Druga instancja nie może być mistyfikacją

Organ rozpatrujący sprawę w drugiej instancji nie może działać pro forma. Organy odwoławcze działają tak jak organy I instancji, czyli przeprowadzają postępowanie i wydają powtórnie decyzję w tej samej sprawie – przypomina Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie.

Wyrokiem z dnia 3 marca 2022 r. (wydanym w sprawie o sygn. akt I SA/Rz 975/21) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie stwierdził nieważność decyzji w przedmiocie umorzenia zaległości w podatku od nieruchomości.

W opisywanej sprawie podatnik wystąpił z wnioskiem o umorzenie zaległości w podatku od nieruchomości. Jako uzasadnienie wskazał trudną sytuację finansową spowodowaną drastycznym spadkiem dochodów z działalności handlowej z uwagi na zamknięcie galerii handlowych. Właścicielem takiej galerii jest podatnik, a zaległości w podatku od nieruchomości dotyczyły tego właśnie obiektu. Podatnik podniósł, że na skutek nadzwyczajnego zdarzenia, jakim bez wątpienia jest pandemia COVID-19 oraz związane z nią konsekwencje społeczne i gospodarcze, jego płynność finansowa uległa gwałtownemu pogorszeniu. W tej sytuacji podatnik uznał, że w jego przypadku spełnione zostały kryteria ważnego interesu podatnika i interesu publicznego.

Podatnikowi odmówiono umorzenia ww. zaległości w podatku od nieruchomości. W uzasadnieniu decyzji wskazano, że wprawdzie istnieje w sprawie ważny interes podatnika, lecz interes publiczny sprzeciwia się faworyzowaniu jednego podmiotu i uszczuplaniu wpływów, z których realizowane są społecznie użyteczne cele. Odnotowano, że mimo spadku przychodów podatnik wciąż może pochwalić się zyskiem i nie utracił płynności finansowej. Jednocześnie organ pierwszej instancji powołał się na uznaniowy charakter decyzji w przedmiocie przyznania ulgi podatkowej, a także nadzwyczajny charakter tego rodzaju instytucji, będący odstępstwem od zasady powszechności opodatkowania.

Samorządowe kolegium odwoławcze utrzymało w mocy zaskarżone decyzje. W ocenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie rozstrzygnięcia samorządowego kolegium odwoławczego w tej sprawie wymagają eliminacji z obrotu prawnego z uwagi na rażące naruszenie przepisów postępowania podatkowego.

Jak bowiem wyjaśnia Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie, w sprawie naruszona została zasada dwuinstancyjności. Zasada ta wyraża prawo podatnika do rozstrzygnięcia sprawy dwukrotnie, w dwóch organach, z których organ odwoławczy kontroluje przez wydanie decyzji decyzję organu pierwszej instancji. Sąd podkreśla, że dwuinstancyjność to wyraz prawa do obrony. Organ odwoławczy nie może ograniczyć się jedynie do kontroli decyzji czy też rozpatrzenia zasadności argumentów organu pierwszej instancji.

Tymczasem badane przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie rozstrzygnięcia nie zawierały własnego stanowiska samorządowego kolegium odwoławczego w sprawie, lecz powtórzenie stanowiska organu I instancji. W rozstrzygnięciu skopiowano decyzję organu I instancji oraz przytoczono – jako stanowisko samorządowego kolegium odwoławczego – treść pisma organu I instancji, stanowiącego odniesienie się do zarzutów odwołania. To –  w ocenie Sądu – spowodowało rażące naruszenie zasady dwuinstancyjności, a w konsekwencji konieczność wyeliminowania z obrotu prawnego decyzji samorządowego kolegium odwoławczego.

Piotr Koźmiński

radca prawny w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, jego zainteresowania obejmują obszar finansów publicznych oraz podatków i opłat lokalnych.

Tekst pochodzi z portalu Prawo Dla Samorządu