Prawo Dla Samorządu

Oznaczenia symbolizujące i indywidualizujące jednostki samorządu terytorialnego stanowią dobra osobiste tych podmiotów. Należą do nich takie elementy jak herb, flaga czy też pieczęć.

Znaki indywidualizujące osoby prawne

Oznaczenia graficzne wyróżniające osoby prawne w obrocie takie jak np. symbole, należą do sfery ich identyfikacji i indywidualizacji. Można przypisać im pełnienie roli analogicznej względem nazwy – umożliwiają one osobie prawnej manifestowanie swojej odrębności od innych podmiotów, stanowiąc tym samym właściwą jej cechę wyróżniającą.

Jak orzekł Sąd Najwyższy: „należy uznać, że kryterium zewnętrznego postrzegania usprawiedliwia także tezę o istnieniu dobra osobistego osoby prawnej w postaci znaku ją symbolizującego”[1].

Dobra osobiste gmin

Mając powyższe na uwadze, wypada zastanowić się, czy i jakie symbole gmin mogą zostać uznane za przynależne im dobra osobiste.

Po pierwsze, biorąc pod uwagę naturę gminy jako osoby prawnej, dla której prawidłowego funkcjonowania istotne znaczenie ma krzewienie więzi ze wspólnotą samorządową, przyjąć należy, że znaki ją symbolizujące z całą pewnością mogą zostać zakwalifikowane jako przynależne jej dobra osobiste. Można nawet poczynić dalej idące założenie i stwierdzić, że to właśnie owa szczególna więź oznaczeń graficznych z prawidłowym funkcjonowaniem gminy umożliwia uznanie ich za przynależne jej dobra osobiste.

Po drugie zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o odznakach i mundurach[2]: „jednostki samorządu terytorialnego mogą ustanawiać, w drodze uchwały organu stanowiącego danej jednostki, własne herby, flagi, emblematy oraz insygnia i inne symbole”. W konsekwencji przyjąć należy, że jako dobra osobiste gmin (a szerzej jednostek samorządu terytorialnego) zostaną zakwalifikowane przede wszystkim takie elementy jak herb, flaga czy pieczęć[3].

W orzecznictwie brak dotychczas spraw dotyczących naruszenia oznaczeń indywidualizujących jednostki samorządu terytorialnego. Biorąc jednakże pod uwagę rosnące znaczenie dóbr osobistych dla prawidłowego funkcjonowania jednostek samorządu terytorialnego, nie można wykluczyć, że spory o jakich mowa powyżej, nie zawisną na wokandzie sądowej w przyszłości.

Potencjalne naruszenia w tym zakresie mogą dotyczyć przede wszystkim nieuprawnionego korzystania z symboli gminy, czy też samych okoliczności takiego korzystania.

[1] Wyrok SN z 07.03.2003r. r., I CKN 100/01, Legalis nr 58171.

[2] Ustawa z dnia 21 grudnia 1978 r. o odznakach i mundurach (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 38).

[3] Postanowienie WSA w Krakowie z 17.09.2008 r., III SA/Kr 757/08, LEX nr 1066620.

Herby i symbole jako dobra osobiste gminy