Specustawa dotycząca pomocy dla obywateli Ukrainy - cz. 1.

Trwają prace legislacyjne nad specustawą regulującą kwestie legalizacji pobytu, zatrudnienia, szczególnych uprawnień, kształcenia, wychowania i opieki nad dziećmi oraz pomocy dla obywateli Ukrainy przybywających do Polski w związku ze zbrojną agresją Rosji przeciwko Ukrainie, która rozpoczęła się w dniu 24 lutego 2022 r.

W dniu 7 marca 2022 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. W najbliższych dniach ww. ustawa będzie przedmiotem pracy posłów i senatorów.

W niniejszym wpisie zostaną omówione wstępne założenia ww. projektu ustawy.

Legalizacja pobytu obywateli Ukrainy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej

Zgodnie z projektem ustawy, jej regulacje mają dotyczyć obywateli Ukrainy, którzy wjechali na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bezpośrednio z terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa. Przy czym warto zaznaczyć, że projekt ustawy nie przewiduje żadnej ochrony dla obywateli innych państw, którzy wyjechali z Ukrainy w związku z agresją Rosji na Ukrainę.

Jeżeli obywatel Ukrainy wjechał legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w okresie od dnia 24 lutego 2022 r. i deklaruje zamiar pozostania tutaj, jego pobyt zostanie uznany za legalny w okresie 18 miesięcy, licząc od dnia 24 lutego 2022 r.

Jednocześnie projekt ustawy przewiduje wyjątki od ww. regulacji. Przepis ten nie znajdzie zastosowania do:

1. obywateli Ukrainy posiadających:

• zezwolenie na pobyt stały,
• zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej,
• zezwolenie na pobyt czasowy,
• status uchodźcy,
• ochronę uzupełniającą,
• zgodę na pobyt tolerowany.

2. obywateli Ukrainy, którzy złożyli w Rzeczypospolitej Polskiej wnioski o udzielenie ochrony międzynarodowej lub którzy zadeklarowali zamiar ich złożenia.

Wyjazd obywatela Ukrainy z terytorium Polski na okres powyżej 1 miesiąca pozbawi go uprawnienia do legalnego pobytu na podstawie omawianej ustawy.

Rejestracja pobytu obywatela Ukrainy w siedzibie organu gminy

W projekcie specustawy przewidziano możliwość rejestracji pobytu obywatela Ukrainy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, na jego wniosek, złożony w siedzibie organu gminy. Dotyczy to sytuacji, w której wjazd obywatela Ukrainy na terytorium Polski nie został zarejestrowany przez komendanta placówki Straży Granicznej podczas kontroli granicznej. W takim przypadku obywatel Ukrainy powinien złożyć odpowiedni wniosek w siedzibie organu gminy nie później niż 60 dni od dnia wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Pomoc dla obywateli Ukrainy

Dalsze przepisy projektu specustawy regulują kwestie pomocy udzielanej obywatelom Ukrainy przez wojewodów, jednostki samorządu terytorialnego, związki jednostek samorządu terytorialnego, związki metropolitalne i inne organu administracji publicznej. Pomoc ta może polegać na:

1. zakwaterowaniu;
2. zapewnieniu całodziennego wyżywienia zbiorowego;
3. zapewnieniu transportu do miejsc zakwaterowania;
4. finansowaniu przejazdów środkami transportu publicznego do miejsc lub pomiędzy miejscami zakwaterowania.

W związku z ww. pomocą, przewidziano odstępstwo od stosowania ustawy – Prawo zamówień publicznych. 

Ponadto, projekt ustawy przewiduje specjalne uprawnienie wojewodów. W związku z realizacją zadań pomocowych dla obywateli Ukrainy wojewodowie będą mogli wydawać polecenia obowiązujące wszystkie organy administracji rządowej działające w danym województwie, państwowe osoby prawne, organy samorządu terytorialnego, samorządowe osoby prawne oraz samorządowe jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej.

Pozostałe zagadnienia uregulowane w specustawie zostaną przedstawione w kolejnych publikacjach.

Anna Przygocka

radca prawny w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu. Specjalizuje się w prawie cywilnym oraz prawie pracy

Tekst pochodzi z portalu Prawo Dla Samorządu