Prawo Dla Samorządu

Po prawie pół roku od wydania wyroku przez Trybunał Konstytucyjny w orzecznictwie sądów administracyjnych odnaleźć można coraz więcej przykładów jego praktycznego odziaływania. Sukcesywnie wydawane orzeczenia zmierzają m.in. do odpowiedzi, w jakim zakresie wyrok powinien być stosowany do podatników niebędących osobami fizycznymi.

Tytułem przypomnienia wskazać należy, że wyrok zapadł na gruncie analizy art. 1a ust. 1 pkt 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Trybunał uznał, że dla opodatkowania przedmiotu opodatkowania jako związanego z działalnością gospodarczą nie wystarczy sam fakt jego posiadania przez przedsiębiorcę. Wskazał przy tym, że dla przyjęcia gospodarczego sposobu opodatkowania, koniecznym jest badanie faktycznego sposobu wykorzystania danego obiektu lub gruntu. Co istotne jednak Trybunał w uzasadnieniu orzeczenia podkreślił również, że związek z działalnością gospodarczą, który uzasadnia wyższe opodatkowanie, może mieć także charakter potencjalny.

Niezależnie od treści uzasadnienia, pytania powstają na tle treści sentencji wyroku. Zarówno podatnicy, jak i organy próbują znaleźć odpowiedź na pytanie, jak szeroki jest zakres jej zastosowania? Wyrok zapadał na gruncie stanu faktycznego dotyczącego osoby fizycznej. Sentencja odwołuje się jednak wyłącznie do definicji związania przedmiotu opodatkowania z działalnością gospodarczą (która abstrahuje od statusu przedsiębiorcy – osoby fizycznej/prawnej). Swoją argumentację Trybunał oparł na specyficznym statusie osoby fizycznej (w podatku od nieruchomości może ona mieć bowiem sferę prywatną oraz gospodarczą). Zdaniem Trybunału nie każdy przedmiot opodatkowania znajdujący się w posiadaniu przedsiębiorcy – osoby fizycznej – będzie miał związek z prowadzonym biznesem (np. działka rekreacyjna).

Praktyczne wątpliwości sprowadzają się do pytania, czy, a jeżeli tak, to w jakich przypadkach tego rodzaju argumentacja może być stosowana do opodatkowania osób prawnych? W jednym z wyroków Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie interpretację Trybunalską zastosował do przedmiotów opodatkowania posiadanych przez Agencję Mienia Wojskowego. Sąd uznał, że Skoro w funkcjonowaniu Agencji Mienia Wojskowego można wyodrębnić działalność gospodarczą, o której mowa art. 1a ust. 1 pkt 4 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, a także działalność, która nie spełnia tej definicji, to w świetle wyroku Trybunału sam fakt prowadzenia działalności gospodarczej nie uzasadnia twierdzenia, że wszystkie posiadane przez nią nieruchomości są związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Komentowany wyrok WSA stanowi zatem przykład tego, że również w przypadku tego rodzaju podmiotów o wysokości opodatkowania decydować może faktyczny związek określonych kategorii nieruchomości i ich składników ze sferą działania, która sprowadza się do prowadzenia działalności gospodarczej. Nie ulega jednak wątpliwości, że Agencja Mienia Wojskowego przynależy do specyficznego grona podmiotów. Jej sfera aktywności – oprócz marginalnego, biznesowego zakresu działalności – w znacznej mierze polega na realizowaniu działań niestanowiących działalności gospodarczej. Pod względem podatkowym – z punktu widzenia treści wyroku Trybunału – specyficzny charakter agencji zrównuje ją z sytuacją przedsiębiorcy będącego sobą fizyczną.

Komentowany wyrok WSA stanowi dość przejrzysty przykład pełnej adaptacji wyroku Trybunału na grunt opodatkowania podatników będących osobami prawnymi. Nie wynika z niego jednak bezpośrednio, czy oraz w jakim zakresie rozważania Trybunału można zastosować do podmiotów czysto komercyjnych, takich jak spółki prawa handlowego. W tym zakresie na odpowiedź przyjdzie pewnie poczekać z większą cierpliwością. W bieżącym orzecznictwie da się już jednak odnotować orzeczenia (Naczelnego Sądu Administracyjnego), w których tego rodzaju osoby prawne zajmujące się wyłącznie działalnością gospodarczą korzystają z prokonstytucyjnej wykładni ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (np. w zakresie udziału w częściach wspólnych nieruchomości w budynkach wielolokalowych). Stan niepewności będzie zapewne ograniczany z każdym kolejnym wyrokiem sądu administracyjnego.

Praktyczne skutki wyroku TK w sprawie o sygn. SK 39/19