Prawo Dla Samorządu

Minister Finansów w piśmie skierowanym do Prezesów Regionalnych Izb Obrachunkowych zwrócił uwagę na błędną w jego ocenie praktykę obniżania stawek podatku rolnego i leśnego.

W podatku rolnym stawkę podatku określa się w równowartości pieniężnej określonej ilości żyta, którą oblicza się według średniej ceny skupu żyta za 11 kwartałów poprzedzających kwartał poprzedzający rok podatkowy. Zgodnie z ustawą o podatku rolnym, średnią cenę skupu żyta ustala się na podstawie komunikatu Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, ogłaszanego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski", w terminie do dnia 20 października roku poprzedzającego rok podatkowy. Jednocześnie ustawodawca upoważnił rady gmin do obniżenia cen skupu przyjmowanych jako podstawa obliczania podatku rolnego na obszarze gminy (art. 6 ustawy o podatku rolnym). Podobne rozwiązania przewidziano w zakresie podatku leśnego, w którym stawkę podatku wyznacza się w oparciu o średnią cenę sprzedaży drewna (art. 4 ustawy o podatku leśnym).

W piśmie z dnia 21 października 2022 r. (znak sprawy DSP13.843.6.2022) wydanym przez Departament Polityki Podatkowej MF zwrócono uwagę, że korzystanie z możliwości obniżenia cen skupu żyta przyjmowanych jako podstawa obliczania podatku rolnego jest fakultatywne, a obniżyć można wyłącznie konkretną średnią cenę skupu żyta, tj. cenę ustaloną na dany rok podatkowy w komunikacie Prezesa GUS. W konsekwencji określona przez radę gminy w uchwale obniżona cena skupu żyta stanowić będzie podstawę obliczenia podatku rolnego na obszarze tej gminy, wyłącznie w tym roku podatkowym, dla którego została określona ta cena.

Zdaniem MF, w celu skorzystania z przysługującego na podstawie ustawy o podatku rolnym, uprawnienia do obniżenia w danym roku podatkowym ceny skupu żyta ogłoszonej przez Prezesa GUS, niezbędne jest podjęcie przez radę gminy uchwały na ten rok. Natomiast przyjmowanie jako podstawy obliczenia podatku rolnego w danym roku podatkowym obniżonej ceny skupu żyta, dotyczącej poprzedniego roku podatkowego lub jeszcze wcześniejszych, tj. określonych w nieaktualnych uchwałach, jest działaniem nieprawidłowym, niemającym podstawy prawnej w ustawie o podatku rolnym.

Analogiczne uwagi odniesiono do podobnych przepisów obowiązujących w podatku leśnym.

W końcowej części omawianego pisma ponownie podkreślono, że rady gmin są uprawnione do corocznego obniżenia średniej ceny skupu żyta i średniej ceny sprzedaży drewna, przyjmowanych do obliczenia odpowiednio: podatku rolnego i leśnego. W przypadku niepodjęcia takiej uchwały na dany rok podatkowy, dla obliczenia tych podatków obowiązywać będą kwoty wynikające z komunikatów Prezesa GUS.

Powyższe stanowisko należy uznać za kontrowersyjne. W literaturze wskazywano bowiem, że rada gminy - realizując upoważnienie zawarte w art. 6 ustawy o podatku rolnym - może również postanowić, że ceny skupu żyta wynikające z komunikatu Prezesa GUS będą obniżane np. o 25%, bez określenia okresu stosowania tej obniżki, co spowoduje, że do momentu zmiany tej uchwały będzie ona stanowiła rokrocznie podstawę prawną tych obniżek (np. R. Dowgier, L. Etel, B. Pahl, M. Popławski, Leksykon podatków i opłat lokalnych, Warszawa 2010.).

Należy jednak zauważyć, że pismo zostało skierowane do Prezesów Regionalnych Izb Obrachunkowych, tj. do instytucji sprawujących kontrolę nad gospodarką finansową gmin i nadzór nad działalnością gmin w zakresie spraw finansowych (art. 62, art. 86 ustawy o samorządzie gminnym). Gminy, które chcą uniknąć niepotrzebnych dyskusji z inspektorami kontroli RIO powinny zatem uwzględnić stanowisko wyrażone w piśmie MF.

Gminy powinny podejmować uchwały co roku