszeń zwykłych. Różnicować ma je natomiast kilka elementów. Po pierwsze stowarzyszenia mieszkańców mają otrzymać zdolność prawną oraz zdolność do czynności prawnych (co upodabnia je do stowarzyszeń rejestrowych). Po drugie ma je cechować silne powiązanie z samorządem lokalnym. Mają to być organizacje o charakterze niezarobkowym, tworzone w celach zaspokajania zbiorowych potrzeb lokalnej wspólnoty samorządowej. Projekt ustawy zakłada, że stowarzyszenia te osiągałyby swój cel, realizując inicjatywy określone w ustawie z dn. 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i wolontariacie.

Szerszy w porównaniu do stowarzyszeń zwykłych ma być zakres źródeł finansowania. Polityka finansowa takich stowarzyszeń w założeniu prezydenckiego projektu opierać się ma na otrzymywaniu dotacji celowych, darowizn pieniężnych i niepieniężnych od osób fizycznych niebędących członkami danego stowarzyszenia inicjatywy lokalnej, a także darowizn od osób prawnych innych niż jednostki samorządu terytorialnego (co także upodabnia je do stowarzyszeń rejestrowych).

Powyższe cechy skłaniają do postawienia pytania, czy w pełni zasadnym jest tworzenie pośredniej formy stowarzyszeń wykazujących zarówno cechy stowarzyszenia zwykłego, jak i rejestrowego. Warto także postawić pytanie, czy tego typu zmiana winna być wprowadzana w ustawie szczególnej, (jaką względem Prawa o stowarzyszeniach będzie prezydencka ustawa o współdziałaniu w samorządzie terytorialnym na rzecz rozwoju lokalnego i regionalnego oraz o zmianie niektórych ustaw) czy też poprzez nowelizację Prawa o stowarzyszeniach.

Drugą z omawianych form jest komitet aktywności lokalnej. Podobnie jak stowarzyszenie jest on dobrowolnym i samorządnym zrzeszeniem powołanym do realizacji przedsięwzięcia służącego zaspokojeniu zbiorowych potrzeb lokalnej wspólnoty samorządowej. Projekt ustawy wskazuje konkretne przedsięwzięcia, jakie mają być realizowane przez wyżej wskazane komitety. Ustawodawca odsyła ponownie do ustawy z dn. 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i wolontariacie. Przede wszystkim przedsięwzięcia te zgodnie z art. 19b ust. 1, pkt 1 i 5 ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie mają polegać na budowie, rozbudowie lub remoncie dróg, kanalizacji, sieci wodociągowej, budynków oraz obiektów stanowiących własność jednostek samorządu terytorialnego. Komitety aktywności lokalnej różnią się od stowarzyszeń jedynie tym, że po zrealizowaniu celu komitet aktywności lokalnej ulega rozwiązaniu z mocy prawa.

W uzasadnieniu prezydenckiego projektu wskazano, że proponowane zmiany mają iść w kierunku stworzenia nowych form organizacyjnych, oraz mają służyć udoskonaleniu przepisów dotyczących inicjatywy lokalnej. W konsekwencji ma to zaowocować wzmocnieniem skali współpracy jednostek samorządu terytorialnego.

W Sejmie trwają dyskusje nad tym, czy warto wprowadzać nowe formy stowarzyszeń oraz tworzyć nowe podmioty, czy też lepiej pozostać przy tych, które już istnieją i skoncentrować się na wzmocnieniu ich działania. 



Autor:
Maciej Kiełbus

Partner, prawnik w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, specjalizuje się w zakresie prawa administracyjnego, w szczególności prawa samorządowego



Martyna Kabacińska
absolwentka Wydziału Prawa i Administracji UAM, wspiera KN Ad Rem, uczestniczy w inicjatywach związanych z prawem administracyjnym.

TAGI: Projekt prezydencki, Prezydent RP, Nowelizacja, Stowarzyszenia, Samorząd,



Tekst pochodzi z portalu Prawo Dla Samorządu