Prawo Dla Samorządu

Listy poparcia dla kandydatów do Krajowej Rady Sądownictwa wchodzą w zakres publicznego prawa podmiotowego do informacji publicznej.

Odmowa udostępnienia informacji publicznej

Wnioskiem z dnia 25 stycznia 2018 roku skarżąca wystąpiła do Kancelarii Sejmu RP [dalej: Kancelaria Sejmu, organ] o udostępnienie informacji publicznej w postaci załączników do zgłoszeń kandydatów do Krajowej Rady Sądownictwa [dalej: KRS], tj. wykazów obywateli popierających dane zgłoszenie i/lub wykazu sędziów popierających dane zgłoszenie.

Decyzją z 27 lutego 2018 r. Szef Kancelarii Sejmu odmówił udostępnienia informacji publicznej.

W skutek rozpoznania skargi na tę decyzję Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie [dalej: WSA, sąd pierwszej instancji], wyrokiem z dnia 29 sierpnia 2018 r. (sygn. II SA/Wa 484/18) uchylił decyzję Szefa Kancelarii Sejmu w części odmawiającej udostępnienia załączników do zgłoszeń kandydatów na członków KRS obejmujących wykazy sędziów popierających zgłoszenia. Sąd wskazał, że udostępnienie powinno nastąpić po uprzedniej anonimizacji numeru ewidencyjnego PESEL sędziego.

Naczelny Sąd Administracyjny [dalej: NSA] wyrokiem z 28 czerwca 2019 r. (sygn. I OSK 4282/18) oddalił skargę kasacyjną Szefa Kancelarii Sejmu RP, co spowodowało uprawomocnienie się wyroku WSA z 29 sierpnia 2018 r. NSA wskazał na brak istnienia w systemie prawnym wyraźnej normy materialnoprawnej stanowiącej podstawę odmowy udostępnienia wskazanej informacji publicznej.

Kancelaria Sejmu pomimo uprawomocnienia się wyroku WSA, nadal nie udostępniła skarżącej wnioskowanej informacji publicznej.

Postępowanie w sprawie bezczynności

Skarżąca, 19 lipca 2019 r., złożyła do WSA kolejną skargę na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania przez Kancelarię Sejmu w sprawie udostępnienia informacji publicznej.

Zdaniem Skarżącej, Kancelaria Sejmu zobowiązana była, od 28 czerwca 2019 r., tj. dnia wydania wyroku przez NSA, a więc uprawomocnienia się wyroku WSA, do niezwłocznego udostępnienia informacji publicznej. Żądana informacja, zgodnie z art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U. z 2022 r. poz. 902) w zw. z art. 202b Regulaminu Sejmu, powinna zostać udostępniona „bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku”. W ocenie Skarżącej, orzeczeniem, które uchyliło decyzję Szefa Kancelarii Sejmu jest wyrok WSA w Warszawie, zawierający wszystkie niezbędne wytyczne dotyczące udostępnienia załączników do zgłoszeń. Tym samym, zdaniem Skarżącej, organ w sposób rażący naruszył przepisy prawa, nie wykonując prawomocnego orzeczenia WSA.

W odpowiedzi na skargę, Kancelaria Sejmu wniosła o jej oddalenie. W uzasadnieniu wskazał, że prawomocne uchylenie decyzji Szefa Kancelarii, oznacza że organ zobowiązany jest ponownie rozpoznać wniosek z dnia 25 stycznia 2018 r. o udostępnienie informacji publicznej. W ocenie organu, termin 14-dniowy, powinien być liczony od dnia doręczenia wyroku NSA z 28 czerwca 2019 r. wraz z uzasadnieniem, co oznacza że ostatnim dniem terminu na rozpoznanie wniosku był 30 lipca 2019 r.

WSA wyrokiem z dnia 2 października 2019 r. (sygn. II SAB/Wa 550/19) uznał, że skarga zasługuje na uwzględnienie. Zdaniem Sądu termin obligujący organ do rozpoznania sprawy upłynął w dniu 12 lipca 2019 r., a więc skarga na bezczynność z dnia 19 lipca 2019 r. została skierowana do Sądu już po upływie wskazanego terminu. Sąd zobowiązał Kancelarię Sejmu do rozpatrzenia wniosku w terminie 14 dni od doręczenia prawomocnego wyroku wraz z aktami sprawy.

