Ograniczenie dostępu do informacji publicznej

Powszechny dostęp do informacji publicznej gwarantuje wszystkim obywatelom ustawa. Ustawa wprowadza jednak ograniczenia, które służyć mogą nadużywaniu prawa do takiej informacji.

Gwarantowane w art. 2 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej (dalej: u.d.i.p) prawo dostępu posiada pewne ograniczenia. Mają one przeciwdziałać nie tylko możliwości udostępniania szeregu informacji niejawnych lub tajemnic ustawowo chronionych. Ich zadaniem jest także ochrona przed nadużywaniem prawa, które przejawia się między innymi przez kierowanie do organu szeregu wniosków, które paraliżują pracę urzędu.   

Co obejmuje prawo dostępu do informacji publicznej?

Zgodnie z postanowieniem art. 3 ust. 1 u.d.i.p. prawo do informacji publicznej obejmuje uprawnienie do uzyskania informacji publicznej, w tym uzyskania informacji przetworzonej, w takim zakresie, w jakim jest to szczególnie istotne dla interesu publicznego. Obejmuje nadto wgląd do dokumentów urzędowych, dostęp do posiedzeń kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów. W sytuacji, kiedy organ zobowiązany do uzyskania informacji posiada aktualną wiedzę o sprawach publicznych, żądający takiej informacji ma prawo do jej niezwłocznego uzyskania, zgodnie z art. 3 ust. 2 u.d.i.p.

Informacja przetworzona

Jednym z ograniczeń mogących przeciwdziałać nadużywaniu prawa w dostępie do informacji publicznej jest dostęp do informacji przetworzonej, wynikający z art. 3 ust. 1 pkt 1 u.d.i.p. Charakter informacji przetworzonej ma każdy wniosek, którego realizacja wiąże się z koniecznością podejmowania dodatkowych, szczegółowych działań. Mają one na celu udostępnienie informacji w formie i w sposób ściśle wskazany we wniosku, w tym przede wszystkim sięganie do dokumentacji źródłowych, dokonywania analiz treści pod kątem ochrony informacji chronionych prawem, anonimizowanie dokumentów oraz dokonywanie porównań itp.

O tym, kiedy informacja publiczna przetworzona może być udostępniona mówi art. 3 ust. 1 pkt 1 u.d.i.p. Zgodnie z tym przepisem, dostęp do niej uzyskamy wtedy, gdy spełniona jest przesłanka określona w tym przepisie, a mianowicie, gdy informacja jest szczególnie istotna dla interesu publicznego. Nie ulega wątpliwości, że wprowadzenie przez ustawodawcę takiego wymogu działać może na korzyść zobowiązanego do udzielenia informacji. Jest on bowiem często „zasypywany” wnioskami o złożonym i wielowątkowym charakterze, które niejednokrotnie stwarzają konieczność nałożenia olbrzymiego nakładu sił i środków w celu udostępnienia żądanej informacji, co de facto paraliżuje działalność takiej jednostki.

Procedury udostępniania informacji publicznej

W sytuacji otrzymania wniosku o udostępnienie informacji publicznej przetworzonej, następuje ocena, czy jej udostępnienie jest, w myśl art. 3 ust. 1 pkt 1 u.d.i.p., szczególnie istotne dla interesu publicznego. W wyniku dokonanej analizy treści złożonego wniosku i obiektywnego stwierdzenia, że taki interes nie występuje, konieczne jest wezwanie wnioskodawcy w trybie art. 14 ust. 2 u.d.i.p.do wykazania istnienia takiego interesu w ciągu 14 dni od daty powiadomienia.

Milczenie wnioskodawcy we wskazanym terminie, stanowi przesłankę do wydania przez organ (podmiot zobowiązany) decyzji o umorzeniu postępowania o wydanie informacji publicznej. Z kolei ustosunkowanie się do wezwania organu, ale nie wykazanie szczególnego interesu publicznego stanowi przesłankę do wydania decyzji w trybie art. 16 ust. 1 u.d.i.p o odmowie udostępnienia informacji publicznej. 

Joanna Kostrzewska

Partner, radca prawny w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, specjalizuje się w prawie administracyjnym ze szczególnym uwzględnieniem prawa samorządowego

Tekst pochodzi z portalu Prawo Dla Samorządu