Prawo Dla Samorządu

Zgodnie z obowiązującymi przepisami[1], z członkiem zarządu spółki komunalnej powinna zostać zawarta umowa o świadczenie usług zarządzania. Z cywilnoprawnego punktu widzenia, będzie to umowa o świadczenie usług, do której poza przepisami wskazanej ustawy, należy stosować również odpowiednie przepisy Kodeksu cywilnego[2].

I. Wstęp

Z uwagi na konieczność zapewnienia ochrony interesu publicznego, ustawodawca w znacznym stopniu zawęził swobodę kształtowania treści umowy zawieranej pomiędzy członkami zarządu spółek komunalnych a taką spółką. Ograniczony został zarówno okres na jaki umowa taka może zostać zawarta, jak również jej dopuszczalna treść, z uwagi na wskazanie przez ustawodawcę postanowień obligatoryjnych, w tym także odnoszących się do wysokości wynagrodzenia członków zarządu. Pamiętać należy, że uporczywe uchylanie się przez podmiot uprawniony do wykonywania praw udziałowych od podjęcia działania mające na celu ukształtowanie i stosowanie w spółce zasad wynagradzania członków zarządu określonych ustawą o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami zagrożone jest karą grzywny.

II. Okres obowiązywania

Umowa o świadczenie usług zarządzania powinna zostać zawarta na okres pełnienia funkcji przez członka zarządu w organie zarządzającym spółki komunalnej. W praktyce, zawarta z członkiem zarządu umowa o świadczenie usług zarządczych wygaśnie zatem wraz z chwilą wygaśnięcia mandatu członka zarządu. Co do zasady, do wygaśnięcia mandatu i samej umowy dojdzie zatem z dniem odbycia zgromadzenia wspólników zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za pierwszy pełny rok obrotowy pełnienia funkcji członka zarządu albo ostatni pełny rok obrotowy pełnienia funkcji członka zarządu, w zależności od tego, czy członek zarządu został powołany na kadencję trwającą jeden rok albo dłuższy okres czasu. W konsekwencji, brak będzie również po stronie spółki konieczności dokonywania jakichkolwiek innych czynności celem zakończenia obowiązywania umowy o świadczenie usług zarządzania, jak np. jej wypowiedzenia.

III. Elementy obligatoryjne umowy

Umowa o świadczenie usług zarządzania powinna w swojej treści przewidywać:

wysokość wynagrodzenia należnego członkowi zarządu, przy czym wysokość ta powinna uwzględniać ograniczenia wynikające ze wspomnianej ustawy o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami,
zobowiązanie członka zarządu do osobistego świadczenia usług, bez względu na to, czy działa on w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej,
możliwość jej wypowiedzenia przez spółkę, z okresem wypowiedzenia nie dłuższym niż 3 miesiące,
zakaz pobierania przez członka zarządu wynagrodzenia z tytułu pełnienia funkcji członka organu w podmiotach zależnych od spółki w ramach grupy kapitałowej w rozumieniu art. 4 pkt 14 ustawy z dnia 16 lutego 2007 roku o ochronie konkurencji i konsumentów;
zobowiązanie członka zarządu do informowania o zamiarze pełnienia funkcji w organach innej spółki handlowej lub nabyciu w niej akcji.

IV. Elementy fakultatywne umowy

Ustawodawca uznał wprost za dopuszczalne zawarcie w umowie o świadczenie usług zarządzania postanowień odnoszących się do:

zakazu pełnienia funkcji przez członka zarządu w organach jakiejkolwiek innej spółki handlowej lub innych ograniczeń dotyczących działalności członka organu zarządzającego,
uprawnienia członków zarządu do korzystania z określonych urządzeń technicznych oraz zasobów stanowiących mienie spółki,
wysokość odprawy należnej członkowi zarządu w razie rozwiązania albo wypowiedzenia umowy o świadczenie usług zarządzania przez spółkę, z innych przyczyn niż naruszenie podstawowych obowiązków wynikających z tej umowy, z ograniczeniem wysokości odprawy do wysokości nie wyższej niż trzykrotność części stałej wynagrodzenia członka zarządu, pod warunkiem pełnienia przez członka zarządu funkcji przez okres co najmniej dwunastu miesięcy przed rozwiązaniem tej umowy,
wysokości i warunków przyznania członkowi zarządu odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji,
terminu i warunków wypłaty wynagrodzenia zmiennego, w szczególności warunków powodujących utratę prawa do otrzymania wynagrodzenia zmiennego w całości albo w części, jeżeli w oznaczonym w umowie terminie zajdą okoliczności mające wpływ na realizację określonych w umowie celów zarządczych.

Na zasadzie swobody umów spółka ma możliwość zawarcia w umowie o świadczenie usług zarządzania także innych postanowień, pod warunkiem że nie będą one sprzeczne z ustawą (przepisami prawa), zasadami współżycia społecznego (normami moralnymi obowiązującymi w społeczeństwie) oraz właściwością (naturą) tej umowy.

V. Podsumowanie

Ustawodawca w sposób istotny modyfikuje swobodę stron umowy o świadczenie usług zarządzania w kształtowaniu jej postanowień. Szczególnie istotne jest określenie we właściwy sposób treści postanowień obligatoryjnych, z uwzględnieniem ograniczeń przewidzianych przez ustawodawcę.

[1] Ustawa z dnia 9 czerwca 2016 roku o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami.

[2] Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny.

Zarząd spółki komunalnej - umowa o świadczenie usług zarządzania