Prawo Dla Samorządu

Prawodawca zdecydował się na wprowadzenie jednolitych standardów, dotyczących przeprowadzenia procedury utraty statusu odpadów dla odpadów powstających z energetycznego spalania paliw. 1 grudnia 2022 r. weszło w życie Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska, które określa szczegółowe warunki utraty statusu odpadów dla odpadów powstających w procesie energetycznego spalania paliw[1], tj. wskazanych w Rozporządzeniu odpadów, należących do grupy odpadów powstałych z procesów termicznych.

Rozporządzenie dotyczy wymienionych w nim rodzajów odpadów, które powstają „na bieżąco”, czyli tych, które będą powstawać po wejściu w życie Rozporządzenia. Przy czym, uzasadnienie do projektu omawianego Rozporządzenia wprost wskazuje, że cyt.: „Posiadacz odpadów powstających w procesie energetycznego spalania paliw w drodze utraty statusu odpadów może zagospodarować wytwarzane na bieżąco odpady, jak i odpady zdeponowane na składowiskach.” Oznacza to, że Rozporządzenie dotyczy również odpadów, które zostały uprzednio wytworzone i znajdują się na składowiskach odpadów.

Utrata statusu odpadów może nastąpić po spełnieniu łącznie warunków wskazanych w Rozporządzeniu, tj.:

1. poddaniu odpadów powstających w procesie energetycznego spalania paliw procesowi odzysku R5 (recykling lub odzysk innych materiałów nieorganicznych) lub R12 (wymiana odpadów w celu poddania ich któremukolwiek z procesów wymienionych w pozycji R1-R11, wskazanych w załączniki nr 1 do ustawy o odpadach[2]),

2. materiały lub produkty, które powstały w wyniku przeprowadzenia ww. procesu odzysku zostaną wykorzystane do produkcji lub wykonania:

cementu, betonu i spoiw, podbudów, kruszyw, mieszanek związanych i niezwiązanych, robót ziemnych, lub
gipsu syntetycznego wykorzystywanego do produkcji materiałów budowlanych, lub
nawozów i środków wspomagających uprawę roślin,

3. powstałe materiały i produkty spełnią wskazane w Rozporządzeniu minimalne kryteria jakościowe,[3]

4. jak również nie spowodują bezpośredniego zagrożenia szkodą w środowisku lub szkody w środowisku[4],

5. pobrana[5] próbka danej partii odpadów[6] została przebadana przez laboratorium posiadające odpowiednią akredytację, w celu potwierdzenia spełnienia minimalnych kryteriów jakościowych.

Potwierdzeniem, że ww. warunki zostały spełnione jest oświadczenie o zgodności z warunkami utraty statusu odpadów[7], sporządzone przez posiadacza odpadów powstających w procesie energetycznego spalania paliw odrębnie dla każdej partii materiałów lub produktów[8].

Regulacje przejściowe wskazują ponadto, że niektóre obowiązki wejdą w życie w późniejszym terminie. Zgodnie z § 6 Rozporządzenia dodatkowe wymogi będą obowiązywały po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia Rozporządzenia, tj. z dniem 17 maja 2023 r. Wspomnianymi obowiązkami, mającymi na celu wykazanie zgodności z warunkami utraty statusu odpadów, które zostaną nałożone na posiadacza odpadów powstających w procesie energetycznego spalania paliw od ww. dnia, będzie prowadzenie systemu gospodarowania, obejmującego co najmniej zbiór udokumentowanych procedur dotyczących:

monitorowania procesów i technik przetwarzania odpadów powstających w procesie energetycznego spalania paliw,
monitorowania zgodności materiałów lub produktów powstałych w wyniku procesu odzysku za zgodność z minimalnymi kryteriami jakościowymi,
planowanego wykorzystania materiałów lub produktów powstałych w procesie odzysku,
przeglądu i usprawnienia systemu gospodarowania,
szkolenia personelu.

Rozporządzenie umożliwia gospodarcze wykorzystanie nie tylko odpadów „na bieżąco” powstających w procesie energetycznego spalania paliw, ale także odpadów już wytworzonych, które zostały umieszczone na składowiskach. Tak szerokie określenie zakresu odpadów, które mogą utracić ten status i zostać gospodarczo wykorzystane, może przyczynić się do zmniejszenia ilości składowanych odpadów, jak również do redukcji kosztów związanych z zakupem surowców naturalnych, które mogą zostać zastąpione przez materiały lub produkty, powstałe w ramach przeprowadzenia procedury utraty statusu odpadów.

Zgodnie z art. 14 ust. 1 pkt 2 uo określone rodzaje odpadów przestają być odpadami, jeżeli na skutek poddania ich recyklingowi lub innemu odzyskowi spełniają szczegółowe warunki utraty statusu odpadów, które są określone w przepisach wykonawczych, wydanych na podstawie art. 14 ust. 1a uo. Takim aktem wykonawczym jest Rozporządzenie, zatem spełnienie warunków w nim wskazanych umożliwia utratę statusu odpadów przez odpady powstające w procesie energetycznego spalania paliw. Należy także mieć na uwadze, że przedmioty lub substancje, które utraciły status odpadów, gdy są po raz pierwszy używane (w przypadku, gdy nie zostały wprowadzone do obrotu) lub wprowadzane do obrotu powinny spełniać określone w Rozporządzeniu warunki utraty statusu odpadów.

[1] Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 27 października 2022 r. w sprawie określenia szczegółowych warunków utraty statusu odpadów dla odpadów powstających w procesie energetycznego spalania paliw (Dz. U. poz. 2330).

[2] Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 699 z późn. zm.) [dalej jako: uo].

[3] W odniesieniu do nawozów i środków wspomagających uprawę roślin Rozporządzenie (§ 3 pkt 3 lit. c) odsyła do wymagań określonych przez przepisy o nawozach i nawożeniu dla nawozów lub środków wspomagających uprawę roślin lub rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1009 z dnia 5 czerwca 2019 r. ustanawiającego przepisy dotyczące udostępniania na rynku produktów nawozowych UE, zmieniającego rozporządzenia (WE) nr 1069/2009 i (WE) nr 1107/2009 oraz uchylającego rozporządzenie (WE) nr 2003/2003 (Dz. Urz. UE L 170 z 25.06.2019, str. 1, z późn. zm. 3 ).

[4] W rozumieniu przepisów ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (Dz. U. z 2020 r. poz. 2187).

[5] Metoda poboru próbek powinna spełniać co najmniej wymagania normy PN-EN 14899 (§ 4 ust. 3).

[6] Partią odpadów jest jednorodna masa odpadów poddana procesowi odzysku i przeznaczona do oceny zgodności z warunkami utraty statusu odpadów, o których mowa w § 3 Rozporządzenia (§ 2 pkt 3 Rozporządzenia).

[7] Wzór oświadczenia określa załącznik nr 4 do Rozporządzenia.

[8] Partią materiałów i produktów są materiały lub produkty powstałe w wyniku procesu odzysku danej partii odpadów, które spełniają warunki utraty statusu odpadów, o których mowa w § 3 Rozporządzenia (§ 2 pkt 4 Rozporządzenia).

Utrata statusu odpadów dla odpadów z procesu energetycznego spalania paliw