Prawo Dla Samorządu

Czy gminy mogą wprowadzać w planach miejscowych nakazy doprowadzenia wody i odprowadzenia ścieków komunalnych z objętych planem nieruchomości do sieci wodociągowo-kanalizacyjnej? Czy mogą wprost zakazać realizacji studni i szamb w planach miejscowych? Na te i podobne pytania znajdziecie Państwo odpowiedzi w poniższym artykule.

Gdy nie ma sieci wod-kan

Zacznijmy od wskazania, że zgodnie z § 26 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1225), działka budowlana przewidziana pod zabudowę budynkami przeznaczonymi na pobyt ludzi powinna mieć zapewnioną możliwość przyłączenia uzbrojenia działki lub bezpośrednio budynku do sieci wodociągowej, kanalizacyjnej, elektroenergetycznej i ciepłowniczej, a dla budynków wymienionych w § 56 - także telekomunikacyjnej. Ust 3 przewiduje, że w razie braku warunków przyłączenia sieci wodociągowej i kanalizacyjnej działka budowlana może być wykorzystana pod zabudowę budynkami przeznaczonymi na pobyt ludzi, pod warunkiem zapewnienia możliwości korzystania z indywidualnego ujęcia wody, a także zastosowania zbiornika bezodpływowego lub przydomowej oczyszczalni ścieków, jeżeli ich ilość nie przekracza 5 m3 na dobę (jeżeli ilość ścieków jest większa od 5 m3, to ich gromadzenie lub oczyszczanie wymaga pozytywnej opinii właściwego terenowo inspektora ochrony środowiska).

Z kolei art. 5 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1297 z późn. zm.) zwanej dalej także „ucpg” nakłada na właścicieli nieruchomości obowiązek przyłączenia nieruchomości do istniejącej sieci kanalizacyjnej lub, w przypadku gdy budowa sieci kanalizacyjnej jest technicznie lub ekonomicznie nieuzasadniona, wyposażenia nieruchomości w zbiornik bezodpływowy nieczystości ciekłych lub w przydomową oczyszczalnię ścieków bytowych, spełniające wymagania określone w przepisach odrębnych. Przepis ten stanowi jednocześnie, że przyłączenie nieruchomości do sieci kanalizacyjnej nie jest obowiązkowe, jeżeli nieruchomość jest wyposażona w przydomową oczyszczalnię ścieków spełniającą wymagania określone w przepisach odrębnych. Na gruncie przytoczonego przepisu przyjmuje się jednolicie, że właściciel nieruchomości ma prawo i jednocześnie obowiązek jej wyposażenia w zbiornik bezodpływowy lub przydomową oczyszczalnię ścieków zarówno w sytuacji, gdy budowa kanalizacji nie jest uzasadniona jak i w sytuacji, gdy jest ona uzasadniona, ale sieć taka nie została jeszcze zrealizowana[1].

Z powyższych przepisów płynie wniosek, że jeśli na danym terenie nie ma sieci wodociągowo-kanalizacyjnej, to przepisy te gwarantują właścicielowi nieruchomości możliwość zastosowania rozwiązań tymczasowych. Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego muszą być zgodne z przytoczonymi powyżej przepisami.

Plan nie może nakazywać odprowadzania ścieków do sieci, jeśli takowa nie istnieje

W związku z powyższym, w najnowszym orzecznictwie sądów administracyjnych podkreśla się, że miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego [dalej MPZP], który przeznacza dany teren pod budownictwo mieszkaniowe powinien jednocześnie zapewnić możliwość zaopatrzenia go w wodę i odprowadzenia ścieków komunalnych. Przeznaczenie danego terenu pod budownictwo mieszkaniowe, bez jednoczesnego zapewnienia możliwości zaopatrzenia w wodę i odprowadzenia ścieków do czasu realizacji sieci jest niedopuszczalne (por. wyrok NSA z dnia 1 czerwca 2012 r., sygn. akt II OSK 684/12, wyrok WSA w Poznaniu z dnia 28 maja 2021 r., sygn. akt II SA/Po 157/21, wyrok WSA w Poznaniu z dnia 21 lipca 2021 r., sygn. akt II SA/Po 156/21 (nieprawomocny), wyrok WSA w Poznaniu z dnia 12 sierpnia 2021 r., sygn. akt II SA/Po 158/21 (nieprawomocny), wyrok WSA w Krakowie z dnia 04 stycznia 2022 r., sygn. akt II SA/Kr 1092/21 (nieprawomocny). Przyjmuje się, że nieważne są postanowienia planów miejscowych, których skutkiem jest, że do czasu budowy sieci wodociągowo-kanalizacyjnej nie jest możliwe korzystanie z prywatnego ujęcia wody czy zbiornika bezodpływowego.

Należy zatem przyjąć, że co do zasady niedopuszczalne jest wprowadzenie w planach miejscowych uchwalanych dla obszarów nie w pełni skanalizowanych i zaopatrzonych w sieć wodociągową zakazu zaopatrywania terenów budownictwa mieszkaniowego w bezodpływowy zbiornik ścieków, przydomowe oczyszczalnie ścieków oraz indywidualne ujęcia wody. Co więcej, wskazuje się, że ucpg gwarantuje właścicielowi nieruchomości możliwość dokonania wyboru sposobu odprowadzania ścieków (zbiornik bezodpływowy lub przydomowa oczyszczalnię ścieków) i gmina nie może przejmować tego prawa, zmuszając właściciela nieruchomości w planie miejscowym do wyboru określonego rozwiązania, wprowadzając generalny zakaz realizacji przydomowych oczyszczalni ścieków przy jednoczesnym postanowieniu, że do czasu realizacji zbiorczej sieci kanalizacyjnej dopuszcza się stosowanie jedynie zbiorników bezodpływowych (jeśli oczywiście szczególne względy związane np. z ochroną wód podziemnych za tym nie przemawiają). Podkreśla się, że co do zasady to właściciel nieruchomości przeznaczonej w planie miejscowym pod zabudowę ma nie tylko ustawowe prawo do jej uzbrojenia, ale jeszcze gwarantowany ustawą wybór tegoż uzbrojenia (rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Podlaskiego z 9.08.2021 r., NK-II.4131.80.2021.MWM, Podla 2021, nr 3134 za wyrok WSA w Gdańsku z dnia 1 sierpnia 2018 r., sygn. akt II SA/Gd 310/18).

[1] Wyrok WSA w Olsztynie z 9.11.2021 r., II SA/Ol 714/21, LEX nr 3279100.

TAGI: Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, Przydomowe oczyszczalnie ścieków, Wodociągi i kanalizacja,

Zakaz budowy studni i szamb w planach miejscowych