Skarga kasacyjna Kancelarii Sejmu

Skargę kasacyjną od ww. wyroku złożyła Kancelaria Sejmu, wnosząc o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. Organ wniósł również o zawieszenie postępowania, w związku z faktem, że rozstrzygnięcie sprawy zależy od wyniku innych toczących się postępowań, m.in. postępowania wszczętego przez Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych [dalej: Prezes UODO], postanowieniem z dnia 29 lipca 2019 r., w ramach którego wydane zostało postanowienie zobowiązujące Kancelarię Sejmu do ograniczenia przetwarzania danych osobowych sędziów zawartych w wykazach sędziów popierających zgłoszenia kandydatów do Krajowej Rady Sądownictwa, poprzez nakaz powstrzymania się od ich upubliczniania oraz udostępnienia w jakiejkolwiek formie innym podmiotom do czasu wydania decyzji kończącej postepowanie w niniejszej sprawie oraz postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym (sygn. K 21/19) o stwierdzenie, że przepis art. 11c ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa[1], rozumiany w ten sposób, że przepis ten nie zakazuje udzielenia informacji publicznej w postaci wykazu sędziów popierających zgłoszenie kandydata na członka KRS wybieranego spośród sędziów jest niezgodny z Konstytucją.

NSA uznał, że nie było podstaw do uwzględnienia skargi kasacyjnej Kancelarii Sejmu. W ocenie Sądu również zawieszenie postępowania sądowoadministracyjnego nie było niezbędne do czasu prawomocnego zakończenia postępowania w sprawie zobowiązania organu do ograniczenia przetwarzania danych osobowych, ponieważ dotyczy ono przetwarzania danych osobowych, a nie dostępu do informacji publicznej.

Sąd ten nie podzielił argumentu, że wszczęcie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym może być podstawą zawieszenia postępowania. NSA wskazał, że faktem powszechnie znanym jest, że Trybunał Konstytucyjny rozpoznaje sprawy opieszale, a niektóre wnioski czekają na orzeczenie ponad 5 lat. W sprawach z dostępu do informacji publicznej duże znaczenie posiada jak najszybsze otrzymanie przez wnioskodawcę żądanej informacji, stąd zawieszenie postępowania i czekanie na orzeczenia Trybunału oznacza znaczne, nawet wieloletnie przedłużenie postępowania. NSA wskazał również, że w Trybunale Konstytucyjnym pojawiły się osoby powołane na stanowisko sędziego z naruszeniem przepisów Konstytucji. Obecność w składzie Trybunału, nieprawidłowo powołanych sędziów powoduje, że został on „niejako „zainfekowany” bezprawnością, a zatem utracił w sensie materialnym zdolność do zgodnego z prawem orzekania”. Oba argumenty przemawiają za tym, że zawieszenie postępowania, jest obarczone zbyt dużym ryzykiem, aby Sąd mógł oczekiwać na orzeczenie Trybunału.

W ocenie NSA, uzasadniony jest natomiast zarzut naruszenia przez WSA art. 286 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2022 r. poz. 329) poprzez jego niezastosowanie i błędne uznanie, że termin załatwienia sprawy przez organ, w tym przypadku rozpoznanie wniosku o udostępnienie informacji publicznej, rozpoczął bieg w dniu 28 czerwca 2019 r. Termin do załatwienia sprawy przez organ liczy się od dnia doręczenia akt organowi. Oznacza to, że określony termin 14-dniowy do rozpoznania wniosku skarżącej o udostępnienie informacji publicznej upłynął w dniu 19 sierpnia 2019 r.

Zdaniem NSA, podkreślenia wymaga fakt, że sąd pierwszej instancji mimo nieprawidłowego określenia daty, od której organ był w bezczynności, prawidłowo uznał, że Kancelaria Sejmu znajduje się w stanie bezczynności i nakazał rozpatrzenie wniosku w terminie 14 dni od daty doręczenia prawomocnego wyroku wraz z aktami sprawy.

Skarga kasacyjna

Skargę kasacyjną od wyroku złożyła również skarżąca, w części stwierdzającej, że bezczynność organu nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa, domagając się uchylenia zaskarżonego wyroku w zaskarżonej części, rozpoznanie skargi w tym zakresie poprzez stwierdzenie, że bezczynność organu miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa oraz wymierzenie organowi grzywny w maksymalnej wysokości.

Naczelny Sąd Administracyjny oddalił tę skargę. W ocenie Sądu nie pozostawia wątpliwości fakt, że w sprawie przekroczony został termin na rozpatrzenie wniosku Skarżącej. Przekroczenie terminu nie było jednak znaczne i wynikało z błędnego przekonania organu, że postanowienie Prezesa UODO uniemożliwiało udostępnienie skarżącej żądanych informacji. Taka błędna interpretacja organu, nie była nacechowana złą wolą, a więc nie można przypisać mu rażącego naruszenia prawa. Zasadnie więc, w opinii Sądu, WSA oddalił skargę w zakresie wymierzenia organowi grzywny z tytułu bezczynności.

[1] Ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o Krajowej Radzie Sądownictwa (Dz. U. z 2021 r. poz. 269).

Dostęp do informacji publicznej w Kancelarii Sejmu