Prawo Dla Samorządu

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego ograniczenie działalności gospodarczej z uwagi na jej sezonowy charakter nie oznacza, że radny w ogóle zaprzestał wykorzystywania gminnej nieruchomości.

Omawiana sprawa dotyczyła stosowania art. 24f ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym[1]. Z uzasadnień wyroków sądu I i II instancji wynika, że radna – zarówno przed objęciem mandatu, jak i później – prowadziła działalność gastronomiczną. Istotne jest, że już po rozpoczęciu pełnienia funkcji radnej i w związku z działalnością gospodarczą postanowiła wznieść namiot na fragmentach nieruchomości należących do niej samej, do gminy oraz do Skarbu Państwa.

Burmistrz poinformował radną, że korzysta z nieruchomości gminnej w sposób bezumowny oraz zobowiązał ją do zapłaty odpowiedniego wynagrodzenia, naliczanego aż do usunięcia m.in. wspomnianego namiotu.

Zareagował również organ nadzoru. Po powzięciu informacji o sytuacji radnej, wojewoda zwrócił się do rady miasta o stwierdzenie wygaśnięcia mandatu z uwagi na naruszenie zakazu wykorzystywania mienia komunalnego gminy przy prowadzeniu działalności gospodarczej. Rada miasta podjęła jednak uchwałę o odmowie stwierdzenia wygaśnięcia mandatu. W konsekwencji wojewoda wydał zarządzenie zastępcze. Stwierdził w nim, że radna prowadziła działalność gospodarczą z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy, w tym także w okresie, w którym bezspornie dowiedziała się o tym, że część zajętej przez nią nieruchomości należy do konkretnej jednostki samorządu terytorialnego.

Zarządzenie zostało zaskarżonego do wojewódzkiego sądu administracyjnego zarówno przez radną, jak i radę miejską. Podniesiona argumentacja dotyczyła m.in. okoliczności, jakoby radna przestała w sposób faktyczny prowadzić działalność gospodarczą z wykorzystaniem nieruchomości gminnej, z uwagi na jej sezonowy charakter. Obie skargi zostały oddalone. Wojewódzki sąd administracyjny uznał, że radna – wbrew jej twierdzeniom – prowadziła działalność gospodarczą z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy także wówczas, gdy upłynął ustawowy okres między objęciem mandatu a koniecznością zaprzestania tej działalności. Nie uwzględnił również zarzutu formalnego, dotyczącego podjęcia przez radę uchwały o odmowie stwierdzenia wygaśnięcia mandatu. Sąd nie podzielił stanowiska, jakoby konieczne było jej usunięcie z obrotu prawnego przed wydaniem zarządzenia zastępczego.

Także skargi kasacyjne – złożone zarówno przez radną, jak i radę miasta – zostały oddalone. Naczelny Sąd Administracyjny w pierwszej kolejności stwierdził, że wojewoda może wydać zarządzenie zastępcze nawet wówczas, gdy rada miasta podjęła uchwałę w sprawie braku spełnienia przesłanek wygaśnięcia mandatu radnego. Nie jest do tego niezbędne stwierdzenie nieważności tej uchwały.

Co do meritum sprawy, NSA uznał, że miało miejsce naruszenie prawa uzasadniające wygaśnięcie mandatu. Wskazał, że radnej płynął 3-miesięczny termin na zaprzestanie wykorzystywania mienia komunalnego po objęciu mandatu. Po jego zakończeniu nieruchomość gminna była zajęta w związku z prowadzoną przez radną działalnością gospodarczą. W ocenie Sądu nie obalono skutecznie domniemania – wynikającego z wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji – ciągłości prowadzenia działalności gospodarczej.

Problematyka ograniczeń prowadzenia działalności gospodarczej przez radnych była przedmiotem także innych artykułów na naszym Portalu, w szczególności:

[1] Zgodnie z tym przepisem radni nie mogą prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy, w której radny uzyskał mandat, a także zarządzać taką działalnością lub być przedstawicielem czy pełnomocnikiem w prowadzeniu takiej działalności.

Korzystanie z gminnej nieruchomości może oznaczać pożegnanie z mandatem radnego