Prawo Dla Samorządu

Zdaniem NSA, oddalenie skargi w sprawie konkretnej uchwały zamyka drogę do jej ponownego zaskarżenia w tym samym zakresie zarówno stronie w danej sprawie, jak i innym podmiotom posiadającym interes prawny.

Postanowieniem z dnia 5 października 2021 r. (sygn. akt: III FSK 2643/21), Naczelny Sąd Administracyjny uchylił wyrok sądu I instancji, stwierdzający nieważność uchwały w przedmiocie opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi i odrzucił skargę.

Postanowienie wydane zostało w następującym stanie faktycznym i prawnym.

Stan faktyczny:

W marcu 2019 r. Rada Miejska podjęła uchwałę w przedmiocie ustalenia ryczałtowej stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi za rok od domku letniskowego lub innej nieruchomości wykorzystywanej na cele rekreacyjno- wypoczynkowe.

Przedmiotowa uchwała została zaskarżona do sądu administracyjnego na podstawie art. 101 ust. 1 usg[1], stanowiącego iż każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone uchwałą lub zarządzeniem, podjętymi przez organ gminy w sprawie z zakresu administracji publicznej, może zaskarżyć uchwałę lub zarządzenie do sądu administracyjnego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 19 lutego 2020 r. (sygn. akt: III SA/Wa 1899/19) stwierdził nieważność zaskarżonej uchwały.

Rada Miejska wniosła skargę kasacyjną na powyższe rozstrzygnięcie WSA w Warszawie, wskazując w toku postępowania przed Naczelnym Sądem Administracyjnym, iż skarga w przedmiotowej sprawie winna zostać odrzucona, z uwagi na fakt, iż sprawa została już uprzednio prawomocnie osądzona przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, który w wyroku z dnia 4 grudnia 2019 r. (sygn. akt: IV SA/Wa 2035/19) oddalił skargę innego podmiotu na sporną uchwałę.

Stanowisko NSA:

Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, iż z art. 101 ust. 2 usg wynika, że nie można zaskarżyć uchwały (nie stosuje się art. 101 ust. 1 usg), jeżeli w sprawie orzekał już sąd administracyjny i skargę oddalił.

Analizując powyższy przepis, NSA podkreślił, że nie budzi wątpliwości pogląd, iż sprawa tożsama zarówno pod względem podmiotowym (tożsamość stron), jak i przedmiotowym (tożsamość przedmiotu zaskarżenia) nie może być rozstrzygana dwukrotnie. Powstaje jednakże pytanie, czy art. 101 ust. 2 usg znajduje zastosowanie, jeżeli w sprawie zachodzi wyłącznie tożsamość przedmiotowa.

Zdaniem NSA, „Szczególny rodzaj powagi rzeczy osądzonej, wynikający z art. 101 ust. 2 u.s.g., będzie jednak miał miejsce również wtedy, gdy sprawa jest tożsama wyłącznie pod względem przedmiotowym”. Ocena w tej kwestii, jak uznał Sąd, wymaga natomiast zbadania zakresu rozpoznania sprawy w przedmiocie konkretnej uchwały w wyroku oddalającym. W ocenie NSA, dla dopuszczalności powtórnej kontroli sądowej tego samego aktu prawa miejscowego decydujące znaczenie odgrywa bowiem rzeczywisty przedmiot zapadłego rozstrzygnięcia.

NSA wskazał przy tym, że z powagi rzeczy osądzonej korzysta jedynie sentencja wyroku, natomiast jego motywy – tylko w takich granicach, w jakich stanowią konieczne uzupełnienie rozstrzygnięcia, niezbędne do wyjaśnienia jego zakresu. W przypadku, gdy do wyroku oddalającego nie zostało sporządzone uzasadnienie, sąd orzekający w nowej sprawie musi sam ustalić granice powagi rzeczy osądzonej takiego wyroku.

Biorąc pod uwagę poczynione rozważania, NSA stwierdził, iż w rozpatrywanej sprawie zachodzi powaga rzeczy osądzonej – zarzuty skargi w obu sprawach dotyczyły mianowicie prawidłowości wyliczenia ryczałtowej stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi za rok od domku letniskowego lub od innej nieruchomości wykorzystywanej cele rekreacyjno-wypoczynkowe.

W związku z powyższym, NSA zastosował art. 189 ppsa[2], zgodnie z którym jeżeli skarga ulegała odrzuceniu albo istniały podstawy do umorzenia postępowania przed wojewódzkim sądem administracyjnym, Naczelny Sąd Administracyjny postanowieniem uchyla wydane w sprawie orzeczenie oraz odrzuca skargę lub umarza postępowanie.

[1] Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. Dz.U. 2021 poz. 1372), [dalej: usg]

[2] Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz.U. 2019 poz. 2325), [dalej: ppsa]

Czy można dwa razy zaskarżyć tę samą „uchwałę śmieciową”?