Prawo Dla Samorządu

Jednostki samorządu terytorialnego, w tym w szczególności gminy, celem realizacji zadań własnych o charakterze użyteczności publicznej, mogą tworzyć spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółki akcyjne (komunalne spółki kapitałowe).

Powstanie oraz funkcjonowanie komunalnych spółek kapitałowych regulowane jest zarówno przepisami prawa cywilnego, jak też przepisami prawa administracyjnego. Tworząc komunalną spółkę kapitałową oraz zarządzając jej działalnością uwzględniać zatem należy ogólne zasady funkcjonowania spółek kapitałowych, jak również odstępstwa wynikające z przepisów administracyjnych.

Od strony cywilnoprawnej, utworzenie komunalnej spółki kapitałowej związane jest z koniecznością przyjęciem umowy spółki. W umowie tej powinno dojść do określenia m.in. takich kwestii jak firma oraz siedziba spółki, przedmiot jej działalności, wysokość kapitału zakładowego oraz liczba i wartość nominalna udziałów (akcji) objętych przez jednostkę samorządu terytorialnego. Pamiętać należy, że minimalny kapitał zakładowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wynosi 5.000 zł. W przypadku spółki akcyjnej kapitał ten nie może być natomiast niższy niż 100.000 zł.

Utworzenie komunalnej spółki kapitałowej związane jest z wyzbyciem się przez jednostkę samorządu terytorialnego odpowiedzialności za zobowiązania jakie ona zaciągnęła. Komunalna spółka kapitałowa jako osoba prawna sama bowiem odpowiada za swoje zobowiązania. Innymi słowy, tworząc komunalną spółkę kapitałową jednostka samorządu terytorialnego ryzykuje jedynie utratę środków wniesionych do spółki, w szczególności środków wniesionych celem pokrycie objętych w niej udziałów lub akcji.

Komunalna spółka kapitałowa, podobnie jak wszystkie inne spółki kapitałowe, działa przez swoje organy. W przypadku komunalnych spółek z ograniczoną odpowiedzialnością organem obligatoryjnym spółki będzie w każdym przypadku rada nadzorcza. Poza radą nadzorczą, w każdej komunalnej spółce kapitałowej występować będzie również zarząd oraz zgromadzenie wspólników (walne zgromadzenie). Przy czym, w jednoosobowych spółkach jednostek samorządu terytorialnego funkcję zgromadzenia wspólników (walnego zgromadzenia) pełnią organy wykonawcze tych jednostek samorządu terytorialnego. Przez pełnienie funkcji zgromadzenia wspólników (walnego zgromadzenia) rozumieć należy podejmowanie rozstrzygnięć w sprawach leżących w gestii tego organu zgodnie z przepisami prawa oraz postanowieniami umowy spółki. W praktyce oznacza to, że w jednoosobowych spółkach gminnych wójt, burmistrz lub prezydent miasta będzie podejmował uchwały jednoosobowo bez konieczności formalnego zwoływania obrad. Pamiętać należy, że w przypadku spółek kapitałowych z udziałem jednostek samorządu terytorialnego, członków zarządu powołuje i odwołuje wyłącznie rada nadzorcza. Nie ma zatem możliwości przyznania kompetencji w tym zakresie organom wykonawczym jednostek samorządu terytorialnego.

Powołując piastunów organów komunalnych spółek kapitałowych (członków zarządu i członków rady nadzorczej) pamiętać należy, że przepisy prawa wprowadzają ograniczenia zarówno w odniesieniu do osób mogących pełnić taką funkcję, jak również w odniesieniu do warunków współpracy jakie mogą zostać im zaproponowane, w szczególności w zakresie wysokości wynagrodzenia.

Dodać również należy, że komunalna spółka kapitałowa powstaje z chwilą wpisania jej do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego. Wpis spółki dokonywane jest na wniosek, składany od 1 lipca 2021 roku za pomocą systemu teleinformatycznego.

Utworzenie komunalnej spółki kapitałowej związane jest ponadto z koniecznością spełnienia szeregu wymogów administracyjnoprawnych. Owe wymogi administracyjnoprawne, jak również pozostałe aspekty związane z funkcjonowaniem komunalnych spółek kapitałowych omówione zostaną w cyklu artykułów poświęconej tej tematyce.

Spółka komunalna - sposób jej powstania (aspekt cywilnoprawny)