Stowarzyszenia JST muszą zgłosić swoich beneficjentów

Nieco ponad tydzień pozostał wpisanym do Krajowego Rejestru Sądowego stowarzyszeniom na dokonanie zgłoszenia do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych. Obowiązek ten dotyczy również stowarzyszeń utworzonych przez jednostki samorządu terytorialnego.

Zgodnie z art. 84 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, w celu wspierania idei samorządu terytorialnego oraz obrony wspólnych interesów, gminy mogą tworzyć stowarzyszenia, w tym również z powiatami i województwami. Odpowiednie regulacje zawiera ustawa o samorządzie powiatowym oraz ustawa o samorządzie województwa.

Na skutek nowelizacji ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, do grona podmiotów obowiązanych do ujawnienia informacji o beneficjentach rzeczywistych oraz ich aktualizacji dołączyły m.in. stowarzyszenia podlegające wpisowi do Krajowego Rejestru Sądowego. Termin na dokonanie stosownego zgłoszenia dla podmiotów, które istniały w dniu wejścia w życie przepisów stanowiących o powyższym obowiązku mija z końcem stycznia tego roku.

Najprościej rzecz ujmując, beneficjent rzeczywisty to zawsze osoba fizyczna mająca realną władzę nad danym podmiotem. Legalną definicję tego pojęcia zawiera ustawa o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Stanowi ona, że przez beneficjenta rzeczywistego rozumie się każdą osobę fizyczną sprawującą bezpośrednio lub pośrednio kontrolę nad klientem poprzez posiadane uprawnienia, które wynikają z okoliczności prawnych lub faktycznych, umożliwiające wywieranie decydującego wpływu na czynności lub działania podejmowane przez klienta, lub każdą osobę fizyczną, w imieniu której są nawiązywane stosunki gospodarcze lub jest przeprowadzana transakcja okazjonalna. Ustawodawca doprecyzowuje, że w przypadku osoby prawnej innej niż spółka, której papiery wartościowe są dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym podlegającym wymogom ujawniania informacji wynikającym z przepisów prawa Unii Europejskiej lub odpowiadających im przepisów prawa państwa trzeciego (do tej kategorii osób prawnych zaliczymy stowarzyszenia podlegające wpisowi do Krajowego Rejestru Sądowego) za beneficjenta rzeczywistego uznajemy:

• osobę fizyczną będącą udziałowcem lub akcjonariuszem, której przysługuje prawo własności więcej niż 25% ogólnej liczby udziałów lub akcji tej osoby prawnej,
• osobę fizyczną dysponującą więcej niż 25% ogólnej liczby głosów w organie stanowiącym tej osoby prawnej, także jako zastawnik albo użytkownik, lub na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu,
• osobę fizyczną sprawującą kontrolę nad osobą prawną lub osobami prawnymi, którym łącznie przysługuje prawo własności więcej niż 25% ogólnej liczby udziałów lub akcji lub które łącznie dysponują więcej niż 25% ogólnej liczby głosów w organie stanowiącym tej osoby prawnej, także jako zastawnik albo użytkownik, lub na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu,
• osobę fizyczną sprawującą kontrolę nad osobą prawną poprzez posiadanie uprawnień, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 37 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2021 r. poz. 217), lub
• osobę fizyczną zajmującą wyższe stanowisko kierownicze w przypadku udokumentowanego braku możliwości ustalenia lub wątpliwości co do tożsamości osób fizycznych określonych w tiret pierwszym-czwartym oraz w przypadku niestwierdzenia podejrzeń prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu.

Katalog danych, które podlegają ujawnieniu w Rejestrze szczegółowo określa ustawa. Samego zgłoszenia dokonuje się natomiast poprzez formularz zamieszczony na stronie internetowej administracji skarbowej. W przypadku stowarzyszeń jednostek samorządu terytorialnego pewne wątpliwości – z uwagi na specyfikę tych podmiotów – mogą powstać przy ustalaniu kręgu beneficjentów rzeczywistych. Prawidłowość zgłoszenia jest tymczasem o tyle ważna, że za m.in. podanie informacji niezgodnych ze stanem faktycznym grozi 1 000 000 zł kary pieniężnej.

Piotr Koźmiński

radca prawny w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, jego zainteresowania obejmują obszar finansów publicznych oraz podatków i opłat lokalnych.

Tekst pochodzi z portalu Prawo Dla Samorządu