Prawo Dla Samorządu

Zdaniem RIO w Opolu gminy będące uczestnikami związku międzygminnego realizującego określone zadania z zakresu gospodarki odpadami komunalnymi nie mogą samodzielnie podejmować uchwał o dopłatach do systemu odpadowego.

Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Opolu uchwałami z dnia 24 stycznia 2023 roku stwierdziło nieważność uchwał dwóch rad gmin w sprawie pokrycia w 2023 roku części kosztów gospodarowania odpadami komunalnymi z dochodów własnych niepochodzących z pobranej opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi z powodu naruszenia art. 6r ust. 2da pkt 1 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (uchwały Kolegium RIO o sygn.. 3/5/2023 oraz 3/6/2023).

RIO badając zgodność z prawem kontrolowanych uchwał stwierdziła, że obie gminy, których rady podjęły kwestionowane uchwały są uczestnikami związku międzygminnego, któremu przekazały realizację zadań odpadowych wynikających z ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.

W konsekwencji RIO uznało, że „zadania związane z gospodarką odpadami komunalnymi na terenie gminy (…) realizuje Związek Międzygminny (…). Powyższe oznacza, iż dochody z tytułu opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi stanowią dochód Związku, który ponosi koszty realizacji zadań mieszczących się w katalogu zadań z zakresu gospodarki odpadami komunalnymi na terenie Gminy (…)”. Tym samym w ocenie RIO „brak jest podstaw prawnych do podjęcia przez Radę Miejską w (…) uchwały w sprawie pokrycia w 2023 roku części kosztów gospodarowania odpadami komunalnymi z dochodów własnych niepochodzących z pobranej opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Oznacza to, iż uchwała (…) w sprawie pokrycia w 2023 roku części kosztów gospodarowania odpadami komunalnymi z dochodów własnych niepochodzących z pobranej opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi w sposób istotny narusza art. 6r ust. 2da pkt 1 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach”.

Z oboma rozstrzygnięciami Kolegium RIO w Opolu należy się w pełni zgodzić, aczkolwiek ich uzasadnienie pozostawia pewien niedosyt. Brakuje w nim bowiem wyraźnego określenia skutku uczestnictwa gminy w związku międzygminnym, w tym rozłączności zadań i kompetencji służących ich realizacji w relacji związek – gmina. Z chwilą skutecznego przystąpienia gminy do związku międzygminnego organy gminy tracą wszelkie kompetencje związane z realizacją zadań będących statutowymi zadaniami związku. Gmina nie może tych zadań realizować równolegle w samodzielny sposób. Organy stanowiące gminy nie mogą także podejmować uchwał związanych z realizacją tych zadań.

Ewentualne wsparcie finansowe ze strony gminy w zakresie realizacji statutowych zadań związku powinno następować na zasadach określonych w statucie danego związku, którego elementem obligatoryjnym są zasady udziału w kosztach wspólnej działalności, zyskach i pokrywania strat związku. To zgromadzenie związku mogłoby postanowić o przeznaczeniu środków pochodzących od gmin członkowskich na dofinansowanie związkowego systemu odpadowego poprzez podjęcie uchwały na podstawie art. 6r ust. 2 da ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.

Gminy związkowe nie mogą samodzielnie dopłacać do systemu odpadowego