Prawo Dla Samorządu

Ustawa o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności[1] nałożyła na sprzedawców żywności szereg obowiązków, mających na celu przeciwdziałanie marnowaniu żywności. Przepisy ustawy nie zawierają jednak jednoznacznej odpowiedzi, kiedy żywność należy zakwalifikować jako zmarnowaną, a w jakich przypadkach stanowi ona odpad.

W kontekście powyższego problemu warto zwrócić uwagę na wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie[2], przedstawiający sposób interpretacji ustawowej definicji marnowania żywności, zawartej w art. 2 pkt 1 ustawy. Zgodnie z tym przepisem jest to wycofywanie z etapu dystrybucji żywności, spełniającej wymogi prawa żywnościowego, w szczególności ze względu na zbliżający się upływ terminu przydatności do spożycia lub daty minimalnej trwałości lub ze względu na wady wyglądu tych środków spożywczych albo ich opakowań i przeznaczanie ich do unieszkodliwiania jako odpady.

Regulacja ta oznacza, że do marnowania żywności dochodzi wtedy, gdy żywność nadal „nadaje się do spożycia”, niemniej zostaje wycofana z obrotu, w tym m.in. na zbliżający się termin przydatności (minimalnej trwałości), czy uszkodzenie opakowania.

Sąd administracyjny zwrócił uwagę, że nie jest marnowaniem żywności wycofanie z obrotu środków spożywczych po upływie daty ich minimalnej trwałości lub terminu przydatności do spożycia. Wycofanie „przeterminowanego” produktu stanowi obowiązek, który wynika z art. 52 ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia[3]. Jak wskazał WSA cyt.: „Językowe dyrektywy wykładni prowadzą do jednoznacznej, nie budzącej żadnych wątpliwości konkluzji, że marnowaniem w rozumieniu definicji ustawowej jest wycofywanie z etapu dystrybucji tylko i wyłącznie takiej żywności, która w tym momencie czasowym (w momencie wycofywania z etapu dystrybucji) spełnia wymogi prawa żywnościowego.”

Wykładnia językowa art. 2 pkt 1 ustawy jest wystarczająca do odkodowania definicji marnowana żywności, a przepis ten nie może podlegać interpretacji rozszerzającej. W szczególności wykładnia celowościowa (uwzględniająca konieczność realnego przeciwdziałania marnowaniu żywności) nie może służyć podważeniu literalnego brzemienia ww. przepisu. Sąd administracyjny trafnie zaznaczył, że cyt.: „W ocenie Sądu jest to jednak problem wadliwej legislacji, której skutki nie mogą być przerzucane na przedsiębiorców.”

Tym samym, w ocenie Sądu przedsiębiorca prawidłowo zakwalifikował „przeterminowane” produkty spożywcze jako odpad i nie naruszył obowiązków wynikających z ustawy, a tym samym nie było podstaw do wydania przez Lubelskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska zarządzenia pokontrolnego i zobowiązania przedsiębiorcy do skorygowania sprawozdania o marnowanej żywności.

WSA w Lublinie uchylił zaskarżone zarządzenie pokontrolne. Wyrok jest prawomocny.

[1] Ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1645) [dalej jako: ustawa].

[2] Wyrok WSA w Lublinie z 31.05.2022 r., II SA/Lu 71/22, LEX nr 3360263.

[3] Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2132).

Zmarnowana żywność czy odpad?