Prawo Dla Samorządu

Rozbieżne stanowiska sądów administracyjnych w sprawie nieselektywnej zbiórki odpadów koncentrują się wokół pytania, jaką liczbę stwierdzonych przypadków niesegregowania odpadów, można uznać za uporczywe nieprzestrzeganie zasad segregacji.

Zastosowanie podwyższonej stawki opłaty

W przypadku stwierdzenia przez podmiot odbierający odpady komunalne niedopełnienia przez właściciela nieruchomości obowiązku segregacji odpadów, podmiot odbierający przyjmuje je jako niesegregowane odpady komunalne. O fakcie stwierdzenia takiego zdarzenia podmiot, zgodnie z art. 6ka ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, zobowiązany jest powiadomić wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, a także właściciela nieruchomości.

W oparciu o takie zawiadomienia wójt, burmistrz lub prezydent miasta wszczyna postępowanie, w sprawie określenia wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi.

Następnie w drodze decyzji wójt, burmistrz lub prezydent miasta, określa wysokość opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi za miesiąc lub miesiące, a w przypadku nieruchomości, na której znajduje się domek letniskowy, lub innej nieruchomości wykorzystywanej na cele rekreacyjno-wypoczynkowe okres danego roku, w których nie dopełniono obowiązku selektywnego zbierania odpadów komunalnych, stosując wysokość stawki opłaty podwyższonej, o której mowa w art. 6k ust. 3 ww. ustawy.

Rozbieżność orzecznictwa

Sądy administracyjne orzekają w tym zakresie niejednolicie.

W tym miejscu nasuwa się pytanie, jaką ilość stwierdzonych przypadków niesegregowania odpadów można uznać za wielokrotną?

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku, w wyroku z dnia 21 września 2021 roku (sygn. I SA/Gd 760/21) określił, że wszystko zależy od nieruchomości z jakiej odpady zostały odebrane. Sytuacja ma się inaczej, jeśli chodzi o niewielkie obiekty mieszkalne, gdzie wywóz odpadów odbywa się raz w tygodniu, a w przypadku odpadów takich jak szkło, nawet raz w miesiącu, a inaczej jeśli chodzi o budynki wielomieszkaniowe, gdzie wywóz odpadów odbywa się, ze zdecydowanie większą częstotliwością.

W przypadku niewielkich obiektów mieszkalnych, takich jak domy jednorodzinne, do zastosowania stawki opłaty podwyższonej wystarczy chociażby dwu lub trzykrotne stwierdzenie braku segregacji odpadów.

Natomiast w odniesieniu do budynków wielomieszkaniowych, należy udokumentować odpowiednio więcej przypadków nieselektywnego zbierania odpadów, szczególnie, gdy przypadki te nie zostały udokumentowane w krótkich odstępach czasowych, ale dzieliły je kilkudniowe okresy, podczas których nie zostały uprawdopodobnione żadne nieprawidłowości dotyczące segregacji odpadów.

W związku z powyższym, w ocenie sądu jednorazowe zgłoszenie o niesegregowaniu śmieci trudno uznać za niedopełnienie obowiązku, o którym mowa w art. 6ka ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.

Takie samo stanowisko przedstawił Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku, w wyroku z dnia 12 października 2021 r. (sygn. I SA/Gd 722/21), zdaniem którego organ jest uprawniony do obciążenia strony skarżącej opłatą za gospodarowanie odpadami, jeżeli podmiot zobowiązany notorycznie narusza deklarowany obowiązek segregacji.

Stanowisko odmienne przedstawił Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie, w wyroku z dnia 4 marca 2021 r. (sygn. I SA/Sz 978/20). Sąd podziela obecny w orzecznictwie sądów administracyjnych pogląd, że dla przyjęcia prawidłowej wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi nie ma znaczenia to, czy stwierdzone nieprawidłowości miały charakter incydentalny.

Z powyższym stanowiskiem zgodził się Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z dnia 6 marca 2019 r. (sygn. I SA/Gl 1067/18), podzielając pogląd WSA w Szczecinie, stanowiący o tym że nie ma znaczenia w sprawie to, czy stwierdzone nieprawidłowości miały charakter incydentalny.

Dodatkowo ww. stanowisko zostało zaakceptowane przez Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 18 października 2018 r. (sygn. II FSK 984/18). W ocenie NSA wykazanie choćby jednego przypadku nieprzestrzegania przyjętej zasady segregacji odpadów pociąga za sobą obowiązek nałożenia na podmiot zainteresowany opłaty w stawce właściwej dla nieselektywnego zbierania odpadów.

Nowelizacja ustawy

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w uzasadnieniu do wyroku z dnia 21 września 2021 r. odwołał się do uzasadnienia projektu ustawy o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw z 2019 roku. Zgodnie z treścią ww. uzasadnienia „niedopełnienie przez właściciela nieruchomości obowiązku selektywnego zbierania odpadów komunalnych zgodnie z wymaganiami określonymi w regulaminie będzie skutkowało zgłoszeniem tego faktu przez podmiot odbierający odpady komunalne do gminy, która w drodze decyzji nałoży na właściciela danej nieruchomości wyższą stawkę opłaty za odbiór odpadów komunalnych za miesiąc lub miesiące, w których nastąpiło naruszenie obowiązku ustawowego. Niedopełnienie obowiązku selektywnego zbierania odpadów dotyczy tych właścicieli nieruchomości, którzy nie chcą selektywnie zbierać odpadów i np. notorycznie w pojemnikach na odpady zmieszane umieszczają odpady, które powinny być gromadzone selektywnie w pojemnikach na papier, metale i tworzywa sztuczne, szkło oraz odpady ulegające biodegradacji. Nie dotyczy to natomiast sytuacji, kiedy w wyniku pomyłki o charakterze incydentalnym dany odpad zostanie zdeponowany do nieodpowiedniego pojemnika”.

Intencja ustawodawcy nie znalazła jednak odzwierciedlenia w uchwalonych przepisach, treść art. 6ka nie wskazuje jednoznacznie na ilość przypadków koniecznych dla zastosowania wyższej stawki opłaty za odbiór odpadów komunalnych, co w efekcie skutkuje rozbieżnością w orzecznictwie sądów administracyjnych i trudnościami w stosowani uchwalonych przepisów.

Podsumowanie

Kwestia incydentu w aspekcie nieselektywnej zbiórki odpadów pozostaje kwestią nierozstrzygniętą. Brak precyzyjnego sformułowania przez ustawodawcę treści przepisów powoduje rozbieżność orzecznictwa we wskazanym temacie, skutkujący istotnym problemami ze stosowaniem tych przepisów na poziomie samorządowym.

Jednorazowy incydent w aspekcie nieselektywnej zbiórki odpadów