WSA w Białymstoku uchylił opłatę podwyższoną za pozbycie się opon w obrębie parku narodowego

Składowanie odpadów jest inną czynnością niż ich przetwarzanie – orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku, odwołując się do definicji przetwarzania odpadów z art. 3 ust. 1 pkt 21 ustawy o odpadach.

Na przełomie września i października br. media obiegła wiadomość o wymierzeniu opłaty podwyższonej przedsiębiorcy, który przekazał fundacji zużyte opony celem budowy parku permakulturowego, w wysokości przewyższającej milion złotych. WSA w Białymstoku w dniu 12.10.2022 r.[1] uchylił obie decyzje o wymierzeniu sankcji, wskazując w uzasadnieniu na szereg uchybień, których dopuściły się organy.

 

Stan faktyczny

W stanie faktycznym tej sprawy przedsiębiorca przekazał fundacji zużyte opony (odpady) w ilości 4800 kg. Fundacja nie posiadała zezwolenia na zbieranie odpadów, jak również zezwolenia na przetwarzanie odpadów. Marszałek Województwa i Samorządowe Kolegium Odwoławcze przyjęły, że odpady przekazano nieuprawnionemu podmiotowi, a odpowiedzialność za ich prawidłowe zagospodarowanie nadal ciążyła na przedsiębiorcy, który był także podmiotem obowiązanym do poniesienia opłaty za składowanie oraz opłaty podwyższonej z tytułu pozbycia się odpadów w obrębie parku narodowego.

 

Wykładnia pojęcia „składowanie odpadów”

WSA w Białymstoku, uzasadniając uchylenie obu decyzji, wskazał, że organy nie ustaliły rozumienia kluczowego pojęcia „składowania odpadów”. W ocenie Sądu organy powinny przedstawić interpretację tego pojęcia i wykazać, że doszło do składowania odpadów. WSA powiązał zatem możliwość wymierzenia opłaty podwyższonej z art. 293 ust. 4 pkt 2 POŚ[2] z cyt. „/…/ czynnością składowania odpadów będącej wynikiem pozbycia się odpadów na terenach parków narodowych i rezerwatów przyrody.”

 

Sąd ten przedstawił sposób rozumienia ww. pojęcia, wskazując, że cyt. „/…/ składowanie odpadów stanowi inną czynność niż przetwarzanie odpadów (tzn. zgodnie z art. 3 pkt 21 odzysk czy unieszkodliwianie). (…) Przeciwnie, składowanie odpadów należy uznać za czynność dotyczącą odpadów, niemającą na celu ich przetwarzania w jakikolwiek sposób. Relację między składowaniem odpadów a ich przetwarzaniem należy więc określić jako alternatywę rozłączną, tzn. jeżeli ma miejsce przetwarzanie odpadów (poprzez odzysk lub unieszkodliwianie) to nie ma miejsca składowanie odpadów.”

 

Krótkiego odniesienia wymaga ww. stanowisko WSA. Przedstawiona wykładnia pojęcia „składowanie odpadów” i przyjęcie, że nie jest to proces przetwarzania odpadów może budzić wątpliwości. Art. 3 ust. 1 pkt 21 ustawy o odpadach[3] stanowi, że przetwarzaniem odpadów jest ich unieszkodliwianie[4], a załącznik nr 2 do ustawy o odpadach jako jeden z procesów unieszkodliwiania odpadów wskazuje na ich składowanie. Wydaje się zatem, że przyjęta przez Sąd wykładnia tego pojęcia pomija treść ww. załącznika nr 2.

 

Naruszenie przepisów postępowania

Sąd argumentował nadto zasadność uchylenia obu decyzji naruszeniem przepisów postępowania, w tym brakiem ustosunkowania się przez organy do twierdzeń przedsiębiorcy, jak również odwołał się do zakwalifikowania przez wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska wykorzystania przez fundację opon jako zbierania i przetwarzania odpadów bez wymaganego zezwolenia. W ocenie WSA ta sama czynność została odmiennie oceniona, tj. jako przetwarzanie odpadów i ich składowanie, dlatego przy ponownym rozpatrzeniu sprawy organy powinny wziąć pod uwagę także tę okoliczność, jak również stwierdzić czy miało miejsce składowanie odpadów.

 

Podsumowując, brak przeanalizowania przez organy czy doszło do składowania odpadów stanowił zasadniczy argument, przemawiający za uchyleniem obu decyzji. Pozostałe naruszenia, w tym brak ustosunkowania się do twierdzeń przedsiębiorcy, dodatkowo przesądziły w ocenie WSA o zasadności uchylenia tych decyzji.

 

Zdanie odrębne

Jeden z sędziów nie zgodził się z tym rozstrzygnięciem. W zdaniu odrębnym wskazano, że na przedsiębiorcy ciąży obowiązek znajomości przepisów prawa, regulujących prowadzoną działalność, jak również zaznaczono, że w stanie faktycznym doszło do składowania odpadów w miejscu do tego nieprzeznaczonym (umieszczenia odpadów na terenie parku narodowego), a organy w sposób prawidłowy wymierzyły opłatę podwyższoną.

 

Wyrok jest nieprawomocny.

 

 

---

[1] Wyrok WSA w Białymstoku z 12.10.2022 r., II SA/Bk 447/22, LEX nr 3432318.

[2] Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1973 z późn. zm.) [dalej jako POŚ].

[3] Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 699 z późn. zm.) [dalej jako uo].

[4] Art. 3 ust. 1 pkt 30 uo definiuje unieszkodliwianie jako proces niebędący odzyskiem, nawet jeżeli wtórnym skutkiem takiego procesu jest odzysk substancji lub energii.

Dagmara Czajka

Radca prawny w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, specjalizuje się w prawie administracyjnym ze szczególnym uwzględnieniem prawa samorządowego

Tekst pochodzi z portalu Prawo Dla Samorządu