Niestaranność w zakresie odbioru śmieci nie może decydować o umorzeniu opłaty

Podmioty obowiązane do ponoszenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi nie mają prawa do powstrzymywania się od jej uiszczania w sytuacji, gdy gmina nie realizuje swoich ustawowych obowiązków. Opłata ta nie jest bowiem świadczeniem wzajemnym uiszczanym za wykonaną usługę przez gminę, lecz wynika z ustawowego obowiązku partycypowania przez właścicieli nieruchomości w kosztach gospodarowania odpadami komunalnymi ponoszonymi przez gminę, na terenie której położona jest nieruchomość stanowiąca przedmiot własności podmiotu zobowiązanego do zapłaty tej opłaty – przypomina Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach w wyroku z dnia 26 maja 2022 r. (sygn. akt I SA/Ke 200/22).

Zawisła przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Kielcach sprawa dotyczyła odmowy umorzenia zaległej opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi.

Zgodnie z art. 67a § 1 pkt 3 Ordynacji podatkowej, w razie wystąpienia ważnego interesu podatnika lub interesu publicznego, organ podatkowy może umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe. Jak jednak podkreśla WSA w Kielcach, nawet jeżeli organ ustali, że istnieje ważny interes podatnika lub interes publiczny uzasadniający umorzenie określonych należności, to organ może, ale nie ma prawnego obowiązku umorzenia zaległości zgodnie z żądaniem wnioskodawcy. Dalej Sąd wyjaśnia, że organ wydając taką – opartą na uznaniu administracyjnym – decyzję, dokonuje dwóch wyborów. W pierwszej kolejności rozstrzyga, czy spełniona jest co najmniej jedna z kierunkowych dyrektyw wyboru konsekwencji, uzasadniających orzekanie zgodnie z wolą wnioskodawcy (w niniejszej sprawie zaistnienie ważnego interesu podatnika lub interesu publicznego). Jeśli tak jest, dochodzi do rzeczywistego orzekania uznaniowego i organ może, ale nie jest do tego zobowiązany, zastosować się do treści otrzymanego podania. W każdej sytuacji ciąży na nim powinność wyjaśnienia swoich racji w uzasadnieniu decyzji (tak NSA w wyroku z 25 listopada 2021 r., III FSK 182/21, dostępny na www.orzeczenia.nsa.gov.pl).

Jak stwierdził WSA w Kielcach, organ odwoławczy rozważył zaistnienie przesłanek „ważnego interesu podatnika” i „interesu publicznego”. Wskazuje na to – w ocenie Sądu – uzasadnienie zaskarżonej decyzji. Po ponownym rozstrzygnięciu sprawy, nie ograniczając się do kontroli decyzji Burmistrza Miasta i Gminy M., organ II instancji stwierdził, że z zebranego materiału dowodowego wynika, że sytuacja finansowa skarżącego nie upoważnia do stwierdzenia, że w sprawie występuje „ważny interes podatnika”. Podobnie jak organ I instancji Samorządowe Kolegium Odwoławcze przyjęło, że zobowiązany do ponoszenia opłaty znajduje się w trudnej sytuacji, ale nie ma ona waloru wyjątkowości i nieprzewidywalności. Organ odwoławczy podkreślił, że udzielenie ulgi ma charakter wyjątkowy. A w tej sprawie interes publiczny polegający na respektowaniu wartości wspólnych dla całego społeczeństwa - sprawiedliwość, zaufanie obywateli do organów władzy publicznej, adekwatność reakcji czy nieuchronność sankcji w przypadku naruszenia prawa przemawia za negatywnym ustosunkowaniem się do żądania skarżącego. Skarżący jest bowiem w stanie, bez uszczerbku dla zaspokojenia swych podstawowych potrzeb życiowych, zapłacić zaległą opłatę. Jednocześnie WSA w Kielcach wskazał, że okoliczności związane z niewywożeniem śmieci, czy brakiem dostarczenia worków do segregacji śmieci były oceniane przez oba organy. Słusznie – zdaniem Sądu –  przyjęły one, że nie mogły w żaden sposób wpływać na postępowanie w sprawie umorzenia zaległej opłaty przed organami.

Piotr Koźmiński

radca prawny w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, jego zainteresowania obejmują obszar finansów publicznych oraz podatków i opłat lokalnych.

Tekst pochodzi z portalu Prawo Dla Samorządu