Prawo Dla Samorządu

Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej pracuje nad projektem ustawy o aktywności zawodowej, który w październiku trafił do konsultacji społecznych. Jak stwierdził resort, „niezbędne jest wprowadzenie zmian w działaniach urzędów pracy dostosowujących je do sytuacji na rynku pracy”.

Jednym z rozwiązań ma być postulowane już od wielu lat rozdzielnie statusu osoby bezrobotnej od możliwości uzyskania ubezpieczenia zdrowotnego. Jak wskazano w uzasadnieniu projektu, większość zarejestrowanych w urzędach pracy bezrobotnych nie jest zainteresowana podjęciem pracy, a właśnie dostępem do świadczeń. Zastępczo proponowane jest wprowadzenie ubezpieczenia zdrowotnego dla osoby nie mającej innego tytułu do ubezpieczenia, np. zgłoszenie poprzez innego członka rodziny. W ten sposób osoby zainteresowane świadczeniem zdrowotnym będą składały wniosek do ZUS, natomiast w urzędach pracy rejestrowane będą osoby faktycznie zainteresowane podjęciem zatrudnienia.

Szereg projektowanych zmian ma na celu ułatwienie kontaktu bezrobotnych z urzędem pracy.

Przede wszystkim planuje się zamianę właściwości urzędu pracy. Obecnie jest nim urząd pracy właściwy ze względu na miejsce zameldowania. Tymczasem projektowane przepisy przewidują, by właściwy był urząd pracy ze względu na miejsce zamieszkania bezrobotnego. Proponuje się też przejście na cyfrowe usługi realizowane na rzecz klientów urzędów pracy, które będą umożliwiały dokonywanie wszelkich czynności za pośrednictwem portalu praca.gov.pl. Portal będzie umożliwiał m.in. sprawdzenie posiadanego statusu, wyboru i odbycia szkolenia, sprawdzenie ofert pracy czy zdalny kontakt z doradcą.

Inne istotne zmiany dotyczą modyfikacji istniejących form pomocy.

Resort zrezygnuje ze zlecania działań aktywizacyjnych przez marszałków województw, bonu zatrudnieniowego czy Programu Aktywizacja i Integracja. W miejsce obecnie praktycznie niewykorzystywanej pożyczki szkoleniowej zostanie wprowadzona pożyczka edukacyjna z możliwością umorzenia 20% kwoty pożyczki. Projekt przewiduje też skrócenie czasu odbywania stażu przez bezrobotnych, który obecnie nie cieszy się zainteresowaniem ze strony bezrobotnych ze względu na wynagrodzenie odbiegające od stawek rynkowych. Zmieniony zostanie też wiek niepełnosprawnego dziecka uprawniający do refundacji kosztów opieki. W obecnym stanie prawnym refundacja dotyczy opieki nad dzieckiem do lat 7, natomiast, po zmianie będzie dotyczyła dzieci do 18. roku życia.

Nową formą pomocy ma być m.in. bon na podjęcie kształcenia ustawicznego do wysokości przeciętnego wynagrodzenia, który będzie można wykorzystać na usługi rozwojowe z oferty znajdującej się w Bazie Usług Rozwojowych. Dla bezrobotnych, wobec których niezbędne będzie kompleksowe wsparcie, przewidziany jest pakiet aktywizacyjny łączący kilka form pomocy. Ma on na celu umożliwić długotrwale bezrobotnym powrót i utrzymanie się na rynku pracy. Powiatowe urzędy pracy ponadto uzyskają możliwość zlecania działań w zakresie reintegracji społecznej na rzecz takich osób – działania będą zlecane klubom integracji społecznej i innym instytucjom prowadzącym działalność na rzecz integracji zawodowej i społecznej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym.

W celu skutecznej realizacji form pomocy planowane jest ponadto wzmocnienie roli doradców zawodowych - poza obowiązkiem przeprowadzenia rozmowy z każdą osobą rejestrującą się w urzędzie pracy, będą mogli realizować poradnictwo również dla osób niezarejestrowanych.

Zmianie ulegnie również zasiłek dla bezrobotnych. Aktualnie podstawą do przyznania zasiłku dla bezrobotnych jest kwota co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę, od której istnieje obowiązek opłacania składki na Fundusz Pracy. Po wprowadzeniu w życie nowej ustawy, ma to być połowa minimalnego wynagrodzenia za pracę, od której również będzie istniał obowiązek opłacania składki na Fundusz Pracy. Bez zmian pozostają natomiast warunki konieczne do uzyskania prawa do zasiłku czy okresy pobierania zasiłku.

Co dla pracodawców?

Przede wszystkim zmniejszenie obciążeń biurokratycznych poprzez chociażby usprawnienie składania ofert pracy czy rezygnację z ograniczenia dla pracodawców w zakresie wyboru powiatowego urzędu pracy, z którym chcą współpracować. Wprowadzona zostanie też możliwość uzyskania premii w wysokości 500 zł, za każdy pełen miesiąc programu stażu zrealizowany dla każdego skierowanego bezrobotnego, pod warunkiem, że bezrobotny w terminie 12 miesięcy od jego ukończenia uzyska dokument potwierdzający nabycie wiedzy i umiejętności. Pracodawcy będą mogli też skorzystać z przyznawanego przez starostę grantu za zatrudnienie skierowanego bezrobotnego opiekuna osoby niepełnosprawnej.

Projekt zawiera wiele zmian, nie dziwi to jednak biorąc pod uwagę, że obecne przepisy regulujące działalność urzędów pracy powstały aż 18 lat temu, a sam rynek boryka się z coraz większą liczbą problemów: sytuacją demograficzną Polski, napływem obywateli Ukrainy czy niskim poziomem kształcenia ustawicznego. Ustawa ma wejść w życie 1 stycznia 2023 r.

Projekt ustawy o aktywności zawodowej - jakie są przewidywane zmiany dla pracodawców, a jakie dla bezrobotnych